Entre nous

We hebben allemaal wel zo’n collega waar je, hoe zal ik het zeggen, je eigen moeder niet aan zou toevertrouwen. Die net te vaak dingen mist of bijna mist. Die, uit gemakzucht of onzekerheid, patiënten in de dienst ‘laat liggen’ voor de volgende ochtend. Die vrij creatief declareert. Die op zesjesniveau richting het pensioen fietst, maar wel uit de bocht vliegt tegen een aios die hetzelfde tempo aanhoudt. Een collega die de sfeer bepaalt in een vakgroep of maatschap of zijn stempel drukt op iedere overdracht of vergadering.

Waarschijnlijk heeft u, beste lezer en waarde collega, inmiddels bewust of onbewust een collega in uw hoofd die voldoet aan een van deze beschrijvingen. En dat is ongemakkelijk, dat snap ik. Maar we zijn hier, bij Medisch Contact, tenslotte entre nous.

Het bericht dat cardiologen in ziekenhuis Isala zorgfraude hebben gepleegd door het aannemen van geld van de medische industrie, is breed uitgemeten in de media. Zwolse collega’s die ik spreek vinden het allemaal heel ernstig, ongemakkelijk en beschamend. Toch is van echte verbazing zelden sprake. Dat deze inmiddels op non-actief gezette cardiologen de sfeer verziekten, machtsspelletjes speelden en bovengemiddeld goed voor zichzelf zorgden, dat was al veel langer en bij een heleboel collega’s binnen én buiten het specialisme bekend. De essentiële vraag is: waarom kwamen zij daarmee weg? Waarom werd er niet ingegrepen? En dan bedoel ik niet door de FIOD of de inspectie, maar door de werkvloer zelf?  

Artsen weten onderling donders goed wie in welke vorm dan ook disfunctioneert. Zolang de patiëntenzorg niet direct gevaar loopt vergoelijken we het vaak. ‘Ja het is een eersteklaseikel, maar wel een goede dokter.’ Toen ik als coassistent een uitbrander kreeg van een specialist reageerde zijn collega met een goedbedoeld: ‘Trek het je maar niet aan, dat doet hij bij iedereen.’ Aardig maar ook aanzienlijk makkelijker is dan de desbetreffende collega aanspreken op zijn gedrag.

Kritisch naar directe collega’s, vinden we verschrikkelijk ongemakkelijk

Bij de cardiologie in Zwolle werkt meer dan de helft van de cardiologen in loondienst, van wie de meerderheid ook nog eens met een tijdelijk contract. Hoe kritisch kunnen die zijn? You don’t bite the hand that feeds you. Toch kun je je afvragen of er ook door de maten zelf niet te lang omheen is gedanst en gefluisterd. Uit vrees voor gedoe, reputatieverlies of financiële consequenties voor de rest van de groep.

Kritiek leveren op een zorgsysteem, een minister, een afdelingsmanager, het tuchtcollege, een toezichthouder of een zorgverzekeraar; ja dát kunnen wij dokters uit­­stekend. Kritisch op onszelf zijn de meesten van ons ook bovenmatig. Maar kritisch naar directe collega’s, vooral als we eenmaal goed en wel gevestigd zijn, dat vinden we verschrikkelijk ongemakkelijk en ingewikkeld. Dit ondanks dat we in de (vervolg)opleiding zijn doodgegooid met onderwijs over respect, integriteit en professioneel handelen. Ondanks dat er alles aan wordt gedaan om binnen zorg­instellingen een veilig en open werkklimaat te creëren. De praktijk wordt nog steeds bepaald door een cultuur van diepgewortelde normen en ongeschreven regels waar we het onderling wat vaker over mogen hebben. Tenslotte hebben we allemaal een verantwoordelijkheid, naar patiënten, jonge collega’s en de samenleving, die niet beperkt blijft tot ons eigen handelen.

Entre nous mag wat meer worden gezegd en, vooral, minder worden gezwegen.  

Luister ook:

• https://podcast.medfeed.nl/deeplink/bc91023e8af7794704e491927185e0afd35677c1
• https://podcast.medfeed.nl/deeplink/9fa0883f2ce667100f870eb2f2bf405b5ae73fe5