Hoezo anderhalve meter?
20 reacties‘Wel anderhalve meter, hè!’ krijg je tegenwoordig te horen als je even niet oplet bij de kassa van het Kruidvat of bij de koffieautomaat op kantoor. Soms guitig met een knipoog, soms ronduit bits en beledigend vanuit een mengelmoes van angst en overmatige gehoorzaamheid om maar het beste jongetje van de klas te zijn.
De anderhalvemetersamenleving is vooral een idee van ondernemers om ‘verantwoord’ uit de lockdown te geraken en zo weer klandizie op te bouwen. Op 28 maart 2020 noemde Sieger Dijkstra, de nieuwe voorzitter van VNO-NCW Noord de werkelijkheid na de coronacrisis de ‘anderhalvemetereconomie’ en op 9 april 2020 was ‘anderhalvemetersamenleving’ het woord van de week.
Dat de afstandseis niet alleen een dringend advies is, blijkt uit het feit dat er een landelijke modelnoodverordening is opgesteld door het Veiligheidsberaad als lid van de Ministeriële Commissie Crisisbeheersing. Bij een noodverordening is de burgemeester bevoegd alle bevelen te geven die hij nodig acht om de openbare orde te handhaven of om gevaar te beperken wanneer hij dat nodig acht, waarbij zelfs het afwijken van de grondwet is toegestaan.
Wat is op dit moment de feitelijke onderbouwing van de anderhalvemetersamenleving, of ‘het nieuwe normaal’, zoals Rutte het noemt?
Het nieuwe normaal wordt zonder overtuigende evidentie omarmd
Een rondje PubMed leverde op deze vraag opvallend weinig informatie op. Is de anderhalvemetersamenleving zo vanzelfsprekend dat onderzoekers er hun neus voor ophalen, of durft niemand zijn vingers aan dit gevoelige topic te branden? Het tijdschrift Infection Control & Hospital Epidemiology publiceerde op 15 mei wel een kritisch artikel over het feit dat er in de gezaghebbende internationale richtlijnen voor preventie en controle (IPC) onvoldoende overeenstemming bestaat over de manieren van transmissie en de aanbevelingen daaromtrent. Zoals die van de WHO en het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding van de Europese Unie.
Relevant onderzoek naar het risico van verspreiding via aerosolen waarbij er zelfs op acht meter nog een besmettingsrisico is, lijkt nauwelijks publiekelijke opwinding te veroorzaken. Microdruppels die langdurig blijven hangen in afgesloten ruimtes met onvoldoende of inadequate ventilatie en mogelijk het opvallend grote aantal slachtoffers in kroegen en andere afgesloten ruimtes kunnen verklaren. Anders gezegd: op anderhalve meter samen in een koor zingen in een slecht geventileerde kerk vormt statistisch een groter risico dan op een terras zitten in de buitenlucht met tafeltjes op minder dan anderhalve meter afstand.
Als evidencebased werkende dokter moet ik wennen aan de gedachte dat deze anderhalvemetersamenleving met verstrekkende gevolgen voor onze maatschappij zonder overtuigende evidentie zo makkelijk wordt omarmd (of dat laatste woord liever ook niet meer?).
De suggestie wordt gewekt alsof de anderhalvemetersamenleving gebaseerd is op modellen voortkomend uit virusdynamiek, maar komt in werkelijkheid vooral voort uit financieel-economische belangen en de behoefte aan handelingsperspectief om de lockdown achter ons te kunnen laten.
Opiniemakers of collega’s die de vanzelfsprekendheid ter discussie willen stellen of beargumenteren dat er misschien ook risico’s kleven aan deze maatregelen worden weggezet als wappies of opportunisten die voor eigen parochie preken.
Volgens mij moeten we juist kritisch zijn als we opeens zeker weten wat ‘normaal’ is voor de samenleving.
