Blogs & columns
Column

Kunnen we in godsnaam terug naar de boerenverstandregel?

10 reacties

In ons werk sturen we veel informatie over patiënten heen en weer. Vroeger met de post. Ik zette dan met koeienletters ‘VERTROUWELIJK’ op de envelop, alsof dat ertoe zou leiden dat de postbode, geheel tegen zijn gewoonte in, deze nou eens niet zou openmaken. Magisch denken. Toen ontdekten we de fax, en ik moet u bekennen dat ik nog steeds denk dat faxberichten niet halverwege afgetapt kunnen worden.

Maar zo’n telefoonkabel kan dus worden opengemaakt om het nieuws de verkeerde kant op te laten stromen. Een soort buizenpost, maar dan anders. U merkt het, ik begrijp evenveel van elektronica als van higgsdeeltjes, Heidegger en Hegel. Vervolgens gingen we over op e-mail en dat ging ongeveer tien minuten goed, want nu bleek dat iedereen zomaar elk mailtje kon openen. Nee, u en ik kunnen dat niet, maar ZE kunnen dat wel.

Dus gingen we mails versleutelen. Het grappige van dat gedoe was, nee is, dat dit elektronisch inpakken van medische informatie plaatsvindt in een tijd waarin de mobieltjes van Merkel en van Obama gehackt worden. Een tijd waarin zelfs het Pentagon elektronisch zo lek is als de laatste hacker zal uitmaken. Een tijd waarin één delirante cybernerd alle, maar dan ook ALLE, sluizen in Nederland open kan zetten. Ik heb dit uit betrouwbare bron. U begrijpt dat zo’n hacker, die in één keer 360 duizend bankrekeningen kan plunderen, welhaast sissend van ongeduld elektronisch op de loer ligt om een mailtje van mij aan u over de halvering van de omeprazol van mevrouw Jansen open te breken en en ….. Wat die stakker ermee moet?

Door al deze onzin doen we ineens de gekste dingen als het gaat om het verstrekken van patiënteninformatie aan elkaar. Zo belde ik laatst collega X in ziekenhuis Y over meneer Z. Zij vond dat ze niet met mij over hem kon praten zonder een schriftelijke machtiging zijnerzijds. Ik dacht: wat is de waarschijnlijkheid dat ik als verveelde administratief medewerker bij de groenvoorzieningen in het Noorderkwartier telefonisch zou gaan poseren als een arts die een euthanasieverzoek tracht te onderbouwen? Ik vermeld mijn naam en dat ik als arts verbonden ben aan de Levenseindekliniek. Tijdens het gesprek blijk ik te beschikken over heel wat medische en persoonlijke informatie rond de heer Z. Ik spreek de medische terminologie met de juiste snelheid en klemtoon uit. Ik vraag u: hoe waarschijnlijk is het dat ik in het kader van enigerlei vorm van boze opzet deze collega consulteer? Kunnen we in godsnaam terug naar de boerenverstandregel waarin collega-zorgverleners die direct bij de zorg van de patiënt betrokken zijn elkaar kunnen raadplegen zonder rare fratsen? Vraagt een huisarts eerst een machtiging als zij een patiënt verwijst? Vraagt deze strikte collega een machtiging aan een opgenomen patiënt omdat ze anders geen informatie mag verschaffen aan de verpleegkundige op de afdeling? Hou toch op.

Meer van Bert Keizer

download deze column (pdf)

  • Bert Keizer

    Bert Keizer is specialist ouderengeneeskunde en filosoof. Sinds 2016 is hij werkzaam voor het Expertisecentrum Euthanasie. Hij schreef maar liefst zeventien jaar voor Medisch Contact.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Koos Plomp

    cardioloog, Hollandsche Rading

    Bij verzoeken van informatie van een ander ziekenhuis is helemaal geen toestemming van de patiënt nodig.
    Bij verzoeken om informatie helpt het als u de volgende tekst in de brief zet;

    Ten aanzien van medische gegevens, verwijs ik naar de tekst v...an WGBO artikel 1 lid 2: "geen toestemming van de patiënt is vereist indien gegevens verstrekt worden aan beroepsbeoefenaren, bijv specialisten toegelaten tot een ziekenhuis, die rechtstreeks bij de behandeling van de patiënt betrokken zijn" .

    loop niet in de steeds nauwere fuik..

