Blogs & columns
Column

Organic

6 reacties

Al een tijdje woedt de ‘biologisch voedsel’-hype door de westerse wereld en ook in Londen – waar gewone groentemannen, slagers en bakkers vrijwel compleet uit de winkelstraten zijn verdwenen en ‘organic’ het straatbeeld beheerst.

Elke zichzelf respecterende coffeeshop, lunchroom of restaurant adverteert luidruchtig met organic hapjes en drankjes. En ook in supermarkten nemen de schappen met biologische producten een prominente plek in. Tegelijkertijd is er nogal wat politieke druk om ook in ziekenhuizen biologische voeding aan te bieden aan onze patiënten (want daar zullen mensen met sepsis of kanker immers lekker van opknappen toch?) en werd ik afgelopen week zelfs geconfronteerd met een aanbod van –uiteraard peperdure – organic parenterale voeding.

Te midden van al dat biologische geweld vraag ik me af wat er nu eigenlijk wordt bedoeld met organic. Van Dale en Wikipedia definiëren biologische producten als ‘voortgekomen uit iets levends’. Dat geldt dus in principe voor vrijwel al ons voedsel. Een smakeloze plofkip uit de supermarkt is net zo organic als een biologische uitloopmaïskip uit Bretagne die tijdens haar korte leven saunabehandelingen en persoonlijke massage heeft ondergaan. Evenzo zijn biologisch vertroetelde tuinbonen net zo natuurlijk als hun genetisch gemodificeerde stiefzusjes. En linksdraaiende tofu is precies even biologisch als een blinde vink.

Er is een wijdverspreid geloof dat biologisch voedsel gezonder is dan gewoon eten en drinken. Dus eigenlijk is organic weer een nieuw excuus om een ongezonde leefstijl te kunnen continueren zonder je daar al te schuldig over te voelen. Maar helaas is dit wederom een onzinbubbel en is er natuurlijk helemaal niks bijzonder gezond aan biologische voedingsmiddelen. Want organic fish and chips klinkt natuurlijk best gezond, maar is nog steeds moddervet en bevat geen halve calorie minder dan het originele baksel. En biologisch appelsap of andere natuurlijke vruchtensapjes bevatten evenveel suiker als een glas cola. Ook blijkt uit solide research dat er helemaal geen verschil is in de hoeveelheid nuttige mineralen, vitamines of andere elementaire voedingsstoffen in biologisch voedsel ten opzichte van gewone voedingsmiddelen. En zijn er ook geen biologisch of medisch relevante verschillen in potentieel ongezonde bestanddelen, zoals residuele pesticiden of stikstofbevattende stoffen. Epidemiologische studies tonen dat er geen spatje wetenschappelijk bewijs is dat biologische producten gezonder zijn dan welk ander voedingsmiddel dan ook.

De verstokte evangelisten van biologisch voedsel zullen direct roepen dat biologisch tuinieren dan ten minste beter is voor het milieu en toekomstige generaties. Helaas wederom een misconceptie. Biologisch tuinieren heeft hetzelfde effect op de omgeving als conventionele landbouw, identieke koolzuurgasuitstoot of fosfaatbelasting en het is een illusie dat bij biologische landbouw geen bestrijdingsmiddelen worden gebruikt. En toekomstige generaties zullen zich vooral zorgen maken om het tekort aan voedsel voor de steeds toenemende wereldbevolking en zich verbazen over onze halsstarrige en op onterechte bangigheid gebaseerde weigering van beschikbare moleculaire technieken, die de opbrengst en voedingswaarde van onze landbouwgewassen kunnen verbeteren. Kortom, biologische voeding en de organic cult zijn gewoon de zoveelste marketingtruc om consumenten zoveel mogelijk centen voor onzinnige producten uit de zak te kloppen. En de organic parenterale voeding hebben wij dus toch maar niet ingekocht.

voeding
  • Marcel Levi

    Marcel Levi is internist, voorzitter van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en hoogleraar geneeskunde aan de Universiteit van Amsterdam.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • J. Naafs

    arts, Amsterdam

    Ik sluit mij graag aan bij R. van Valderen. Er is wel degelijk een verschil tussen biologische en niet-biologische voeding, weliswaar niet in gezondheidsaspect, maar toch zeker wel op niveau van dierenwelzijn, zoals collega's schrijven. Misschien is... dit niet aan de orde gekomen vanwege de beperkte lengte van een column. Biologisch voedsel is wellicht ook een (aanhoudende!) hype vanwege het toenemend aantal mensen dat moeite heeft met dierlijke producten die op barbaarse wijze zijn verkregen. Biologisch is een beschermde term, die niet alleen "uit iets levends voortgekomen" betekent, maar ook "meer vereisten voor dierenwelzijn". Deze specifieke eisen kunt u lezen op www.skal.nl. Voor kippen geldt bijvoorbeeld: maximaal 6 leghennen per m2. In tegenstelling tot 9 per m2 bij de "scharrelkip".
    Wat we van deze eisen vinden, is een tweede. Mijns inziens in ieder geval een stap in de betere richting...

