Kwetsbaarheid - Hester Roos

Toen ik klein was, kende ik mezelf in mijn fantasieën soms bovenmenselijke overlevingsvaardigheden toe. Bij een bombardement van mijn huis zou ik me klein maken onder de tafel, een manoeuvre die mijn leven zou waarborgen, zelfs als de rest van het huis zou instorten. Angsten over een neerstortend vliegtuig kon ik tot rust brengen door de gedachte om een hoge sprong in de lucht te maken vlak voor het toestel de grond zou raken, om zo het moment van de crash letterlijk te ontspringen.

Met het ouder worden maakten fantasieën als deze plaats voor de realisatie van de harde werkelijkheid: de ultieme kwetsbaarheid van de mens. Verkeersongevallen, ziektes, oorlogen, genocides en niets ontziende natuurrampen passeerden de revue, in mijn nabijheid of in de media. Hoe kun je leven met de gedachte dat ook jij en je geliefden zo kwetsbaar zijn? En hoe kun je bijdragen aan het beschermen van de kwetsbaarheid van anderen?

Naarmate meer en meer persoonlijke verhalen over de inzittenden van vlucht MH17 mijn netvlies passeerden in de dagen na de ramp, groeide de steen in mijn maag tot ongekende proporties. Een beklemmende pijn om het verlies van deze mensen die ik zelf nooit gekend heb. Verhalen over hun dromen, hun kinderen, hun liefde, hun werk, hun ambities. Verhalen over hun bijdragen aan deze wereld, over de betekenis die zij gaven aan het leven van de mensen om hen heen. Verhalen van krachtige mensen wier levenslust in deze omstandigheden op geen enkele manier opgewassen was tegen hun kwetsbaarheid. 298 verschillende levenslijnen die door een stel haatdragende idioten op de grond op één en hetzelfde moment abrupt zijn afgebroken.

Deze mensen konden wij niet redden. Wij kunnen enkel om hen rouwen, troost bieden aan hen die achterblijven, onze stem verheffen uit woede, onze stem laten verstillen uit pijn. Maar terwijl kist voor kist het vliegtuig uit wordt gedragen en de tranen over mijn wangen rollen, terwijl de gevechten op de plaats van de crash hervat worden, besef ik wat wel degelijk onze bijdrage kan zijn in dit geheel. We kunnen de wereld in zijn geheel niet beïnvloeden, maar we kunnen wel ónze wereld beïnvloeden. Dat kan in de politiek, door onze positionering in de maatschappij, maar het kan ook in ons werk.

Als artsen begeven we ons dagelijks in een landschap van kwetsbaarheid. Hoe stoer of onverschillig iemand ook overkomt, hoe boos hij zich ook uit, elke patiënt die bij mij en bij u de spreekkamer binnenkomt, voor ons op de operatietafel of in het ziekenhuisbed ligt, eenieder van hen legt zijn kwetsbaarheid, fysiek én emotioneel, in onze handen. Wij als artsen hebben het voorrecht en de verantwoordelijkheid om, geholpen door onze kennis, vaardigheden, ervaring en bovenal onze menselijkheid, te allen tijde zorgvuldig met die kwetsbaarheid om te gaan, ongeacht geslacht, geaardheid, religie of afkomst. En het is met die aandacht voor onze patiënten dat wij diegenen eren wier kwetsbaarheid en onschuld door anderen niet gerespecteerd werd.

Hester Roos