Blogs & columns
Column

Hebzuchtbestrijding

4 reacties

Armoede is het niet kunnen voorzien in primaire levensbehoeften: drinkwater, voedsel, kleding, huisvesting en basisgezondheidszorg. Een miljard bewoners van onze planeet is arm. De rijke Europese landen hebben een harde kern van een 0,5 procent armen: drop-outs, verslaafden, geesteszieken, illegalen. Het is gevaarlijk om dat begrip te verdunnen – armoede is een schending van de mensenrechten, die de wereld uit moet.

Wat relatieve armoede wordt genoemd, gaat over mensen met een laag inkomen. Die hebben wel een inkomen, en zijn dus niet arm. Een Nederlander met een minimuminkomen, wat krap is in Nederland, verdient evenveel als een ingenieur in Congo, die rijk is in Congo. Luxegoederen zijn in Congo eerder duurder dan goedkoper. Er zal altijd hoog en laag zijn: relatieve armoede is doorgaans een vals begrip, gehanteerd door mensen met een royaal inkomen uit armoedebestrijding. De juiste vraag is hoeveel verschil er mag zijn tussen hoog en laag en wat te laag, maar ook wat te hoog is.

Als stam sta je samen sterk of je staat nergens

Mensen zijn sociale apen, aangescherpt door een lange voor-geschiedenis van elkaar beconcurrerende stammen. Jagers en verzamelaars zijn zeer egalitair. Vlees wordt eerlijk verdeeld, de beste jagers krijgen niet meer dan de meelopers – onderzoekers hebben dat zelfs gewogen. Deze gelijkheid staat onder scherpe sociale controle. Niet de armoede wordt bestreden, maar de hebzucht. Diegene die meer wil dan een ander wordt te schande gemaakt. Je mag nog zo goed zijn als jager, als stam sta je samen sterk of je staat nergens. Eerlijk delen is dus de boodschap. Net als andere sociale apen worden we verontwaardigd over ongelijkheid. Als apen samen een klusje doen, en ze krijgen daar lekkere komkommer voor, zijn ze tevreden. Als de ene lekkere komkommer krijgt maar de andere nog lekkerder druiven, is het oorlog. De nochtans lekkere komkommer wordt weggesmeten, woedend wegens het aangedane onrecht. Medisch Contact richt zich tot de grootverdieners in de zorg: hoeveel druiven verdienen jullie, en hoeveel komkommer laat je over voor de zorgende handen aan het bed?

Een eenvoudige maat voor de inkomensspreiding is de verhouding tussen het 90ste en het 10de percentiel van inkomen. Bij een egalitaire maatschappij ligt die lager dan 6. In Nederland is die nu boven de 8 en blijft de loonongelijkheid toenemen, dit door verrijking van de bovenste 10 procent. Dat is niet jullie geschiedenis: het sociale Nederland is gevormd door de solidaire strijd tegen het water. De afkeer van opzichtige rijkdom was vastgelegd in religieuze codes.

De oorzaak van deze stijgende ongelijkheid is hebzucht in een dol draaiende meritocratie. We willen meer dan een ander. Inkomen bepaalt status. Dat heeft geleid tot een opbod van hebzucht. Topinkomens kunnen niet gek genoeg zijn, of het nu bankiers, topmanagers, voetballers of medisch specialisten betreft. Tegelijkertijd wordt de onder- en middenklasse zwaar getroffen door bezuinigingen, wat vooral de Zuid-Europese jeugd in werkloosheid heeft gedreven. Die krijgen wel genoeg komkommer om te overleven. Het probleem is de bovenklasse voor wie de druiventrossen nooit groot genoeg meer zijn. Zij verscheuren de solidariteit tussen ons, sociale apen.

armoede
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • W. van der Pol

    counselor, Delft

    Het voorvoegsel top zou niet meer gebruikt moeten worden. De topman of topvrouw (en de jaarlijkse verkiezingen topmanager van het jaar in de zorg en het zakenleven): laten we ophouden met die zelfverheerlijking en van ambitie overlopend gedrag. Ik ...kijk elke drie maanden naar de film INSIDE JOB, waar topmensen uit de financiële wereld ongeremd en ongestraft hun werk deden. Is die greed door Bazel 1,2 en 3 voorbij? Voetballers van 100 miljoen? Geen protest. Laat ik voor mijn gemoedsrust dan maar naar de apen gaan kijken.

  • M. Vasbinder

    médico familiar y comunitario, 03725 TEULADA ALIC Spain

    Schitterend artikel.
    Waar beginnen we met de bestrijding? Bij de hebzuchtige overheid, de hebzuchtige banken, bestuurders, verzekeringen? Onszelf?
    Ik ben bang, dat slecht een externe vijand enig succes zal boeken. Als die dan de dijken doorprikt, k...unnen we weer bij af beginnen.

  • C J van Setten

    huisarts,

  • M.E. Bartelsman

    huisarts, AMSTERDAM

    zou in alle talen vertaald moeten worden. schot in de roos!

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.