Eén die alles weet (2)
Helaas hebben we in Nederland nog altijd gevaarlijke collega’s
5 reactiesIn 2012 schreef ik op deze plek over het risico als mensen een paar keer achter elkaar gelijk krijgen: een wetenschapper die wat goede voorspellingen doet, een politicus die wat verkiezingen wint, een speculant na wat lucratieve transacties.
Ze worden geprezen en gepromoveerd, de negatieve terugkoppeling op hun gedrag valt weg en ze beginnen een patroon te zien: ‘Ik heb zo vaak gelijk gekregen – als ík het denk dan is het dus waar.’ Als voorbeeld van iemand die zichzelf profetische gaven begon toe te schrijven noemde ik de Franse professor Didier Raoult. Diezelfde Raoult was afgelopen voorjaar de spil in de klucht rondom het gebruik van hydroxychloroquine voor covid-19. Dit malariamiddel heeft als gevaarlijkste bijwerking een verlenging van het QTc-interval, met kans op allerlei cardiologische narigheid, waaronder doodgaan. Bij hoge, waarschijnlijk toxische concentraties kan het de virusreplicatie van SARS-CoV-2 remmen, in reageerbuizen tenminste.
Raoult is in Marseille de baas van de hoofdredacteur van het International Journal of Antimicrobial Agents. Daarin publiceerde hij onder andere een gammele open-labelstudie over 26 patiënten die hydroxychloroquine kregen, al dan niet in combinatie met azitromycine, en zestien controlepatiënten die de behandeling weigerden. Van de behandelde patiënten werden er zes zo ziek dat ze overgeplaatst werden naar de ic of doodgingen; deze patiënten werden dus (?) geëxcludeerd (!). Misschien wilt u de vorige zin herlezen – het slaat inderdaad nergens op. De overige twintig behandelde patiënten leken het virus sneller uit het bloed te klaren dan de onbehandelde patiënten, vooral bij combinatietherapie met azitromycine. Klinisch was er, na de exclusie van patiënten die verslechterd waren op hydroxychloroquine, geen verschil.
Voor Raoult was dit reden om breed te verkondigen dat we patiënten moeten behandelen met hydroxychloroquine + azitromycine. Een grote covidtrial in Frankrijk ging van vijfhonderd inclusies per week naar bijna nul, omdat patiënten allemaal hydroxychloroquine eisten en randomisatie dus onmogelijk werd. Ook Donald Trump zag in de combinatietherapie een gamechanger, al nam hij het niet toen hij onlangs zelf ziek werd.
De Recovery-trial, met 4674 gerandomiseerde patiënten, toonde al in juni de onzin ervan aan: 25,7 procent sterfte bij hydroxychloroquine versus 23,5 procent bij alleen ondersteunende therapie. In de eerste drie gerandomiseerde studies gaf hydroxychloroquine een 9 procent hogere kans op sterfte, en toen moest de Solidarity-trial (19% hogere sterfte) nog worden gepubliceerd. Met azitromycine erbij is de kans op doodgaan zelfs 27 procent groter. Kortom, aan de adviezen van Raoult zijn patiënten overleden. Helaas hebben we in Nederland nog altijd gevaarlijke collega’s die het aanprijzen, zich vastklampend aan de occasionele gebiaste studie, soms zelfs van Nederlandse makelij; steevast krijgen hierin alleen de gezondste patiënten hydroxychloroquine.
Enkele jaren geleden zorgde Raoult er praktisch in zijn eentje voor dat hydroxychloroquine standaardtherapie werd tegen chronische Q-koorts en de ziekte van Whipple. Werkt het echt of is het vooral zijn obsessie? In elk geval schreef hij in 2012 in Journal of Infection dat je wat Q-koorts betreft beter naar hem kon luisteren dan onderzoeksresultaten analyseren. ‘Mieux vaut un quit sait que cent qui cherchent’, vatte hij het met een Frans spreekwoord samen. Hij zal wel geen groot liefhebber zijn van Yeats, die meteen na de Eerste Wereldoorlog al dichtte:
The best lack all conviction, while the worst
Are full of passionate intensity.
