Blogs & columns
Hester Roos
2 minuten leestijd
Column

Evidencebased ontstressen - Hester Roos

2 reacties
beeld: iStockphoto
beeld: iStockphoto

Het is half zes ’s ochtends. In het donker loop ik het steile pad op naar de meditatieruimte waar we elke dag in alle vroegte worden toegesproken door de Thaise monnik die ons op deze meditatieve ontdekkingsreis begeleidt.

‘Tachtig procent van alle klachten waarmee mensen bij een arts komen, wordt veroorzaakt door stress’, is vandaag zijn boodschap. De discussie over het precieze percentage wil ik achterwege laten, maar de kern van zijn verhaal is wel degelijk relevant en zeker in de eerste lijn. Onze westerse manier van leven met uitpuilende agenda’s, onvoldoende slaap, financiële zorgen en/of irreële verwachtingspatronen zorgt bij een enorme hoeveelheid mensen voor stressklachten. Stress die een psychische belasting vormt, maar ook ons somatisch welzijn beïnvloedt. Ons lichaam is in dit soort situaties vaak een uitstekende raadgever: als het teveel te verduren krijgt, trekt het aan de bel. Een alarm dat de vorm aanneemt van bijvoorbeeld vermoeidheid, hoofdpijn of hartkloppingen.

Wat doet u met al die patiënten waarbij een relatie met stress hoog in uw differentiaaldiagnose staat? Als ik erover nadenk vind ik het namelijk zo gek dat we voor de meest onbenullige kwalen medicijnen in de aanbieding hebben, maar dat de adviezen bij stressgerelateerde klachten zich vaak beperken tot ‘het even rustig aan doen’. Ik kan me niet voorstellen dat dat de gouden standaard is.

De remedie die de vriendelijk lachende monnik ons deze ochtend aanraadt, is natuurlijk geen verrassing. Twee keer per dag een half uur mediteren en je leven kent meer rust en minder stress. Vanzelfsprekend is niet iedereen hiervoor te porren. Maar wat is dan wel ons advies als behandelaars? Door open vragen te stellen en zo nodig een en ander te suggereren, help je je patiënt op zoek te gaan naar manieren van ontspanning die bij hem of haar passen. In de meeste gevallen een prima benadering. Maar moeten wij in dit evidencebased tijdperk onze patiënten niet informeren over aangetoond effectieve manieren om stress te reduceren? Of overdrijf ik dan weer? Voor psychische klachten met een DSMIV-labeltje hebben we richtlijnen. Als je klachten echter ‘te licht’ zijn om dat labeltje te ontvangen, wordt het presenteren van behandelopties vaak opeens een soort nattevingerwerk, terwijl er wel degelijk bewijzen zijn voor de effectiviteit van onder meer bepaalde vormen van meditatie of mindfullness.

Is het prima om het te blijven doen zoals nu? Of moeten we de literatuur induiken om ook bij mildere stressklachten beter onderbouwde adviezen te kunnen geven, die niet hoofdzakelijk voortkomen uit eigen ervaring en affiniteit? Een korte oriënterende literatuursearch laat zien dat de antwoorden op mijn vragen niet een-twee-drie voor het oprapen liggen. Misschien is het tijd voor de wetenschapper in mij om te ontwaken en zelf een grote RCT op te zetten.

Alhoewel, dat klinkt behoorlijk stressvol...

Hester Roos

«« Meer van Hester Roos

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • E.J.W. Keuter

    neuroloog, FLUITENBERG

    Tja, op een bepaald punt in je ontwikkeling als arts merk je dat sommige klachten echter zijn dan andere. Wij weten niet veel van psychologie en leren uit ervaring. Iedere ervaren arts heeft zijn ideeën en adviezen klaar als het gaat om klachten die ...worden veroorzaakt door stress. Het praktische probleem voor de curatief werkende arts is echter dat er weinig lichamelijke klachten zijn die echt helemaal door stress worden verklaard. Sterker nog, er is altijd een somatische en sociale component naast de meer psychologische, die ik voor het gemak dan maar aanduid met stress. Het is daarom niet alleen van belang je patiënten te adviseren aangaande methodes om stress te reduceren, maar vooral ook om biopsychosociaal te denken. We hebben daar een zoveel mogelijk evidence based richtlijn over geschreven. Ik vind het zo opvallend dat desondanks iedere arts blijkbaar nog steeds zelf het wiel moet uitvinden. Ja, stress speelt een grote rol bij bijna alle lichamelijke klachten. Maar daarmee zijn het nog steeds lichamelijke klachten en je wordt niet gespaard als je dat vergeet.

  • W.J. Duits

    Bedrijfsarts, HOUTEN

    Help niet nog een protocol! Bij het idee schiet ik al in de stress. Laten we ook evidence based niet overdrijven. Als ik zie welke pulp er af en toe verschijnt in de literatuur, is het de vraag hoe serieus we dat moeten nemen. Ooit was het evidence b...ased dat de aarde plat was, dat heeft men lange tijd geloofd en meende men daar ook bewijs voor te hebben. Maar dat terzijde.
    De essentie van stress is gebrek denken te hebben aan stuurmogelijkheden. Alles is te sturen, als je maar bewust bent hoe je dat kan doen. Mensen worden vaak angstig gemaakt voor stress en depressie en zinken nog verder in hun stressput. Patienten helpen hun eigen sturing terug te vinden en vooral het vertrouwen geven dat ze het ook zelf kunnen oplossen, scheelt al heel veel stress. Het advies "ga iets ontspannends doen" geeft meestal alleen maar meer stress. Want hoe doe je dat? De patient wil de dokter niet teleurstellen en doet zijn of haar uiterste best om te ontspannen, met als gevolg dat het niet lukt en, ja hoor, stress. Als bedrijfsarts zie ik veel ellende in het kader van stress en m.n. de stress die het behandelen of juist niet behandelen geeft. Doe maar lekker rustig aan! Een van de meest stressveroorzakende uitspraken die er is. Leg uit wat stress inhoud en vertel wat je als patient kan doen, dat helpt. Mensen kunnen hun gedrag veranderen, maar je moet het ze wel kunnen laten zien. Zelf heb ik NLP-coaching geleerd een voor mij heel toepasbare manier van gedragsverandering, laten we eens onderzoek doen naar zo'n type benadering. Dus Hester als je dat ziet zitten, je hoeft het niet alleen te doen.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.