Middelmatige zorg
3 reactiesOpmerkelijke uitspraak van Ernst Kuipers in de Tweede Kamer deze maand. De minister zei dat de kwaliteit van de curatieve zorg in Nederland soms middelmatig is. Het is echter niet helemaal duidelijk wat hij daarmee bedoelde.
Bedoelde hij de organisatie van zorg? Dan kan ik hem wel volgen, want daarin hebben we nog veel te verbeteren. Nog steeds kunnen patiënten nauwelijks of niet online afspraken maken. En houden ondersteunende afdelingen hun agenda’s nog steeds meer afgeschermd dan Fort Knox, wat afspraken op elkaar afstemmen onmogelijk maakt en waardoor voor een gemiddeld diagnostisch programmaatje een patiënt minstens twee of drie keer moet komen opdagen. Onder het mom van efficiënt gebruik van de beschikbare tijd, maar daarmee bedoelen we nooit de tijd van de patiënt.
Of bedoelde Ernst het serviceniveau van ziekenhuizen? Ook dan heeft hij een punt, want als je een willekeurig ziekenhuis binnenstapt word je meestal verwelkomd door op zijn best onverschillige medewerkers die meer aandacht voor hun schermpje hebben dan voor jou. Nadat je eerder al even je portemonnee hebt kunnen legen om te parkeren en je gebrekkige bewegwijzering en voor ouderen nauwelijks toegankelijke draaideuren hebt getrotseerd.
Maar ik vrees dat Ernst het eigenlijk had over de kwaliteit van de medische en verpleegkundige zorg. Dan is de uitspraak wat lastiger te duiden, want op uitkomsten van babysterfte tot kankerbehandeling doet Nederland het ongeveer net zo goed als alle andere landen in Europa.
Ik zou de minister beter kunnen volgen als hij had betoogd dat Nederland op bijna alle vlakken slechts gemiddeld scoort
Ik zou de minister beter kunnen volgen als hij had betoogd dat ondanks prima opleidingsniveau, goede infrastructuur, strak georganiseerde eerste lijn en onze sterke medische research, Nederland op bijna alle vlakken slechts gemiddeld scoort en je wellicht zou mogen verwachten een plek in hogere regionen te bezetten. Of misschien zelfs nog beter als hij zou zeggen dat het Nederlandse gemiddelde weliswaar ruim voldoende is, maar dat er te veel variatie en dus te veel uitschieters naar boven maar ook naar beneden zijn. En je zult als nietsvermoedende patiënt maar net zo’n uitschieter naar beneden treffen.
Dan zou de minister een punt hebben. Want als patiënt ben je niet alleen geïnteresseerd in een gemiddeld niveau, maar minstens zoveel in de kans dat de kwaliteit van jouw zorg zich zomaar een stuk onder de acceptabele grens bevindt. Omdat je toevallig bent doorverwezen naar een centrum waar ze te weinig routine hebben met een complexe ingreep en daarom de uitkomsten veel minder goed zijn dan elders. Of omdat je toevallig in een regio woont waar je wordt geadviseerd een ingreep te ondergaan die 35 kilometer verderop drie keer zo vaak niet zinvol wordt gevonden. Of omdat je een arts treft die het wel voldoende vindt om alle mensen met dikke benen zonder verder nadenken Lasix voor te schrijven en iedereen die een keer hoest zonder enige vorm van diagnostiek bij de apotheek Augmentin te laten ophalen. Dat is vast wel negentien keer goed, maar de twintigste keer gewoon niet, en hoewel je het in 95 procent van de gevallen niet verkeerd hebt gedaan, verleen je dan toch op zijn zachtst gezegd middelmatige zorg. Dus in plaats van te streven naar een beter gemiddeld niveau van zorg zijn we wellicht meer gebaat bij het minimaliseren van zorg die gewoon onder het gewenste niveau ligt.
Meer van Marcel Levi
A. G?bel
Huisarts
Ik vind het altijd merkwaardig als er gestrooid wordt met getallen die ik in werkelijkheid niet om mij heen zie. Hoogste kindersterfte van Europa? Babysterfte? Ik heb 23 jaar een praktijk en het is me nooit opgevallen dat er kinderen of baby's dood g...aan (je moet er toch niet aan denken), laat staan 'meer dan gemiddeld'. Statistiek moet je om je heen kunnen waarnemen, anders klopt er iets niet.