eerder van Miquel Ekkelenkamp
Groeneveld PHP
internist-infectioloog, Zwolle
Wetenschap is geen politiek en politiek is geen wetenschap. Populair vertalen van wetenschappelijk onderzoek is geen sinecure zoals de bijdrage van collega Miquel Ekkelenkamp die spreekt over gevaarlijke Nederlandse collega's. Wij voelen ons als Nede...rlandse klinische COVID-19 onderzoekers die (tot onze eigen verbazing) een positief effect van hydroxychloroquine (HCQ) vonden bij COVID-19, onheus bejegend De opmerking is ook onwaardig ten opzichte van andere collegae en vakgenoten die het Medische Contact lezen. De lezer zit niet te wachten op populisme maar op een wetenschappelijke benadering van de feiten. Op die manier mag je kritisch zijn. Retrospectief onderzoek heeft mogelijke bias in zich omdat de behandel groepen potentieel niet hetzelfde zijn. Prospectief onderzoek met strikte inclusie- en exclusie-criteria zijn op deze criteria natuurlijk geselecteerd en de groepen vergelijkbaar. Maar bias voor parameters die niet omschreven zijn in het selectie proces kunnen hier ook wel degelijk een rol spelen. Derhalve is het een belangrijke eis in wetenschappelijk onderzoek dat het reproduceerbaar is. In het retrospectieve onderzoek van Isala bij COVID-19 patiënten uit 14 Nederlandse ziekenhuizen zijn de verschillende behandelgroepen middels propensity scores zoveel mogelijk vergelijkbaar gemaakt, een geaccepteerde statistische analyse die transparant in het artikel is beschreven. Ook hebben wij zorgvuldig het IC beleid meegenomen in de analyse waardoor we dit beschermende effect van HCQ hebben kunnen vinden. Onze conclusie is dan ook voorzichtig en reproduceerbaarheid een groot goed. Wij hebben nooit beweerd dat dit nu de waarheid is maar altijd benadrukt dat dit een aanwijzing kan zijn en dat andere studies nodig zijn voor het eindoordeel. De verwachting is dat deze studies niet meer gaan komen sinds de afwezigheid van effect op 28 dagen mortaliteit maar dan gooien we vast het kind met het badwater weg.
P.H.P. Groeneveld en A.J.J. Lammers, Isala, Zwolle.
Berber Pieksma
Huisarts, Steenbergen(Drenthe)
Helaas haalt collega Ekkelenkamp over dit toch wel belangrijke onderwerp ( understatement) een reeds lang achterhaald onderzoek aan:In de Recovery-trial werden veel te hoge doses HCQ gegeven en NB zonder zink.
Over de werkzaamheid van HCQ is recent ...een onderzoek afgerond vanuit de Isalakliniek Zwolle in samenwerking met 14 Nederlandse ziekenhuizen: HCQ vroeg in het ziekteverloop door Covid19 gegeven vermindert de IC- opnames met 53%.
Ondersteunend research is te vinden bij
HCQmeta.com
hcqtrial.com
C19study.com.
Misschien moet collega Ekkelenkamp zich meer toeleggen op wetenschappelijke studies op zijn vakgebied dan op poëzie.
Ik haal graag Einstein aan in deze tijd:
“ The intuitive mind is s sacred gift and the rational mind is a faithful servant.
We have created a society that honors the servant and has forgotten the gift”.
Wim Hartgers
Huisarts, Amsterdam
In deze column wordt Hydroxychloroquine opnieuw een malariamiddel genoemd. Het lijkt erop, dat allerlei journalisten hierin elkaar kritiekloos napraten, want telkens wordt dit middel in allerlei publicaties een antimalariamiddel genoemd. Hydroxychlor...oquine wordt echter al decennia niet meer als antimalariamiddel gebruikt. Het Farmacotherapeutisch Kompas meldt hierover, dat er voor Hydroxychloroquine geen plaats meer is in de profylaxe of behandeling van malaria, het komt niet voor in de huidige richtlijnen. Van journalisten kan je dit nog verwachten, want niet medisch geschoold, maar van een columnist van Medisch contact mag toch wel worden verwacht, dat hij deze fout niet maakt.
Jaap Dito
oogarts, Limmen
Miquel Ekkelenkamp de vraag is of u zelf niet de meest gevaarlijke van het stel bent?
Bij de Recovery Trail werd een dosering van 2400 mg Hydroxychloroquine toegepast. Een bekend toxische dosis die in geen verhouding staat tot de normale therapeut...ische dosis van 200-400 mg Hydroxychloroquine per dag. Dan wil je eigenlijk niet eens dat mensen overleven.
Gelukkig is dat onderzoek totaal achterhaalt door het onderzoek van onze collega's in de Isala klinieken dat een gunstig resultaat laat zien bij vroege toepassing van hydroxochloroquine. Waarom heeft u het niet over de fraude bij de onderzoeken met hydroxychloroquine door Surgisphere waardoor belangrijke onderzoeken gepubliceerd in NEJM en The Lancet teruggetrokken moesten worden. Overigen was Anthoni Fauci de eerste die in 2005 aangaf dat hydroxychloroquine goed werkte tegen SarsCov1 en niet allen therapeutisch, nee ook vaccinerend werkte. Waarom zo selectief citeren en criminaliseren? Ik zou zeggen wees wat bescheiden en reflecteer op de onverantwoorde keuze bij de Recovery trail.
Herman L. Hoekstra, oud huisdokter, geen belangenverstrengeling
Oud huisdokter, Appelscha
Van zo'n column word ik echt blij.