Blogs & columns
Column

Het enige wat telt bij de formatie

12 reacties

De meest onzinnige coronamaatregelen, ik verzamel ze met sardonisch genoegen. Frisdrankautomaten die weggehaald zijn ‘want corona’. Mondkapjes aan boord van de vlucht, die wél af mogen om de duur geprijsde drankjes te nuttigen. Mét mandje maar zonder mondkapje bij de drogist naar binnen mogen.

Ik herinner me tijdens mijn opleiding tot psychiater strenge ochtend­overdrachten. Diagnostische overwegingen en beleid dat ’s nachts was ingezet moest je ondanks het slaapgebrek met steekhoudende argumenten verdedigen, anders werd je afgefakkeld. En terecht als je medeverantwoordelijk bent voor ingrijpende keuzes in iemands leven.

In de spreekkamer investeer je als arts in een vertrouwensband en probeer je patiënten zo goed mogelijk de voor- en nadelen van een behandeling uit te leggen. Informed consent, de procedure waardoor een patiënt weloverwogen kan beslissen of hij wel of niet een behandeling wil ondergaan.

De zorgvuldigheid van geïnformeerde toestemming lijkt niet op te gaan voor onze samenleving als geheel als je kijkt naar het vaccinatie­beleid. Er is een tweedeling ontstaan die over méér gaat dan alleen die prik in je bovenarm. Mensen die zich niet laten vaccineren doen we af als wappies en we schudden meewarig ons hoofd over zoveel domheid.

Mensen die zich niet laten vaccineren doen we af als wappies

Filosoof en voormalig denker des vaderlands René ten Bos is in Trouw kritisch over de rol die ethici spelen: ‘Als ik ze hoor vertellen dat je moreel superieur bent als je je laat prikken, dan denk ik: ze zijn het contact met de realiteit verloren.’ Hij citeert onderzoek van de Radboud Universiteit dat duidelijk maakt dat mensen hun bezwaren tegen vaccinatie wel degelijk overdacht hebben en er genuanceerd over denken.

Volgens mij gaat het bij veel weigeraars inderdaad niet om zaken zoals solidariteit, moraliteit of intelligentie. De politiek heeft bij het uitzetten van het vaccinatiebeleid nagelaten om echt te investeren in argumenten. Er is maar één boodschap: je moet je laten vaccineren. Op de vaccinatiewebsite van de overheid kijken mensen met ontbloot bovenarm je stimulerend aan en je voelt je een dissident mocht je twijfels hebben.

Je kunt het bestuurders als Hugo de Jonge eigenlijk niet kwalijk nemen want ze zijn niet medisch opgeleid, hebben nog nooit een spreekkamer van binnen gezien en hebben waarschijnlijk nog nooit van informed consent gehoord.

Als arts besef je dat naast de juiste argumenten, de vertrouwensband met je patiënt een cruciale rol speelt als je iemand moet overtuigen om een medische behandeling te ondergaan. De burger van nu ziet vooral leken die hun eigen politieke belangen najagen waardoor vaccineren een zweem van propaganda krijgt. Geen wonder dat het wantrouwen welig tiert, daar waar het vertrouwen in de politiek al jarenlang tanende is.

De coronapandemie confronteert ons met koddige irrationaliteit als het gaat om bepaalde maatregelen. Tegelijk worden maatschappelijke verschillen nog verder op scherp gesteld en dat is riskant, zeker als geloof en mores tegenover elkaar komen te staan.

De formatie is nog in volle gang en de strijd om macht en posities woedt nog hevig, maar wat mij betreft is er maar één positie van belang: maak de dokter weer de baas op VWS!