  • Han van Engelen

    specialist ouderengeneeskunde, Zaandam

    Ik herinner mij nog dat ik werkzaam was voor een verpleeghuisorganisatie. Vanwege noodzakelijke informatie-uitwisseling over patiënten die wij overnamen had ik toegang tot het Ziekenhuis-Informatie-Systeem (ZIS) via inlognaam + wachtwoord. Nou was ik... in hetzelfde ziekenhuis patiënt. En bleek het vervolgens eenvoudig mijn eigen dossier te raadplegen.
    Gelukkig was de informatieverstrekking van de specialist zodanig dat ik er geen behoefte aan had te willen snuffelen. Want toen ik het een keer tóch deed trof ik alleen bekende informatie aan.
    Maar veel medewerkers in ziekenhuizen zijn er ook patiënt. Middels de aan hen toegekende licentie om het ZIS te raadplegen kunnen zij dus ook bij hun eigen dossier. Is dat altijd wenselijk? Of is het tegenwoordig strenger geregeld?

  • Edward Gebuis

    Ziekenhuisarts KNMG, Leiden

    Hoewel we allemaal de frustratie van collega Keizer kennen en delen, moeten we niet vergeten dat er wel degelijk privacyschendingen met medische dossiers hebben plaatsgevonden waarbij het welliswaar niet de "verveelde administratief medewerker bij de... groenvoorzieningen in het Noorderkwartier" was die informatie opvroeg waar hij/zij niets mee te maken had, maar wel een verslaggever: https://www.nu.nl/algemeen/1834662/ziekenhuizen-onzorgvuldig-met-medische-dossiers-video.html

    En zijn we de recente privacyschendingen van een Haagse realityster al vergeten? https://www.ad.nl/show/hagaziekenhuis-schrikt-van-inbreuk-medisch-dossier-barbie~a5414302/

    En dit zijn dan twee gevallen die het nieuw hebben gehaald. Hoeveel van ons checken of we echt de eerste contactpersoon aan de telefoon hebben als ze bellen hoe het met moeder is? En wie van ons staakt direct een gesprek in de lift, al dan niet aan de telefoon, zodra er anderen binnenkomen die mee kunnen luisteren? En hoeveel patiëten anaecdotes worden net iets te herleidbaar verteld tijdens een borrel of een verjaardag als de alcohol rijkelijk vloeit?

    Het is een triest feit dat de "boerenverstandregel" onvoldoende bescherming bood tegen misbruik. En de reactie is altijd stevige (en eigenlijk onwerkzame) regelgeving. Dat gaat niet minder worden in de komende jaren. Zie de door iedereen behalve juristen verguisde AVG. Ik denk dat we pas aan het begin van verstikkende regelties staan, niet aan het eind.

  • Anne-Marie van Dam

    Psychiater, Amsterfam

    Ik deel geheel de frustratie van collega Keizer over de steeds idiotere eisen waaraan het berichtenverkeer over patiënten moet voldoen. Even checken of een mailadres klopt, lijkt toch veilig genoeg. We maken elkaar gek en de zorg nodeloos ingewikkeld... met al die idiote privacy regels.
    Wat betreft overleg zonder schriftelijke toestemming, daar zit ik wat strakker in. Gewoon formulier mee naar gesprek. Even invullen, tekenen en versturen. Ik heb hele gekke dingen meegemaakt als familie die zich als dokter voordeed. Of dokter was maar een andere naam gaf om zo de familierelatie te verdoezelen.

  • Joep Vullinghs

    Programmeur, Utrecht

    De 'bewijsvoering' (ik weet al veel over meneer Z, ik klink als een echte dokter, wat moet een kwaadwillende nou met die informatie) vind ik niet héél sterk.

    Daartegenover staat dat collega X wel een serieus probleem heeft als het pakweg een rodd...elblad (bij Friso was dat bijvoorbeeld NRC) was dat belde in plaats van een legitieme behandelaar van meneer Z.

