Bestuurlijk geheugen - Marcel Levi
Plaats een reactieToen ik 25 jaar geleden afstudeerde was de werkgelegenheid voor artsen slecht. Door jaren van bezuinigingen, dubbele uitstroom uit de artsenopleiding (waar het 7-jarige kandidaats-doctoraal systeem had plaatsgemaakt voor de 6-jarige tweefasenstructuur) en het beperkt houden van de plaatsen voor vervolgopleidingen ontstond er een stuwmeer van basisartsen. Velen van hen waren langdurig werkeloos. De overheid reageerde door de numerus fixus bij de geneeskunde-opleiding (die overigens ooit ingevoerd was omwille van de begrensde capaciteit van de geneeskundefaculteiten in Nederland) plotseling tot arbeidsmarktinstrument te verklaren en verlaagde de instroom bij geneeskunde.
In de jaren daarna keerde het economisch tij, explodeerde het biomedisch onderzoek in de umc’s (met een navenante groei van promotieplaatsen, veelal voor jonge artsen) en groeide de instroom bij de vervolgopleidingen, zodat aan het begin van deze eeuw een groot tekort aan basisartsen ontstond. Plaatsen bij huisartsopleidingen en specialistische vervolgopleidingen in de wat minder populaire windstreken konden niet worden gevuld en onderzoekers liepen eindeloos te zoeken naar geschikte basisartsen voor hun researchprojecten. De overheid reageerde door de instroom in de geneeskundeopleidingen bij alle medische faculteiten fors op te hogen. Tevens liet de in de tussentijd ingevoerde bachelor-masterstructuur de instroom van andere disciplines in de masteropleiding geneeskunde toe.
En ja hoor, inmiddels neemt het aantal werkzoekende basisartsen weer snel toe. Er studeren te veel basisartsen af voor de beschikbare plaatsen in de vervolgopleidingen en het aantal researchplaatsen groeit niet meer door (wederom) bezuinigingen. De instroom in de specialistische vervolgopleidingen zal de komende jaren (eveneens vooral om financiële redenen) krimpen. En u raadt het al: het Capaciteitsorgaan stelt een vermindering van de instroom in de geneeskundeopleidingen voor. Het geheugen van al deze weersvoorspellers neemt bijna dementiële vormen aan en als dit advies wordt gevolgd zullen we ongetwijfeld de volgende periode weer een artsentekort tegemoet kunnen zien.
De arbeidsmarkt voor medisch specialisten toont een soortgelijke golfbeweging. In stille paniek voor wat er komen gaat in 2015 (als de specialistenbudgetten binnen het ziekenhuisbudget komen te vallen), zitten de maatschappen momenteel potdicht en bij de umc’s is het vanwege heftige bezuinigingen al niet anders. De gemiddelde pensioenleeftijd van een medisch specialist is in een zeer korte periode gestegen van 61 tot meer dan 64 jaar, met navenante effecten voor de beschikbare plaatsen voor jonge klare specialisten. Onder druk van een tegenvallende economie is parttime werken opeens een stuk minder populair geworden. Ook hierop wordt gereageerd met het verlagen van de instroom.
Bestuurders hebben een slecht geheugen. Door maar telkens in willekeurige richting aan de kranen van de instroom te draaien is het tot op heden nooit gelukt de uitstroom uit de opleidingen goed te laten matchen met de behoefte in de gezondheidszorg. Instroom blijkt een waardeloos middel om tekorten of overschotten te voorkomen. De behoefte aan artsen wordt vooral zeer sterk beïnvloed door financiële omstandigheden die bijvoorbeeld vervroegd pensioen of parttime werken toestaan. Een beetje meer of minder instroom (nog los van het feit dat dit tenminste pas 6 jaar later effect sorteert) heeft slechts beperkte invloed of werkt juist averechts. Als je de toekomst wilt voorspellen, moet je allereerst het verleden niet vergeten.
- Er zijn nog geen reacties