Meer van Esther van Fenema
politiek VWS
  • Esther van Fenema

    Esther van Fenema is psychiater met een eigen praktijk. Ze is gepromoveerd op de toepassing van richtlijnen in de ggz. Verder werkt ze bij de crisisdienst, is ze auteur, professioneel violiste en opiniemaker voor onder andere Trouw en de EO.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • R. Ossekoppele

    internist-allergoloog, Hengelo

    Respect: het is een illusie te denken dat onze beslissingen 100 of 50% gebaseerd zijn op rationeel denken. Het de ander verwijten dat deze irrationele argumenten gebruikt, alleen omdat die ander tot een andere (daarmee irrationele) beslissing komt, ...is het zelfde als de balk en de splinter.

    Voorts komt het wegzetten van andersdenkenden als wappies overeen met het wegzetten van vrouwen als dom, allochtonen als proviteurs, dokters als arrogant, donker gekleurden als dommer van de bleek gekleurden, etc, etc. Dit getuigt van respectloos gedrag.
    NB ik heb me laten vaccineren. Ben er mee eens dat de vaccinatie graad richting de 95% zou moeten gaan, indien haalbaar. Maar ik respecteer mensen van ook dichtbij die dat om uiteenlopende voor hen geldige redenen, zich (nog) niet hebben laten vaccineren. Ook al ben ik het niet eens met hun beslissing.
    Indirecte dwang (drang) is het opleggen van de ander van jouw (al dan niet terechte) overtuiging. Doen ze in China en Noord Korea en Iran ook........

    [Reactie gewijzigd door Ossekoppele op 15-09-2021 13:12]

  • H.E. Mees

    Huisarts, Zuidlaren

    En ook in dit gremium vinden we weer de uitwisseling van standpunten waarbij soms een grote mate van gelijkhebberigheid de polarisatie in de hand werkt. Steeds wanneer iemand voorzichtig, genuanceerd, goed onderbouwd iets inbrengt wat het door het OM...T en overheid gepresenteerde in twijfel trekt, of daar kanttekeningen bij maakt, wordt de Wappie-kaart getrokken en stopt het luisteren en het proberen te begrijpen.
    Stellingen worden betrokken en het "samen tegen Corona" krijgt een bittere bijsmaak.
    We hoeven niet te denken dat we met welke maatregel dan ook de Angst, zij het voor Covid, zij het voor de gevolgen van het vaccin, kunnen uitbannen. En natuurlijk moet een overheid met het OMT beslissingen nemen en keuzes maken, maar laten beleidsmakers luisteren en open blijven staan voor de goed onderbouwde ideeën van mensen: (medische)wetenschappers; veldwerkers, filosofen, psycho- en sociologen en leden van het Artsen Covid collectief (waar weliswaar veel wappies zich mee identificeren!) om het beleid zodanig richting te geven dat de gevreesde tweedeling uitblijft.

  • Boland

    Oud jeugdarts , Diemen

    De noodsituatie waarmee we de afgelopen tijd te maken hebben geeft de overheid de verantwoordelijkheid om daartegen op te treden
    Tegen een epidemie/pandemie is een gericht vaccin nu eenmaal de beste bestrijding die we hebben. Neemt niet weg dat een ...ieder autonoom over het eigen lichaam mag beschikken en in zijn waarde wordt gelaten. Er is dus geen sprake van vaccinatiedwang. Hooguit van enige drang. Een wezenlijk verschil.

    [Reactie gewijzigd door op 14-09-2021 00:15]

    • A.E. van Westreenen

      Arts, Tilburg

      @coll. Boland
      Vanaf hoeveel drang wordt iets toch dwang? Dat je gevaccineerd moet zijn om spontaan iets te kunnen doen? Dat je gevaccineerd moet zijn om op je werk te mogen verschijnen?
      Dit raakt de essentie van de discussie namelijk. Er wordt maa...r wat makkelijk gescholen achter dat het geen dwang betreft, want vertier is geen eerste levensbehoefte, of anders moet je je elke 72u maar laten testen, straks tegen eigen kosten. Niet alleen is vertier wel een eerste levensbehoefte naar alle gangbare westerse maatstaven, maar is ook de kans op spontaniteit een voorwaarde daarvoor. Dat ontnemen in wat mij betreft wel degelijk dwang, ook als we het vermommen als drang. Niet anders is dit met werken en werkplezier, menselijk contact, collegialiteit.
      NB: ik ben netjes gevaccineerd en heb de covid in de eerste lijn meegemaakt en ook op de SEH en IC. Maar als we nu loslaten van dat zelfbeschikkingsrecht, komen we echt in een staat terecht waarbij niks meer zeker is. Want nogmaals, deze keer kun je best gelijk hebben, de volgende keer kun je zo maar aan de verkeerde kant van het hekje staan.