    De oplossing is m.i. heel eenvoudig (maar ik ben geen jurist). Collega X had gewoon naar de Levenseindekliniek, toch niet bepaald Astraaltherapeuticum Appingedam VOF, kunnen terugbellen om zeker te weten wie ze aan de lijn had. Die methode lijkt me trouwens ook een stuk beter en veiliger dan een schriftelijke machtiging. Eventuele verveelde administratief medewerkers bij de groenvoorziening hoeven niet zo heel creatief te zijn om in 2 minuten een schriftelijke machtiging te produceren en op de fax te zetten.

  • Viktor Blum

    Sportarts n.p. , Haarlem

    Bert Keizer heeft groot gelijk. Het is een mooi, maar helaas lang niet uniek voorbeeld hoe werk in de gezondheidszorg door regeltjesmakers wordt gefrustreerd.

    Steeds meer tijd gaat op aan nutteloze administratie. In plaats van al die regels zou h...et veel effectiever zijn om aangetoonde fouten flink te bestraffen.

    Om een voorbeeld te geven: in Californië hangt je $1000 boete boven het hoofd als je afval langs de snelweg gooit. Die dreiging is heel effectief. In Nederland is die boete veel lager. Er ligt veel afval langs de wegen.

    Dus als je slordig bent met patiëntengegevens hangt je een zware maatregel boven het hoofd. De machtigingen en veel andere onzin kunnen achterwege blijven.

  • GJ Bonte

    Neuroloog, Dalfsen

    @Van Der Horst: Dank voor uw grote compliment! Ik glim helemaal!

  • M Vd Horst

    Anesthesioloog, Hoorn

    @ collega vd Harst en Bonte; Interessant en ‘knap’ hoe jullie beiden in staat zijn om de wet AVG te linken aan toelating tot de studie geneeskunde. Zonder een spoor van persoonlijke frustratie ook nog! Ik had het niet gekund.

    Meneer Keizer; dank u... wel voor het verwoorden van mijn frustratie. In sommige gevallen vraag ik mij af of deze wet het patientenbelang dient of schaadt.

  • GJ Bonte

    Neuroloog, Dalfsen

    @Van Der Harst:

    "Lange tijd konden vooral ijverige scholieren (meisjes) met hoge rapportcijfers in aanmerking komen om geneeskunde te studeren"

    Speak for yourself, meneer Van Der Harst!

    Ik ben met een 9+ direct toegelaten tot de opleiding g...eneeskunde. Er is mij nadien veel verweten, maar nog nooit dat ik een brave, gehoorzame en volgzame student, AIOS of medisch specialist zou zijn... Ik druk me wat voorzichtig uit.

    En nu met de decentrale selectie is de situatie natuurlijk vele malen beter. Alleen maar kritische, mondige en recalcitrante geneeskunde studenten, als ik u mag geloven.

    Ter nuancering: Ik breng u even de uitspraak van de chirurg Pierik in herinnering, op de vraag of hij een tip had voor de toenmalige minister van VWS, de onvolprezen Schippers (Ik vrees dat zij in ieder geval niet op haar cijfers minister is geworden):

    ‘Per direct de actuele toelatings- en selectiecriteria voor de geneeskun- destudie in Nederland stopzetten. Er staat een grote ramp te gebeuren met uniforme, grijze, volgzame, vlijtige en vooral ook brave dokters.’

    Ik zou haast zeggen dat ik begrijp waarom u zesjes haalde...

  • Jan van der Harst

    huisarts (pensioen), Hengelo

    Ja Bert zo gaat dat nu.
    Bedenk wel dat de jonge generatie veel meer brave volgende karakters bevat dan die van jou(ons).
    Lange tijd konden vooral ijverige scholieren (meisjes) met hoge rapportcijfers in aanmerking komen om geneeskunde te studeren.... Die hebben ook de richtlijnen netjes geleerd en volgen die. Dus regels zijn regels.
    Ja ze gaan met hun hoge streefnivo ook massaal burn out.
    Tenslotte heb je geen tijd om precies volgens de richtlijnen te werken. (en de rest van je leven ook iconisch...)Je moet dus slimme wegen bedenken om te overleven. Dat hebben vele van ons vroeger op de middelbare school al geleerd toen wij maximaal 6 jes scoorden en toch wilden slagen. En gek genoeg kunnen minimalisten van destijds toch een glanzende carriere afleveren.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.