Blogs & columns
Column

Kanker op de SEH

4 reacties

Bij zijn eerste toespraak voor de deur van 10 Downing Street als nieuwe premier van het Verenigd Koninkrijk noemde Boris Johnson een van zijn belangrijkste voornemens een afspraak bij de huisarts binnen drie weken mogelijk te maken. Inderdaad is het in Engeland vrijwel onmogelijk om binnen een maand terecht te kunnen bij de huisarts voor een urgente klacht. Veel Engelsen gaan daarom voor acute kwalen direct naar de Spoedeisende Hulp van het ziekenhuis of maar helemaal niet naar de dokter.

Hoe dramatisch slecht de toegankelijkheid van eerstelijnszorg kan zijn, wordt geïllustreerd door de falende vroegdiagnostiek van kanker in Engeland. Bij verschillende vormen van kanker bepaalt een tijdige diagnose de uitkomst. Een Nederlandse huisarts stelt circa tien keer per jaar de diagnose kanker en ongeveer vijfmaal zo vaak vermoedt de huisarts dat kanker de oorzaak van de klachten kan zijn. Vrijwel alle vormen van kanker in Nederland worden door de huisarts vastgesteld of na doorverwijzing van huisarts naar specialist. Nederland kan zich wat dat betreft gelukkig prijzen met een sterke en in de regel toegankelijke eerste lijn.

Toegang tot de eerste lijn is in Engeland ‘dramatisch slecht’

Hoe anders is dat in Engeland. Bij veel mensen wordt de diagnose kanker gesteld als ze zich op de Spoedeisende Hulp presenteren in een heel late fase van de ziekte. Zo komt het in elke dienst wel voor dat ik coloncarcinoom vaststel bij een patiënt die op de Eerste Hulp komt met een ileus of zelfs een darmperforatie. Of longkanker bij een patiënt die komt met het ophoesten van bloed. Dikwijls is er al gemetastaseerde ziekte en in vrijwel alle gevallen hadden patiënten al wekenlang klachten. De meesten waren hiervoor nooit naar de huisarts geweest, desgevraagd inderdaad ‘omdat het onmogelijk is op korte termijn een afspraak bij de huisarts te maken’.

Een recent onderzoek van Cancer Research UK toont dat twee derde van de patiënten met kanker niet via de huisarts is verwezen. Bij de overgrote meerderheid van hen wordt de diagnose heel laat of inderdaad zelfs in een spoedeisende situatie gesteld. Ik herinner me dat het in Nederland zelden voorkwam dat een nieuwe kankerdiagnose werd gesteld op de Spoedeisende Hulp. De late diagnose in Engeland vertaalt zich in een relatief slechte uitkomst vergeleken met andere Europese landen. De vijfjaarsoverleving voor alle vormen van kanker is 5 procent lager in het Verenigd Koninkrijk dan het Europese gemiddelde en longkankersterfte is alleen in Bulgarije hoger.

In een dergelijk systeem waarin tijdige kankerdiagnostiek faalt is het nut van screening en bevolkingsonderzoek mogelijkerwijs een stuk groter dan in Nederland. Maar ook veel van die screeningsprogramma’s zijn matig georganiseerd in Engeland. Door problemen met invitaties en follow-up wordt slechts een derde van de potentiële deelnemers aan darmkankerscreening bereikt en onlangs bleek dat door een computerfoutje een kleine 70 duizend vrouwen niet waren opgeroepen voor een mammogram. Door tekort aan mankracht en gebrekkige logistiek liggen er 150 duizend baarmoederhalsuitstrijkjes in een laboratorium te wachten op beoordeling.

Wederom leerzame feiten. Betere kankeruitkomsten worden niet alleen bereikt met nieuwe hightech interventies of flitsende nieuwe geneesmiddelen. Gewoon heel basaal je kankerdiagnostiek organiseren en beschikbaar maken voor de hele populatie is wellicht minstens zo belangrijk.


meer van marcel levi

  • Marcel Levi

    Marcel Levi is internist, voorzitter van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en hoogleraar geneeskunde aan de Universiteit van Amsterdam.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Peter Post

    Psychiater, Amsterdam

    Heel goed dat hier aandacht aan wordt gegeven. De publieke voorzieningen in Engeland zijn over de hele breedte belabberd en worden steeds slechter. Een derde wereldland. Naar mijn idee is dat het gevolg van grote klassenverschillen die in de UK nooit... zijn gecorrigeerd, zoals in andere delen van Europa wel is gebeurd. De rijke elite in Engeland is nog steeds in staat om het politieke systeem naar de hand te zetten. Net als in de VS. Dat is weer het gevolg van het handige ontwerp van het kiessysteem waarbij partijen één kandidaat kiezen en de winnaar alle macht krijgt. Een kleine groep geïnteresseerden hoeft slechts een kleine groep aan zich te binden om de macht te kunnen veroveren. 20-30% is genoeg, rechtsom of linksom. Zoals in UK en VS steeds gebeurd. Bij evenredige vertegenwoordiging krijgt een groep van 20% geen poot aan de grond, zie Wilders en Baudet. De rest van de bevolking staat buitenspel. Gebrek aan checks and balances. Dit geldt ook voor de media die in handen zijn van de absoute elite. Voor de gezondheidszorg heeft dit tot gevolg dat de armere medemens naar de NHS mag en de rijkere fijne toegang heeft bij priveklinieken. Idem privescholen, zorg voor gehandicapten, publiek vervoer en ga zo maar door. Aardige mensen in de UK en VS, maar blij dat ik hier woon. En gezondheidszorg heeft soms ook een sociale/ politiek dimensie, zowel wat betreft etiologie als behandeling.

  • B. Sturm

    klinisch patholoog, Middelburg

    Ook weer niet zo verwonderlijk als je de geschiedenis van de Britse gezondheidszorg een klein beetje kent zoals geschetst wordt in het boekje De eed en het geld van H. Nicolai... Maar blijft toch zorgelijk in een ontwikkeld west Europees land...

  • Dolf Algra

    commentator, opiniemaker zorg en sociale zekerheid, Rotterdam

    Ik heb de column nog een keertje gelezen. En bij nadere overdenking wordt de onthutsing alleen maar groter en groter.

    Blijf met vraag zitten: is het uit rekenen ( door slimme epidemiologen ? ) wat 'de schade' aan de gezondheid van de inwoners/bur...gers van de UK van dit niet goed georganiseerde stelsel is ?

    Want: om het op zijn plat-tokkies- te zeggen: dit is toch gewoon kankerdom ?

  • Dolf Algra

    commentator, opiniemaker zorg en sociale zekerheid, Rotterdam

    Regelrecht onthutsend inkijkje in de zorg aan de andere kant van het kanaal. Bedankt daarvoor.

    Is het daar inderdaad zo slecht georganiseerd ? Daar val ik toch wel even van mijn stoel van. Voor velen - met name in meer linkse kringen- roept de N...HS toch basaal warme gevoelens op. Ik denk even aan het (SP) idee - concept van het Nationale Zorg Fonds. Ook onder veel dokters nog best populair. Maar gezien deze dramatische slechte cijfers moesten we dus maar niet doen.

    Hoe scoort de UK op de andere indicatoren on health surveillance and performance ? Ben erg benieuwd. En hoe het verschilt met Nederland.

    Volgens sommigen hebben wij het beste zorgstelsel.Meer weten ? Bekijk dan deze video maar eens. Genuanceerde uitleg met veel overdenkingen en vraagtekens. Ook met aandacht voor NHS opzetten in het buitenland.

    https://www.youtube.com/watch?v=uNoMbXueKic




 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.