      • huisarts np, HENGELO OV.

        Wat een drama, het laten tonen van een bewijs van inenting of test wordt opgeblazen tot enorme proporties. WEG VRIJHEID, Wat een onzin. Het is een keuze om je wel of niet te laten vaccineren en die is vrij. Dat je als je er voor kiest dat niet te doe...n als consequentie een test moet doen is toch geen drama. Laten we het eens hebben over het bewust desinformeren van de mensen door Thierry Baudet en van Haaga. Zij zijn slim genoeg om te weten dat ze apekool verkopen. Ze doen dat dus om aanhang te verwerven. Intussen is het niet ondenkbaar dat er mensen sterven die hun onzin geloven. (hopelijk krijgen ze een aanklacht 'dood door schuld aan de broek.) Ik ben al heel wat mensen tegengekomen, zelfs artsen, die dachten dat de link vaccinatie-kans op autoimmunnziekten een serieuze optie is. Aan de schandpaal met die lui en niet zeuren over beperkte inperkingen.
        amen. Jan van der Harst.

  • H. van der Pol

    psychiater, Heerenveen

    Ik kan me grotendeels vinden in deze column van Van Fenema.
    Inderdaad kunnen mensen, ook slimme mensen, tot de weloverwogen conclusie komen dat ze geen vaccinatie willen. Toch proef ik nog steeds iets van: als de overheid maar beter/slimmer/empathis...cher had voorgelicht dan hadden meer mensen de prik genomen en dat was beter geweest.
    Ik blijf erop hameren: je kunt op prima gronden bezwaar hebben tegen vaccinatie, dat is een geheel legitieme overweging, en dat heeft een ieder te respecteren, ook al heb je zelf een andere overtuiging. Ik schrik van vele reacties hier, evenals van het recente artikel van Héman, waaruit de vanzelfsprekendheid oprijst dat er maar één waarheid/visie is en dat er maar één uitweg is: vaccinatie. Ik schrik van het gemak waarmee ook collega's mensen willen uitsluiten van een belangrijk deel van het maatschappelijk leven. Er klinkt een soort 'eigen schuld, dikke bult' in door die werkelijk heel akelig is. Staan de morele kompassen echt zo slecht afgesteld bij velen?
    En helaas Van Fenema, ik heb mede hierdoor niet de illusie dat een medicus op VWS het veel beter gaat doen, te meer als ik zie hoe medici in de adviserende functies zich opstellen. We hebben vooral een minister met lef nodig en een goed functionerend moreel kompas.
    En o ja, iemand die zich gewoon aan zijn woord houdt. ('Nee, we zullen nooit directe of indirecte vaccinatiedwang gaan invoeren' aldus De Jonge nog niet zo heel lang geleden)