Het enige wat ik zeker weet is dat bij nacht en ontij iedereen in de gezondheidszorg klaar staat - ambulancediensten, huisartsen, ziekenhuizen - om mensen die iets mankeren zo goed mogelijk te helpen. Zelfs zodanig dat je soms denkt: kan het misschien ietsje minder?
Ik vind het niet onterecht dat er met het bepalen van Natrium even werd gewacht. Als je de zorgdrempel zodanig verlaagt dat we in het weekend exact hetzelfde doen als door de week dan is er geen houden meer aan. Bovendien vind ik - eerlijk gezegd - dat als het klaarblijkelijk allemaal zo 'obvious' was - jullie dat vrijdag of donderdag ook al hadden kunnen zien...Bloed aanvragen via de HAP in het weekend betekent per definitie een spoedpresentatie op de SEH. Klauwen met geld en handen vol moeite. Ik vraag me oprecht af of dat het waard zou zijn.
Overigens herken ik wel je gevoel dat je als dokter soms denkt: had dat niet anders gekund, maar toch gaat dat - als we eerlijk zijn - vaak over dingen waarbij het niet zoveel uitmaakt als het anders was gelopen.
[Reactie gewijzigd door G?bel op 05-04-2022 21:18]
M. de Jonge
huisarts (tot 2020), Deventer
Is er een dokter in de familie?
Mijn schoonmoeder van 95 jaar ligt weer in het ziekenhuis en weer door mijn bemoeienis.
Het zit zo. Ze is de avond voor opname in haar eengezinswoning, waar een zoon inwonend is, op haar achterhoofd gevallen. Ze w...as net 3 dagen thuis na een opname door een eerdere val met een hoofdwond, een subduraal haematoom en een duidelijke hyponatriaemie. Hoogst waarschijnlijk was die hyponatriaemie slechts gedeeltelijk te verklaren door het subdurale haematoom. Voorafgaand aan die eerste val klaagde ze namelijk al een paar weken over een verminderde eetlust, misselijkheid en er was lichte verwardheid. Na een infuus met een natriumchloride oplossing at ze weer goed en was ze al snel helemaal helder. Bij ontslag na de eerste val gaf de geriater aan dat de elektrolyten bepaald zouden moeten worden bij terugkerende verwardheid of mindere eetlust of ziektegevoel.
Omdat ze op de avond van de laatste val wel iets warrig op mijn zwager overkwam maar niet buiten bewustzijn is geweest en geen waarneembaar letsel had heeft hij de HAP niet gebeld. De ochtend erna, een zaterdag, heeft hij wel gebeld met de vraag voor een bloedonderzoek voor die zaterdag. Hij realiseerde zich namelijk dat ze dezelfde bijkomende symptomen had als de weken voor de vorige val. De HAP vond dat dit kon wachten tot na het weekend. Na mijn telefonische interventie, waarbij ik aangaf dat er wellicht weer een hyponatriaemie was en dat het risico op weer een val in het weekend erg groot was, is er overleg geweest met de geriater en is ze uiteindelijk op die zaterdag opgenomen. Ze had inderdaad weer een hyponatriaemie.
Dit is niet de eerste keer dat ik als schoonzoon én huisarts op tijd geïntervenieerd heb in de diagnostisch proces dan wel behandeling van mijn schoonmoeder. Ik kan nog 3 andere noodzakelijke interventies opnoemen van de afgelopen 10 jaar.
Mijn verzuchting hierbij is: “Hoe vergaat het de burgers die geen dokter in de familie hebben?"
Ik sluit me aan bij de slotzin uit deze column: “We zijn gebaat bij het minimaliseren van zorg die gewoon onder het gewenste niveau ligt.”
oud-dermatoloog, Wijchen
Dat dit uit de pen van een erudiet clinicus en wetenschapper vloeit, is ronduit verbluffend. Het is precies omgekeerd! Wij hebben altijd bovenaan gestaan op de Europese scorelijst van de kwaliteit van de gezondheidszorg (EHCI). Dit hebben wij louter ...te danken aan de prima organisatie en inrichting van ons zorgstelsel. Juist op het vlak van de zorguitkomsten presteren wij ver ondermaats. Onze baby- en kindersterftecijfers (0-4 jaar) behoren tot de hoogste in Europa, zie o.a. Paulson, Lancet 2021;398:870-905. Ook voor de meeste vormen van kanker bungelen wij wat overleving betreft onderaan in het rechter rijtje, zie o.a. Allemani, Lancet 218;391:1023-75. Ernst Kuipers heeft volkomen gelijk.
Frans Rampen