Blogs & columns
Column

Nooit genoeg vinkjes

Plaats een reactie

Volgens Joris Luyendijk ben ik een zeven-vinkjes-persoon: (cis)man, wit en hetero, die zowel vwo als universiteit heeft doorlopen, met een of meer hoogopgeleide/welgestelde en in Nederland geboren ouder(s). Dat maakt mij dus superbevoorrecht.

Merkwaardig genoeg heb ik die geprivilegieerde positie nooit als zodanig beleefd. Zo werd ik op de middelbare school vanwege mijn Spaanse moeder gezien als nogal ‘exotisch’ – om maar geen ander woord te gebruiken – wat wellicht vooral iets zegt over de diversiteit van een categoraal gymnasium begin jaren negentig. Dat verdween tijdens mijn studie geneeskunde grotendeels, maar ook daar voelde ik geen voorsprong op mijn jaargenoten. Per definitie zaten zij ook allemaal op de universiteit, bijna iedereen had vwo gedaan en bijna iedereen was wit. Het voordeel van man en hetero zijn leek slechts te gelden voor degenen die een snijdend vak ambieerden. Maar ik sluit niet uit dat ik me op dat laatste verkeek. Sterker nog, ik had de indruk dat ik wel wat éxtra vinkjes kon gebruiken: bijvoorbeeld een vinkje voor een vader die arts of apotheker was of voor lidmaatschap van een studentenvereniging. (Je mocht best veel drinken tijdens je studie, maar dan wel op de sociëteit en niet in een Twentse zuipkeet.) Of een dubbele achternaam: ooit een garantie voor een opleidingsplek.

Door zich tot zeven vinkjes te beperken heeft Luyendijk het zich te makkelijk gemaakt

Wat ik probeer uit te drukken is natuurlijk niet dat ik ben opgeklommen uit een leven vol tegenslagen, maar dat weinig mensen een overschot aan privileges ervaren. We vergelijken onszelf met degenen direct om ons heen, en degenen zonder mijn voordelen haalden de drempel van de universiteit doorgaans niet. Zij hadden geen hoogopgeleide moeder die besloot dat ze naar het vwo moesten. Zij misten een ouderlijk huis waar studeren na de middelbare school een vanzelfsprekendheid was.

Mijn zware, zware leven niettegenstaande, ben ik toch geneeskunde binnengekomen, via het systeem van gewogen loting. Niets is ideaal, maar hierbij had tenminste iedereen een kans, en je motivatie op 17-jarige leeftijd (kennelijk superbelangrijk) kon je bewijzen door harder te werken voor hogere cijfers. In die zin zijn de huidige decentrale selecties die universiteiten zelf mogen vormgeven, weer een stap terug. Hun ‘kennis- en inzichttoetsen’, ‘non-cognitieve toetsen’ en ‘reflecties op aspecten van motivatie’, hebben alles in zich om de kansenongelijkheid tussen kinderen te vergroten. Het zijn testen die een gewone middelbare school niet met ze gaat oefenen – een vacuüm dat gevuld kan worden door een gemotiveerde ouder of een (commercieel) trainingsinstituut. Zeker de motivationele reflectie lijkt me iets om goed voor te bereiden; er bestaat vast een draaiboek voor.

Door zich tot zeven vinkjes te beperken heeft Luyendijk het zich te makkelijk gemaakt, want je zou er flink wat aan kunnen toevoegen: orthodontie, huiswerkbegeleiding, minder dan één keer per week patat op tafel… Anderzijds zou je kunnen stellen dat, zeker voor geneeskunde, één vinkje het verschil maakt boven alle andere: ouders die je kunnen en willen helpen, en die weten hoe. 

https://www.groene.nl/artikel/check-your-privilege-in-stilte

Meer van Miquel Ekkelenkamp
  • Miquel Ekkelenkamp

    Miquel Ekkelenkamp werkt als arts-microbioloog in het UMC Utrecht. Onder de naam Miquel Bulnes schreef hij al verscheidene romans. Ekkelenkamp was al eerder (2011-2012) columnist voor Medisch Contact.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.