  • Stijn Mattheij

    Onderzoeker Biobased Economy, Avans, Breda

    Ik deel de opinie van Marcel Levi met betrekking tot de gezondheidseffecten van biologische landbouw producten. Die zijn er hoegenaamd niet, en dat is ook onderbouwd door onderzoek van o.a. de Universiteit Wageningen. Positieve effecten op de omgevin...g zijn er echter wel degelijk, anders dan Marcel Levi beweert. Hergebruik van dierlijke mest leidt tot minder invoer van fossiel fosfor en stikstof. Dat geeft minder beslag op de grondstoffen voorraad (fosfaat erts en aardgas), leidt tot een gunstiger nutriënten balans voor Nederland als geheel en minder CO2 emissies. De biologische landbouw maakt bovendien minder gebruik van gewasbestrijdingsmiddelen, en de middelen die ze gebruiken zijn bovendien weer minder schadelijk voor de omgeving.
    Biologische landbouwmethoden zijn niet in staat om de wereldbevolking op grote schaal van voedsel te voorzien. De gangbare landbouw methoden daarentegen lopen min of meer vast in hun effecten op de omgeving (zie bijvoorbeeld de problematiek rond dierlijke mest in Nederland). Mijn opinie is dat beide systemen naar elkaar zullen toegroeien. Je ziet nu al dat de gangbare landbouw de kringloopgedachte omarmt en chemische bestrijdingsmiddelen zo veel mogelijk vervangt door speciaal gekweekte insecten.

  • Marloes de Vries

    AIOS verzekeringsgeneeskunde, Amsterdam

    Gênant hoge prijzen voor een biologisch stukje vlees of gênant lage prijzen voor de kiloknaller, collega de Vos? Geldt overigens ook voor de goedkope T-shirts 'made in Bangladesh' of goedkope chocolade in de supermarkt. Ergens in de productieketen be...taalt iets of iemand de 'eerlijke' (hoge) prijs. Hint: de kiloknallerconsument is het niet.

    Onmogelijk om consequent 'goed' te consumeren met bovenstaande in het achterhoofd, overigens. Minder zou beter zijn, inderdaad. En verder: beter inconsequent er bewust mee bezig zijn dan consequent niet.

    Verder sluit ik me aan bij collega van Valderen.

  • Arjan de Vos

    Huisarts, Tereringen

    Wat een verademing om deze nuchtere kijk op de zaken te lezen. Goed omgaan met dieren is niet hetzelfde als biologische voeding produceren. Dat Levi daar niet op ingaat kan onmogelijk de gevolgtrekking opleveren dat hij vindt dat dierenmishandeling O....K. is. Biologisch eten en er met name hoog over opgeven is heden ten dagen vooral 'salonfähig' en inderdaad een moneymaking cult waar de lagere en modale klasse niet eens toegang toe heeft gezien de gênant hoge prijzen. Matiging en het tegengaan van verspilling is ten aanzien van het milieu en volksgezondheid veel zinvoller!

  • Rob van Valderen - Antonissen

    Huisarts, Tilburg

    Prima om een kritische column te schrijven over voedselhypes. Er is qua voedingswaarde geen verschil tussen biologisch en niet-biologisch. Wat ik mis in de argumentatie is dierenwelzijn. Tuurlijk is de plofkip net zo "organic" als de "vertroetelde ki...p". Maar is het niet raar dat in de beleving van Levi de boer zijn dieren vertroetelt als hij ze niet mishandelt zoals gebruikelijk is in de bio-industrie? De reden dat de organic-hype zo aanslaat is het knagende geweten van mensen over de manier waarop wij consumeren. De hang naar organic vertolkt een wens van mensen om op een verantwoorde manier met respect voor mens, dier en natuur te produceren en te consumeren. Dat mag wat mij betreft blijven, zonder alle commerciële bla-bla er om heen.

  • aad meijer

    analist, Huis ter Heide

    Jammer dat Levi er een woordspel van maakt en de verschillen onder het kleed veegt: Er is immers een gigastroom neveneffecten van de gangbare landbouw die de moderne biologische methoden grotendeels weet te vermijden. De kritieke toestand van de bije...n laat zien hoe bepaalde gifstoffen uitpakken in de voedselketen. Zo'n alarmsignaal zou een arts ernstig moeten nemen.
    Het leven heeft méér dan alleen chemische bestanddelen. Is die gedachte ook denkbaar voor Levi, die de eed voor het doen behouden van leven heeft afgelegd?

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.