  • A.E. van Westreenen

    Arts, Arts

    @coll. Jonker
    Ik vind het vrij beangstigend dat u schetst dat er "een juiste conclusie" is, en we daarom mensen (zouden) moeten uitsluiten van maatschappelijk verkeer (door barrieres op te werpen). We zijn (wat mij betreft gelukkig) lange tijd afges...tapt van het idee dat we alle wijsheid in pacht hebben. Dat dit nu lijkt te kenteren lijkt me zeer onwenselijk: gaan we voortaan ook de longkankers achterstellen op zuiver genetische pech als de zorg in de knel komt? Fracturen na skien? Hartinfarcten na drugsgebruik? Vallen na dronkenschap?
    De hele reden van het egalitarisme is dat elke verlating daarvan schreeuwt om het construeren van een arbitraire hierarchie, waarbij we de menselijke natuur veronachtzamen. Mensen doen soms stomme dingen. Het is onze taak ze op te lappen, niet om ze uit te sluiten. Dat dat tragische uitwassen heeft, heeft gehad en zal hebben: zeker. Het alternatief is echter op geen enkele wijze meer aantrekkelijk en verdient denk ik beter dan uw absolute waarheid. Extra nog omdat u zich wellicht kan vinden in deze, maar de volgende absolute waarheid zou u wel eens aan de verkeerde kant van het hekje kunnen zitten. Het is weinig anders dan hubris om de absolute waarheid in pacht te hebben.

  • huisarts np, HENGELO OV.

    Ik ben het vooralk eens met Loesje.

  • J.B.E. Hulshof

    GGZ-arts, Wolfheze

    Eens met collega Jonker. Als regering kun je geen persoonlijke vertrouwensband opbouwen met alle Nederlandse ingezetenen. Er is voor iedereen die die keuze moest maken voldoende betrouwbare informatie te vinden waarom vaccineren verstandig is. Helaas... ook veel desinformatie (complottheorieën, vermeende bijwerkingen), maar dat is intussen al de realiteit omtrent zo ongeveer elk gezondheidsissue, dankzij de "zegeningen" van de moderne social media en andere fora. Wat nu telt is dat iedereen die nog niet is gevaccineerd nog steeds de keuze kan maken om dat alsnog te doen. Wie niet gevoelig is voor de morele argumenten zal dan toch de praktische consequenties moeten aanvaarden van zijn/haar keuze: binnenkort een gedeeltelijke persoonlijke zelf gekozen lock-down, door beperkte of geen toegang tot evenementen en locaties waar grotere aantallen mensen aanwezig mogen zijn, waarvoor je moet kunnen aantonen dat je gevaccineerd of recent getest bent, dan wel dat je recent een corona-infectie hebt gehad.

  • J. Jonker

    verzekeringsarts, Maastricht

    Met de oproep om vooral meer artsen in de leiding van het ministerie op te nemen kan ik het natuurlijk alleen maar eens zijn.
    Maar verder vind ik deze column nogal warrig. Ik begrijp eruit dat we vaccinatieweigeraars geen wappies mogen noemen omdat... ze over die weigering goed en genuanceerd hebben nagedacht. Maar genuanceerd en goed nadenken betekent nog niet dat de denker tot de juiste conclusie komt. Doet me denken aan de tegeltjeswijsheid van "Loesje": "ik denk altijd goed na voordat ik iets stoms zeg".
    Ook de stelling dat er niet goed gecommuniceerd is over nut en noodzaak van vaccinatie kan ik niet volgen. Over covid; de pandemie; nut en noodzaak van maatregelen; voor- en nadelen van vaccinatie is de afgelopen anderhalf jaar zoveel informatie verschenen in de media en er is zoveel discussie geweest dat echt iedereen van alle standpunten op de hoogte zou moeten zijn. Hugo de Jonge is dan weliswaar geen arts, maar onder zijn leiding zijn de verantwoordelijke bestuurders en uitvoerders er wel in geslaagd vele miljoenen Nederlanders binnen enkele maanden te vaccineren. Al die betrokken medewerkers hebben geen politieke belangen nagejaagd (de partij van Hugo heeft zelfs zetels verloren bij de laatste verkiezingen), ze hebben gewoon hun werk gedaan en nog goed ook. Een geweldige prestatie, waarvoor we deze mensen met deze juiste ambtenarenmentaliteit dankbaar moeten zijn.

  • A.M. Meutstege

    Huisarts, Zwolle

    Graag. En heel erg eens. Mag ik op jou stemmen?

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.