Blogs & columns
Column

Een ander soort zorgbonus

9 reacties

Reikhalzend kijken we allemaal uit naar het moment dat de coronapandemie enigszins is getemd door het verwerven van voldoende immuniteit in de bevolking. In het algemeen wordt gedacht dat deze kudde-immuniteit een optelsom is van afweer verkregen door een doorgemaakte covid-19 plus afweer als gevolg van vaccinatie.

Interessant genoeg zijn er steeds meer aanwijzingen dat er een derde component kan zijn die bijdraagt aan de afweer in de bevolking en waar tot op heden nog niet zoveel aandacht is besteed: die betreft mensen die voor de pandemie goed en wel op gang kwam kennelijk al enige vorm van weerstand hadden tegen het SARS-CoV-2-virus en ondanks aanzienlijke blootstellling nooit besmet zijn geraakt.

Op de afdeling Acute Geneeskunde waar ik diensten draai, werken circa honderdvijftig artsen en verpleegkundigen. Onze werkruimtes zijn klein en op elk willekeurig moment delen minstens vijftien mensen tien computers in kleine kantoortjes. Door die werkomstandigheden en natuurlijk de honderden covid-19-­patiënten die we zien via de Spoedeisende Hulp en op de afdeling, en ondanks gebruik van schorten, maskers en handschoenen, heeft circa 90 procent van de collega’s het afgelopen jaar een infectie met het coronavirus opgelopen, gelukkig in alle gevallen goed afge­lopen. Omdat in het kader van een wetenschappelijk onderzoek (de Safer-studie) vrijwel iedereen vanaf het begin van de ­pandemie wekelijks getest werd op de aanwezigheid van het virus en antistoftiters hebben we dit heel nauwkeurig kunnen volgen.

Er is kennelijk een groep mensen met een zodanige afweer dat ze geen covid kunnen krijgen

De 10 procent van de collega’s die op geen enkel moment besmet is geraakt met het coronavirus is een interessante groep. Deze bestaat vrijwel exclusief uit specialisten en verpleegkundigen die ouder zijn dan 55 jaar en die allemaal al decennialang klinisch actief zijn. De hypothese die we delen tijdens de koffiepauzes is dat deze mensen in hun loopbaan waarschijnlijk al zoveel coronavirussen tegen het lijf zijn gelopen, dat ze inmiddels een zekere vorm van immuniteit daartegen hebben opgebouwd.

Inmiddels is dit wat meer dan een hypothese. Superslimme onderzoekers van het Francis Crick Instituut in Londen hebben met uiterst gevoelige assays vastgesteld dat sommige mensen zonder dat ze geïnfecteerd zijn geweest met SARS-CoV-2 toch afweer tegen dit virus hebben, zowel in de vorm van lage concentraties antistoffen alsook middels hun T-lymfocyten. Deze mensen bezitten een meer algemene immuniteit tegen coronavirussen, naar alle waarschijnlijkheid opgebouwd door herhaalde eerdere infecties met dit type virus. Hun vindingen werden twee maanden terug gepubliceerd in Science. En uit nader onderzoek van deze groep in de samples van de Safer-studie blijkt nu dat de 10 procent resistente frontliniezorgprofessionals op onze afdeling Acute Geneeskunde vrijwel allemaal een dergelijke algemene anticorona-afweer hebben, misschien inderdaad wel opgebouwd tijdens hun lange klinische loopbaan.

What doesn’t kill you makes you stronger. Wellicht is er dus al meer kudde-immuniteit dan we tot nu toe hebben geloofd. En ook interessant dat senior artsen en verpleegkundigen met tientallen jaren patiëntencontact hier een klein voorsprongetje lijken te hebben opgebouwd ten opzichte van anderen. Een ander soort zorgbonus.

Meer van Marcel Levi

covid-19
  • Marcel Levi

    Marcel Levi is internist, voorzitter van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en hoogleraar geneeskunde aan de Universiteit van Amsterdam.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Lia vd Vorm

    Huisarts, Poortugaal

    De vraag die bij mij bovenkomt: welke consequenties heeft ons huidige coronabeleid? Door ons zo te isoleren van allerlei virussen zal onze immuniteit afnemen en in de toekomst gevoeliger maken voor heel veel andere virussen. We maken onszelf nóg kwe...tsbaarder en raken van de regen in de drup. Ik wil dan ook pleiten voor veel meer inzetten op vergroten van weerstand door gezonde leefstijl in plaats van onszelf isoleren.

