Gerontofobie
4 reactiesEen van de meest verpletterende bewijzen voor het feit dat oud worden niet leuk is, tref je in de ijver en de vindingrijkheid waarmee men ten strijde trekt tegen deze bewering. Collega Andrea Maier levert in deze context een opvallende bijdrage omdat zij de dreigende, geestelijke ellende van oud worden van tafel meent te kunnen vegen door de belofte van een blijvend gezond lichaam.
Zij verwacht dat we in redelijke fysieke staat 130 of 140 kunnen worden. Wat ik wel gedurfd vind is dat Maier, op grond van helemaal niets, beweert dat die toekomstige hoge ouderdom zonder verval aan het eind zal verlopen. Ik geloof daar niks van en ga er toch maar van uit dat het ongeveer in de sfeer gaat waarin we nu 90 tot 100 worden. Ons type kennend zal er dan precies evenveel geweeklaag opklinken, alleen dertig jaar later. Het blijft planeet aarde zullen we maar zeggen.
Naast dit uitstel van oud worden is er ook de mogelijkheid van een herwaardering van de ouderdom, zoals bepleit door Hanne Laceulle in NRC van 7 februari. Zij doceert filosofie van levensloop en levenskunst aan de Universiteit voor Humanistiek te Utrecht. Zij maakt bezwaar tegen twee visies op ouderdom: het vervalperspectief (onhoudbare teloorgang) en het trotseerperspectief (zo lang mogelijk jong blijven). Ik zou zeggen: zolang mogelijk trotseren en dan maar vervallen, maar Laceulle vindt dat je kunt blijven groeien ‘ook – of misschien wel juist? – als de kwetsbaarheid van het leven zich opdringt’. Zij vindt dat wij als samenleving veel te negatief naar de ouderdom kijken, waardoor die ouderdom veel negatiever beleefd wordt dan nodig is. Zelfverwerkelijking blijft ook dan het devies. ‘Wij moeten hen (ouderen) mét hun kwetsbaarheid als volwaardige leden van de gemeenschap behandelen.’ Ouderen moeten zelf ook aanpakken natuurlijk, zegt Laceulle, zij moeten zich ontdoen van dat ‘verval’-etiket, maar niet door zo lang mogelijk jong te blijven doen. Het lijkt me een hele klus. ‘Zij kunnen zich opwerpen als rolmodel en voorbeeldfiguur en daarmee een nieuwe cultuur van ouder worden voeden.’
Te oordelen naar de foto is Hanne Laceulle een jaar of 25 of 30 oud, en je vraagt je af hoe zij zou reageren als een 90-jarige haar zou uitleggen hoe ze gebruik moet maken van haar jonge jaren. Zij meent wel onze kant op te mogen kijken en vindt dat wij niet zolang mogelijk moeten doorgaan met tennissen, schaatsen of hardlopen. Maar wat ze ook niet graag ziet is dat je je als artrotische, osteoporotische, parkinsonistische en dus heel erg kromme, moeilijk lopende, bevende, kwijlende, oude vrouw zo opzichtig manifesteert in een restaurant. Want dat gaat wel erg tegen haar oproep in om je te ontdoen van dat etiket van ‘verval’.
Is het niet ongelooflijk wat mensen die zelf nog niet oud zijn allemaal in ernst durven te verkondigen over hoe je de ouderdom moet aanpakken?
pdf
Joep Dohmen
emeritus hoogleraar wijsgerige en praktijkgerichte ethiek, Utrecht en promotor van het proefschrift van Laceulle,
Hanne Laceulle promoveerde cum laude op een andere kijk op ouder worden, voorbij de verval- en trotseerverhalen: ouder worden is niet alleen ziek, zwak, afhankelijk en eenzaam worden, en mogelijk ook nog Alzheimer of Parkinson krijgen. Door dit beeld... van ouder worden móet je er wel haast doodsbang voor worden. Laceulle vindt dat zulke stereotyperingen een positievere visie op ouder worden in de weg staan.
Je kon er haast vergif op innemen dat de grootste azijnpisser van het vaderlandse doktersgilde, de ex-verpleeghuisarts Bert Keizer deze ‘herwaardering van de ouderdom’ zou gaan afzeiken (MC 08/2017: 13). Eerst zet Keizer, fervent aanhanger van het vervalverhaal, Laceulle neer als een dom gansje: ‘Te oordelen naar de foto is Hanne Laceulle een jaar of 25 of 30 oud, en je vraagt je af hoe zij zou reageren als een 90-jarige haar zou uitleggen hoe ze gebruik moet maken van haar jonge jaren.’ Mevrouw Laceulle is echter 40 en de foto is vrij recent. Volgens Keizer beweert Laceulle dat ouderen ‘niet zo lang mogelijk moeten doorgaan met tennissen, schaatsen of hardlopen’. Dit zuigt hij uit zijn dikke duim. Ten slotte schrijft hij: ‘Is het niet ongelooflijk wat mensen die zelf nog niet oud zijn allemaal in ernst durven te verkondigen over hoe je de ouderdom moet aanpakken?’ Hoe oud moet je daarvoor dan zijn? Misschien even oud als dokter Keizer? Maar echt ongelofelijk vind ik, dat een voormalig verpleegarts al meer dan 25 jaar zijn gerontofobische visie op ouder worden als het ware verhaal aan het brede publiek decreteert, en iedereen die ook maar iets positiefs over het ouder worden naar voren brengt, in diskrediet brengt en belachelijk maakt. Want het leven is beroerd, ouder worden is verval en het verpleeghuis het bewijs. Nee toch.
P.W. Blankevoort
Heb voor u gelezen, Curacao
Maar deze reactie geeft misschien beter weer wat ik zou willen zeggen:
Internet: http://viraltrend.nl/kort-voor-haar-dood-onthult-deze-oude-vrouw-wie-ze-werkelijk-is-als-de-verzorgers-haar-brief-vinden-zijn-ze-sprakeloos/
P.W. Blankevoort
H.A. Ervaringsspecialist in ouder worden., Curacao
Als ik "OUD" ben wil dat toch niet zeggen dat ik "OUT" ben? Of is ouder worden toch iets anders dan ouder zijn..... Jong worden begint met pampers, daarna terug naar de baby pampering. Voor de ouderen onder ons beter bekend als luiers, wat overigens ...niets te maken heeft met luiheid zoals veel ouderen doen voorkomen. Het zijn de keuzes die je maakt, de andere personen zien je als ouder of als jonger. Weinig mensen "zien" jouw exacte leeftijd.
Barend Kooistra
specialist ouderengeneeskunde, almere Nederland
Ongelofelijk, ja, hooguit te overtreffen door ouderen die de jeugd menen te moeten voorlichten over hoe je die kostbare tijd, die zij zelf denken te hebben verknoeid, het best kunt benutten.