Nexiïtis - Luc Bonneux

Nexiïtis is de meest bekende prazolose. Prazolosen veroorzaken een afwezige zuurproductie in het maagslijmvlies. De transmissie gebeurt iatrogeen met de voorschrijvende arts als vector tussen patiënt en de bron van prazolosen, de industrie. Typische prazoloseverwekkende toxines zijn esomeprazol, omeprazol of pantoprazol, ook wel protonpompremmers genoemd. Deze prazolosen zijn endemisch in Nederland, met momenteel indrukwekkende prevalenties in de oudere bevolking. Een recente prevalentieschatting in mijn verpleeghuis (2012) toonde een prevalentie van prazolose van 53 procent. Deze prevalentie neemt toe: de prevalentie bij ontslag uit het ziekenhuis van prazolosen nadert momenteel 100 procent, ongeacht de diagnose bij ontslag. Als de bejaarde eenmaal is aangetast, is een prazolose irreversibel. Bij stopzetten zal ieder gastrointestinaal symptoom, van oprispingen tot stinkende scheten, onmiddellijk worden geduid als een prazoledeficiëntie en zal de arts desnoods met geweld worden gedwongen zijn farmacoprofylactische taak weer op te nemen.

Farmacoprofylaxe, het preventief medicamenteus compenseren van de gebreken van het bejaarde lichaam, vormt een triomf van de moderne preventieve geneeskunde. Prazolen zijn een leerzaam voorbeeld. De dosis van een prazole bij ontslag uit het ziekenhuis is steeds maximaal. Dit wijst niet op de aanwezigheid van actieve maag- of slokdarmulcera, de enige indicatie voor hoge doses protonpompremmers, maar op de wens om deze profylactisch te voorkomen. Veel is dan niet genoeg om ieder verwijt van onvoldoende preventief handelen te voorkomen. Allicht krijgt een hoogbejaard persoon een welgevulde baxter medicijnen, mede wegens andere farmacoprofylactica. Onderzoek aan Egyptische mummies heeft bevestigd dat het onwaarschijnlijk is dat bejaarden niet lijden aan een hart- en vaatziekte – dat deden ze al voor Jezus’ tijd. Dat geeft onverwijld aanleiding tot salicylatasen of de alom gevreesde orale anticoagulosen. Omdat maagbloedingen bekende gevolgen zijn van salicylatasen en anticoagulosen is het daarom noodzakelijk deze te complementeren met maximaal gedoseerde prazolosen.

Helaas is het farmacoprofylactische denken nog onvoldoende doorgedrongen. Maagzuur is geen uitvinding van de natuur om mensen te pesten. Het sterke zuur is een krachtig bactericide en het helpt bij de resorptie van positieve ionen. Prazolosen verminderen daarom de resorptie van vitamine B12, calcium, magnesium, kalium en zink. Er is een groeiende consensus dat prazolosen daarom heup-, pols- en wervelfracturen veroorzaken; de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) bereidt een waarschuwing voor. Deze waarschuwing voegt zich bij een vorige waarschuwing (2012), waarbij de FDA waarschuwt voor Clostridiuminfecties en vermoedelijk ook longontsteking – en alle andere infectieziekten die profiteren van een lamgelegde zuurproductie. De FDA stelt daarom voor om het verder profylactisch verspreiden van prazolosen te stoppen en deze middelen te beperken tot een maximum van drie veertiendaagse kuren per jaar.

Dat is niet het juiste farmacoprofylactische denken. Voedingstekorten worden best profylactisch bestreden met voedingssupplementen. De universiteit van Wageningen, bekend om zijn meer dan vriendschappelijke banden met de voedingsgrootindustrie, is zeker bereid om een preventieve yoghurt te ontwikkelen die alle noodzakelijke ingrediënten bevat om de gevolgen van prazolosen te supplementeren. Het preventief toedienen van antibiotica tegen infecties door hypo-aciditeit ligt lastiger. Gelukkig kan de universiteit van Rotterdam, bekend om zijn meer dan vriendschappelijke banden met de vaccinindustrie, hier uitkomst bieden. Er bestaan zeker mogelijkheden tot vaccinontwikkeling om hoogbejaarden te beschermen tegen infectieuze complicaties van medisch handelen. Zo kunnen ouderen blijvend profiteren van een zich steeds verder uitbreidend farmacoprofylactisch handelen ter verblijding van hun oude dag met welgevulde medicijnbaxters.

Luc Bonneux is arts en epidemioloog. Hij werkt momenteel in een verpleeghuis.