Anonieme artsen

‘Weet je zeker dat er geen sprake is van cardiale ischemie en zou deze patiënt toch niet beter af zou zijn op de CCU?’, vroeg ik de arts-assistent die me had gebeld tijdens de weekenddienst over een patiënt op de Spoedeisende Hulp. De assistent antwoordde dat de cardioloog ook nog even had gekeken en dacht van niet. Het zat me toch niet helemaal lekker. ‘Wie was die cardioloog dan?’, vroeg ik haar, ‘dan kan ik misschien zelf ook nog even bellen en horen wat zijn overwegingen zijn.’ Het verbazingwekkende antwoord was dat ze niet wist wat de naam van de cardioloog was die ze kennelijk net nog had gesproken.

Of eigenlijk helemaal niet verbazing­wekkend. Want het is eerder regel dan uitzondering – vooral in wat grotere organisaties – dat artsen die intensief samenwerken bij één patiënt elkaars naam niet weten. Zo wordt verteld dat ‘de chirurg’ dacht dat het geen acute buik was, ‘de gynaecoloog’ geen aanwijzingen had voor een buitenbaarmoederlijke zwangerschap als oorzaak van klachten, en dat ‘de radioloog’ geen reden zag een echo of CT-scan te doen. Collega’s worden aangeduid met de titel van het specialisme waarvan ze de vlag wapperen maar zijn verder vaak opvallend anoniem.

Het is dikwijls onduidelijk wie nu precies iets heeft geadviseerd

Dat kan een effectieve en plezierige samenwerking toch nauwelijks ten goede komen? Het zorgt er ook voor dat het dikwijls onduidelijk is wie nu precies iets heeft geadviseerd of om er nog eens bij die persoon op terug te komen. Daarnaast leidt het tot een depersonifiëring van samenwerking op de werkvloer waarbij artsen eerder radertjes zijn in een groot en moeilijk te doorzien systeem dan collega’s met wie je in gezamenlijkheid ingewikkelde problemen oplost. Lijkt me ook niet bevorderlijk voor het werkplezier. Tevens kan die anonimiteit ook nog weleens verwarring veroorzaken, want dan blijkt ‘de neurochirurg’ bij doorvragen opeens Pietje te zijn, een pas begonnen arts-assistent die nu toevallig de dienstpieper draagt maar verleden maand nog zijn coschappen aan het afronden was. En wiens advies toch wellicht anders weegt dan dat van een ervaren specialist met vele dienstjaren.

Overigens geldt hetzelfde fenomeen voor ondersteunende functies in onze organisaties. ‘ICT’ werkt niet mee’ of ‘personeels­zaken zit altijd te zeuren’ zijn veelgehoorde verzuchtingen, waarbij dan wordt vergeten dat er gewoon mensen werken op die afdelingen die je – als je tenminste hun naam weet – kunt bellen om even een probleem mee te bespreken.

Dokters zijn ook al toenemend anoniem voor hun patiënten. Ik heb hier in het verleden zelf eens een klein onderzoekje naar laten verrichten, en daaruit bleek dat meer dan 70 procent van de patiënten bij het verlaten van de polikliniek de naam van de arts bij wie ze net waren geweest niet correct kon reproduceren. En natuurlijk had die dokter zich wel voorgesteld en ongetwijfeld een naambordje gedragen, maar die informatie wordt kennelijk niet belangrijk genoeg gevonden om te onthouden of om te benadrukken.

Goede geneeskunde is bij uitstek iets tussen mensen, dus als we die geneeskunde willen bedrijven met een passende menselijke maat, dan moeten we toch ten minste van elkaar weten wie we zijn. Dat gaat kennelijk niet vanzelf, dus daar moet je extra energie en aandacht aan besteden. Het werkt prettiger met collega’s van wie je iets meer weet dan welke functie ze op dat moment uitoefenen. En dat begint met een naam.