Bonus

Meer geld voor onze helden in de zorg? Er werken ongeveer 180 duizend verpleegkundigen. Als ze 250 euro per maand extra krijgen, dan kost dat 540 miljoen euro per jaar. Er zijn ongeveer 25 duizend specialisten en als we die 250 euro extra geven, dan kost dat 75 miljoen euro. Er zal van alles mankeren aan deze calculatie, maar in grote lijnen klopt het wel en dan zie je ook meteen het probleem. Dit is echt te duur. Waarmee we zijn aangeland in het gesprek over de rechtvaardiging van inkomensverschillen.

Zeg niet dat het niks uitmaakt, omdat ‘het belangrijkste immers is dat je plezier hebt in je werk’. Dat klinkt goed, maar als we niet betaald werden kwamen we helemaal niet opdagen, er moet tenslotte brood op de plank.

Als verpleeghuisarts, later wegens trouwe opkomst bevorderd tot specialist ouderengeneeskunde, verdiende ik 2400 euro netto voor drie dagen werk, zeg 4000 euro als ik voltijds zou werken. In die salariëring zie je hoe de status van je werk met een welhaast cynische nauwgezetheid wordt uitgedrukt in je salaris. Ik ontmoet dan ook nog steeds jaargenoten die zich afvragen of ik, wegens die meer dan dertig jaar verpleeghuiswerk, eigenlijk wel ooit ben toegetreden tot wat men gewoonlijk aanduidt als het artsenberoep.

De salariëring van het management is een absurde uitwas

Verschillen in geldelijke beloning worden gretig gerechtvaardigd door drogredenen. Waarom zou een arts meer moeten verdienen dan een verpleegkundige? Onder andere om de machtsverhoudingen vast te stellen, maar dat zegt geen mens. Dus krijg je dit te horen: langere studie, ander denkniveau – men bedoelt ‘hoger’ –, grotere studieschuld, meer verantwoordelijkheid, strengere bijscholingseisen, veelzijdiger bekwaamheidsspectrum enz. enz.

We laten de dokter en de zuster even doorruziën en stijgen op naar de hogere sferen van het management. Kon je bij de dokter en de zuster in ieder geval nog proberen om te steggelen over de moeilijkheidsgraad van beide beroepen, bij het hogere management komt die overweging als belachelijk over. Hier schraagt het salaris helemaal niets meer in de richting van bekwaamheidsverschillen, maar is het louter en alleen zo hoog omdat het een machtspositie overeind moet houden.

Op internet vond ik onder de titel ‘Graaiers in de zorg’, de Actiz 50, een lijst uit 2010 met de salarissen van topmannen van ouderenzorgorganisaties. De meesten zaten boven de 200 duizend euro. Middels ‘keiharde’ afspraken over beloning in de publieke sector is dit inmiddels omlaag gedwongen naar 194 duizend euro. Ik weet niet of zij zichzelf als gewiekst beschouwen, of erger nog, als ‘gedreven door een grote passie’, maar het is in ieder geval een absurde uitwas die vooral het gevolg is van het rampzalige fuseren.

In het zicht van deze feiten is het moeilijk een reëel gesprek aan te gaan over salariëring in de gezondheidszorg. Eigenlijk stuit je op geen enkele zuivere rechtvaardigheidsgrond behalve de Machiavellistische: als je ermee weg komt, dan zit je goed.