  • Ingmar Waardenburg

    huisarts, Enter

    Van een voorvechter van agressieve virusbestrijding (middels vaccinatie, maatregelen en PBM) als Levi kijk ik toch even van deze bijdrage op. Als simpele huisarts trek ik de volgende conclusies: hoe hard we als professionals ook ons best doen om ons ...middels PBM te beschermen tegen het virus, het treft ons toch wel (90%). Maar: wel halen het gelukkig allemaal. En die overige 10% hoeft zich helemaal geen zorgen te maken, zij lijken immuun. De vragen die dan naar boven komen zijn: waarom dan nog al die moeite voor PBM (waar is de evidence hiervoor)? En waarom zouden we ons als gezonde jonge mensen dan toch allemaal laten vaccineren, we halen het immers toch wel? Toch niet om SARS-CoV-2 de wereld uit te helpen, want dat lijkt me ijdele hoop (zolang een groot deel van de wereld voorlopig nog lang niet gevaccineerd is en het virus nog vrijelijk kan muteren). Eigenlijk is dit wederom een pleidooi om alleen de kwetsbaren (60-plussers) te vaccineren. Dat zal de druk van de (zorg-)ketel halen waardoor we weer terug kunnen naar 'normaal', met het gecalculeerde risico op af en toe een meer of minder ernstige corona-infectie onder de 'jongeren'. Dat lijkt mij rationele geneeskunde.

  • Petra Huijts

    basisarts, Delft

    Inderdaad, JH Leenders... Mijn wenkbrauwen gingen ook omhoog: "Ach, we hebben nu eenmaal kleine kamertjes waarin men op elkaar gestapeld moet werken aan de computers. Iedereen raakte besmet. Niets aan te doen."

    Hoezo, niets aan te doen? Kon er ni...et verbouwd worden? Waren er geen vergaderzalen die leegstonden? Of collegezalen? Had er geen verwarmde partytent opgezet kunnen worden in de ziekenhuistuin? Had men niet laptops kunnen aanschaffen zodat de artsen en verpleegkundigen wat mobieler waren en daardoor beter afstand van elkaar konden houden? Iets?

  • Fiona van Gelder

    Intensivist, Nijmegen

    Leuk dat ook Marcel Levi in de context van de coronacrisis Nietzsche citeert (inderdaad de enigszins tot cliche verworden verengelste versie ‘What doesn’t kill you makes you stronger’). Zeker is Nietzsches filosofie over ziekte en gezondheid, een aan...sprekend deel van zijn oeuvre, niet los te zien van zijn eigen autobiografie; een leven getekend door ziektes en tegenslag. Maar dit denken is zeker niet alleen op zijn eigen individu van toepassing. Hij ‘transfigureert’ zijn particuliere ervaringen in zijn filosofie: Welke rol en betekenis hebben ziekte en lijden in het leven? De frequentie waarmee zijn filosofie in de huidige tijd, levend te midden van een gezondheidscrisis, aangehaald wordt laat zien hoe actueel dit deel van zijn denken is, en hoe eeuwenoude filosofie ons kan helpen duiden ..

  • JH Leenders

    zorgveldwachter, Leeuwarden

    Interessant; maar één vraagje: 90% is kennelijk besmet geraakt, en dat ondanks alle voorzorgsmaatregelen ??
    Kan ik daar ook uitleg over verkrijgen ? Komt dat inderdaad door de kleine werkruimtes?? Zo ja: dan ben ik benieuwd wat de Engelse Arbo-diens...t daar van vindt; en ....wat vinden de werknemers daar zelf van ? Hebben ze ook een risico-bonus verkregen? Is er ook schadevergoeding uitgekeerd?
    En hoeveel tijd heeft een willekeurige werknemer, met een tot dan toe onopgemerkte besmetting gewerkt en evt het thuisfront besmet?

  • Cees Renckens

    vrouwenarts n.p., Haarlem

    'What doesn’t kill you makes you stronger'. Ik lees de columns van Marcel Levi steeds met veel genoegen en vrijwel altijd instemmend. In deze aflevering over de zorgbonus stuitte ik op de quote 'What doesn't ...'. Onduidelijk is waarom Levi dat citaa...t van Nietzsche in het Engels vertaalde, want Nietzsche schreef in het Duits. Bovendien is de vertaling niet helemaal correct. Nietzsche liet de tekst duidelijk op zich zelf slaan en hij gaat in zijn algemeenheid ook beslist niet op. Oordeelt u zelf. Nietzsche schreef: 'Was mich nicht umbringt, macht mich staerker'.

  • Jan keppel hesselink

    pijnarts, Bosch en Duin

    Meestal richten we ons in de geneeskunde op de vraag 'waarom is deze mens ziek', om het even heel algemeen te stellen. Al vanaf de jaren 70 van de vorige eeuw werd er echter gepleit voor meer aandacht voor de vraag waarom mensen 'niet-ziek' werden. O...mdat juist deze groep in zich bepaalde antwoorden droegen, die van waarde zouden kunnen zijn om beter te begrijpen waarom mensen 'wel-ziek' worden. Die roep om populaties en individuen te bestuderen die niet-ziek worden is altijd ondergesneeuwd in het courante medische denken. Marcel brengt hier een mooie casus die ondersteunt dat we ons blikveld iets verder moeten verruimen!

  • Raymond Mookhram

    Huisarts , Vlissingen

    Wellicht een paar ogenschijnlijk triviale opmerkingen en vragen 1) Het gaat hier om 15 mensen. 2) Man/vrouw verdeling 3) Etniciteit? 4) Parttimers of voltijders?

  • Henk van der Pol

    psychiater, Heerenveen

    Bijzonder geruststellend: de 90% die geïnfecteerd raakte is er heelhuids vanaf gekomen! En nu waarschijnlijk ook beschermd net als die andere 10%.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.