Oneliners of gezond verstand

Het is verkiezingstijd, dus laten politici geen kans onbenut om hun politieke spierballen te laten rollen. We zagen eerst het machtsvertoon in de strijd om KLM en nu zet Hugo de Jonge het zorgstelsel met veel tromgeroffel op de agenda. Je kon erop wachten, want de spindokters zien natuurlijk allang dat onvrede over de zorg de gemoederen bezighoudt. Denk aan wachtlijsten en omgevallen ziekenhuizen; daar moet je wat mee als je stemmen wilt trekken.

In een interview in het AD debiteert De Jonge een aantal oneliners zoals ‘terug naar het gezonde verstand’, ‘minder markt en meer samenwerking’ en ‘terug naar de menselijke maat’. Als de interviewer hem vervolgens aanspoort om concreet te worden, dan blijken de verschillende zzp -autootjes in de thuiszorg hem een doorn in het oog te zijn. Symbolisch voor het gebrek aan samenwerking en kenmerkend voor het feit dat er misbruik wordt gemaakt van de productieprikkel.

Spindokters zien allang dat onvrede over de zorg de gemoederen bezighoudt

In het programma Buitenhof betoogt De Jonge dat het nu te makkelijk is geworden om een eigen bedrijfje te starten en dat ongecontracteerde zorg moet worden teruggedrongen om uiteindelijk de toenemende zorgvraag het hoofd te kunnen blijven bieden. Lilian Marijnissen pareert dat vervolgens met de opmerking dat een verbod op winstuitkeringen, werken met vaste tarieven en stoppen met aanbestedingen veel effectiever zijn om de uitwassen van marktwerking aan te pakken. Als je als overheid de samenwerking tussen zorgverleners écht wilt verbeteren, dan zou ik beginnen bij de rol van de zorgverzekeraars. Zij hebben de zorgverleners in de tang en saboteren de samenwerking waar De Jonge nu zo op hamert. In het Brabants Dagblad klagen huisartsen dat ze zich maar met een beperkt aantal collega’s mogen verenigen, vanwege de bestaande concurrentieregels. ‘Dus dan sta je met een clubje artsen tegenover zo’n miljardenbedrijf. Je denkt toch niet dat wij dan ook maar enige invloed op zo’n contract hebben?’ Maar als je de zorgverzekeraars anders wilt laten werken, dan moet het stelsel op de helling en het regeerakkoord worden opengebroken. Het is de vraag of De Jonge dat ook daadwerkelijk wil.

Naast het faciliteren van de dominante rol van de zorgverzekeraar heeft de overheid ook nagelaten het toezicht op de zorg adequaat te organiseren. In een artikel voor RTL Nieuws stelt Pieter Klein dat ‘in die complexe wereld van private bedrijven en publieke belangen, de overheid heeft verzuimd te regelen dat onze waakhonden hun tanden kunnen laten zien als dat nodig is. En kunnen doorbijten’.

Het siert De Jonge dat hij misstanden in de zorg aanstipt, maar het is zeer de vraag of de vrije zorgverlener primair debet is aan de uitwassen van de marktwerking.

Daarnaast kun je je afvragen of marktwerking alleen maar slecht nieuws is of dat haar nieuwe toetreders misschien juist de motor zijn voor de broodnodige digitale transformatie? Aldus Leonard Witkamp, bijzonder hoogleraar telemedicine.

Ten slotte, één oneliner van De Jonge neem ik wel heel erg serieus: ‘terug naar het gezond verstand’. Dan draaien we wat mij betreft het systeem radicaal om en worden we betaald als we mensen gezond kunnen houden.