Blogs & columns
Column

Mopperzucht en wantrouwen - Marcel Levi

6 reacties

In de laatste versie van het opleidingsblad van onze regio beschrijft Sarah Gans, chirurge in opleiding, haar ervaring met een patiënt die evident een galsteenkoliek had, maar die weigerde van de Spoedeisende Hulp te vertrekken alvorens er een CT-scan was gedaan. Inderdaad komt het steeds vaker voor dat patiënten diagnostiek of behandeling eisen die volgens de beste medische standaarden en richtlijnen niet zinvol of soms zelfs potentieel schadelijk is. Mondigheid wordt soms vertaald in claimend gedrag waarbij de patiënt of familie op hoge toon een (zoveelste) verwijzing, scan, bloedtest of antibioticakuur eist. Natuurlijk is de beste remedie om de patiënt ervan te overtuigen dat deze zaken niet nodig of zinnig en misschien zelfs wel schadelijk zijn. Dat deed Sarah Gans ook, waarbij ze alle gesprekstechniek, communicatieve vaardigheden, empathie en alles wat je in een competentiegedreven opleiding nog meer leert, in de strijd gooide. Maar de patiënt leek alleen maar bozer te worden en begon te dreigen met klachten en tuchtrechtclaims.

In The British Medical Journal van afgelopen maand werd bij bijna 25.000 Amerikaanse artsen de relatie tussen aanvraaggedrag van artsen en de kans op een klacht of een malpractice claim beschreven. Hoe uitbundiger het aanvraaggedrag van de arts, hoe kleiner de kans op een claim. Internisten die zinnig omgingen met diagnostiek hadden een vijf keer zo grote kans op een claim (1,5% per jaar) als collega’s die in de bovenste 20 procent van veel diagnostiek verkeerden en voor zes andere grote specialismen was dit net zo. Verder bevestigde dit onderzoek dat gynaecologen die meer keizersneden doen – uiteraard gecorrigeerd voor indicatie – twee keer minder kans hebben op een klacht of een claim. Een relatie tussen het al dan niet terecht zijn van een claim en veel of weinig aanvragen leek er niet te zijn.

Bij een patiënt die onterecht diagnostiek en behandeling eist kost praten, geruststellen, redeneren en overtuigen veel tijd en met een volle wachtkamer gaat het grijpen naar het lab-aanvraagformulier of een verwijsbrief stukken sneller. De patiënt is daarmee slecht geholpen maar wel dik tevreden, een paradoxale en voor veel artsen onbevredigende situatie. Het centrale issue in dit dilemma is natuurlijk vertrouwen. Als de patiënt de dokter die hem helpt volledig vertrouwt, zal hij of zij eerder geneigd zijn om op het oordeel van de arts af te gaan. Een extra reden dus om sterk te investeren in het vertrouwen dat patiënten en artsen in elkaar moeten hebben: een niet geringe opgave in dit tijdsgewricht van – vooral ook door media aangewakkerde – algemene mopperzucht en wantrouwen.

Er zit natuurlijk ook een financiële kant aan het opeisen van zinloze diagnostiek en behandeling. Verschillende onderzoeken tonen dat defensieve geneeskunde gepaard gaat met aanzienlijk hogere kosten van gezondheidszorg. In de Verenigde Staten wordt dit zelfs becijferd op een extra 60 miljard dollar. Hoewel wij minder defensieve geneeskunde en minder juridische claims kennen, zal dit toch ook in ons land het nodige kosten. En in een tijd waarin eindeloos gezeurd kan worden over een paar euro meer premie voor de zorgverzekering, is dat een relevant gegeven. Zou – naast optimaliseren van het vertrouwen van patiënten in onze gezondheidszorg – een deel van de oplossing zijn om het generieke eigen risico af te schaffen en te vervangen door betaling voor diagnostiek en behandeling die niet nodig is, maar wel door de patiënt wordt geëist?

Marcel Levi


<b>Deze column als PDF</b>
  • Marcel Levi

    Marcel Levi is internist, voorzitter van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en hoogleraar geneeskunde aan de Universiteit van Amsterdam.  

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.