Machtsverhoudingen in de zorg
2 reactiesHoewel het code zwart is in de omliggende ziekenhuizen, komt de docent binnen de anderhalve meter. Hij geeft eens een beuk tegen een bovenarm of een schouderklopje. Hij ziet de aanrakingen als het tonen van zijn enthousiasme. Enthousiasme kan op veel verschillende manieren geuit worden. De docent komt zowel qua opmerkingen als qua persoonlijke ruimte dichterbij dan ik zou willen. Ik stuit op weerstand als ik dit aankaart.
In mijn dienst zie ik een verpleegkundige de hand van een kwetsbare patiënt vastpakken. Zijn intentie lijkt de patiënt in het hier en nu te brengen en empathie te tonen. Ik betwijfel of de patiënt het zou durven aan te geven als zij dit niet prettig zou vinden. Na overleg met de achterwacht besluit ik mijn twijfels te uiten. Wederom ervaar ik weerstand.
Soms zijn de intenties goed maar kan de ander wel worden geschaad
Ik merk enige terughoudendheid bij mezelf om te schrijven over machtsverhoudingen in de zorg. En juist daarom schrijf ik er wel over. Want in het werkveld duikt deze hete aardappel af en toe op. Om me heen merk ik dat over afstand-nabijheid in de zorg verschillend wordt gedacht. Ik ben beginnend in het beroep en ik ben afhankelijk van beoordelingen van collega’s. Ik worstel met de vraag waar ik anderen op mag aanspreken. Gelukkig heb ik geen ernstige incidenten meegemaakt. De situaties die ik tegenkom zijn subtieler. En juist daar hoor je vaak ‘dat iemand gewoon zo is’ en dat ‘de bedoelingen toch goed zijn’. Soms is er geen evident goed of fout aan de situaties. Soms is het voor de één evident goed of fout en voor de ander niet. Soms zijn de intenties goed maar kan de ander wel worden geschaad.
Meer van Mette Konings
Arts, Arnhem
Fijn dat je dit zo open bespreekt. Te vaak wordt deze casuïstiek neergezet als een kwestie van goed en kwaad. Terwijl het mijns insziens speelt bij beide partijen in de interactie. Excessen zoals de recent geschrapte internist daargelaten.
Voor de ...docent lijkt het mij enigszins duidelijk dat lichamelijk contact niet zomaar gepast is, zeker niet met 1,5m maatregelen. Het lastige is dat docenten ook mensen zijn en de verbinding tussen docent en studenten een belangrijke impact (positief en negatief) zal hebben op het succes van het leermoment. Een schouder beuk kan een matig intieme manier zijn om contact te maken. Ik vindt het zelf niet gepast zoals ik het nu lees, maar ik ben zelf ook wat afstandelijk met (lichamelijk) contact. Een training van gepaste omgangsvormen voor docenten lijkt mij een deel van de oplossing maar ook studenten kunnen baat hebben bij een assertiviteitstraining voor dergelijke gevallen. Met name rollenspellen zouden voor mij helpen om dergelijk gedrag gepast aan te kaarten. Zeker als toekomstige docenten ook deze training als student gehad hebben, ga je het patroon leren kennen en accepteren zonder dat het al te beladen wordt. Dit is mijns insziens succesvol gedaan met onderwijs rond feedback geven.
De situatie met de patiënt en de hand van de verpleegkundige is enigszins anders omdat je patiënten beperkt kunt trainen. Bovendien is lichamelijk contact gebruikelijker tussen patiënt en verpleegkundigen ihkv lichamelijke verzorging. Hier had gevraagd kunnen worden aan de patiënt of hij toenadering op prijs stelt.
Het lastig is alleen dat het formaliseren (training/ expliciete communicatie/tuchtrecht) het beoogde doel: enthousiasme overbrengen en nabijheid zoeken erg onderuit haalt. Ik vermoed doordat het formaliseren het buiten de 2 mensen zoekt. Bovendien leidt het tot verkrampen in sociaal contact.
Het is wel jammer dat het bespreekbaar maken niet goed werkte. Dit is mijns insziens de beste manier, het geeft namelijk ruimte voor beide kanten en dat geeft vaak ruimte om juist tot elkaar te komen.
Huisarts
Beste Mette,
Dank voor het delen van je stuk. Ik lees dat je worstelt met afstand en nabijheid ten opzichte van anderen in tijden van corona en hoe anderen die regels interpreteren.
Ik ben benieuwd hoe je de verpleegkundige of je eigen collega had... beoordeeld op het moment dat het geen covid tijd was geweest? Ik denk daarbij vooral dat code zwart de situatie en jou denken heeft beïnvloed. Dat die voor anderen mogelijk een andere invloed of interpretatie geeft dan voor jou betekent natuurlijk niet dat zij pertinent verkeerd zijn.
Mogelijk had die patiënt juist behoefte aan lichamelijk contact in een tijd waarin lichamelijk contact gemeden wordt.
Code zwart, coronatijd geeft veel angst. Aan de ene kant door de ziekte zelf maar aan de andere kant door de beperkende maatregelen die het met zich meebrengt.
We zijn nou eenmaal sociale dieren die niet zonder lichamelijk dan wel geestelijk contact kunnen en daarom zijn de regels onnatuurlijk voor ons.
Welke maatregelen nu echt zinvol zijn en welke niet speelt mogelijk ook nog mee in hoe mensen deze maatregelen beoordelen.
Dus machtsverhoudingen in de zorg zijn een ding maar als er nog eens een pandemie overheen komt, dan is iedereen afhankelijk van zijn eigen interpretatie aangaande die regels. Omdat de regels op zich in de weg staan met onze natuurlijke behoeftes is dat voor veel mensen extra lastig. De regels zorgen voor afstand.
En ik denk dat daar de crux in ligt als het gaat om verhoudingen. Wat afstand is en hoe dichtbij een ander mag komen zijn dingen die per cultuur al verschillen. Daarnaast is er ook een persoonlijke wens voor hoe dichtbij iemand mag komen. Gooi daar nog pandemie maatregelen overheen en ik denk dat voor veel mensen de interpretatie zoek is en vaak dus indruist tegen hen gevoel van nabijheid.
In mijn ogen kan ik het de verpleegkundigen en je collega dus niet kwalijk nemen dat ze de regels anders interpreteren. Het was waarschijnlijk anders voor je geweest als jouw collega je grens had gerespecteerd en zijn excuses had gemaakt. Dat was in ieder geval wel op zijn plek geweest door jou collega. Voor de verpleegkundigen weet ik niet of de patiënt dit echt als grensoverschrijdend heeft ervaren los van de maatregelen die nu gelden.
Hartelijke groet,
Jannes Sipkens, studiegenoot van de basis opleiding.
[Reactie gewijzigd door op 05-02-2022 20:45]