Blogs & columns
Column

Elektrohypersensitief

9 reacties

Elektrohypersensitiviteit is de veelgebruikte naam voor een syndroom dat de Wereldgezondheidsorganisatie ‘idiopathische overgevoeligheid voor omgevingsfactoren, toegeschreven aan elektromagnetische velden’ noemt (IEI-EMF, idiopathic environmental intolerance, attributed to electromagnetic fields). Elektrohypersensitiviteit suggereert iets dat niet is: deze ziekte bestaat niet. Mensen kunnen niet overgevoelig zijn voor elektromagnetische velden (verder EMF geheten). Ook mensen die zich ‘elektrohypersensitief’ wanen (verder IEI genoemd) kunnen met geen mogelijkheid detecteren of ze al dan niet bestraald worden. Provocatie met elektromagnetische straling of schijnblootstelling toont dat er geen relatie is van de klachten met de blootstelling. Inbeelding zonder straling maakt ziek, straling zonder inbeelding doet niets. NMR-scans tonen hoe de pijncentra in de hersenen evengoed worden geactiveerd door echte als door schijnblootstelling.

De symptomen zijn reëel, maar worden niet veroorzaakt door straling. Zoals een placebo de verwachting vervult om symptomen kwijt te raken, vervult een nocebo de verwachting om symptomen te krijgen. De beschikbare evidence toont een forse dosis-responsrelatie met de attributie van de patiënt. Hoe meer deze is gefixeerd op de somatische diagnose, hoe ongeneeslijker. Iemand die beweert aan ‘elektrohypersensitiviteit’ te lijden, heeft een slechtere prognose dan iemand die dezelfde klachten heeft maar deze term niet gebruikt. Deelnemers aan provocatietesten die bereid zijn om te aanvaarden dat hun symptomen niet worden veroorzaakt door elektromagnetische straling, hebben een betere prognose dan deelnemers die de resultaten afwijzen (overigens een meerderheid). Cognitieve therapieën boeken behoorlijke resultaten bij mensen die willen werken aan hun ziekte (overigens een minderheid). Mensen die zich elektrohypersensitief noemen zijn daarentegen onbehandelbaar. Je kunt immers geen ziekte behandelen die niet bestaat.

IEI-EMF is een modeziekte. Incidentie en prevalentie van symptomen volgen de fobie van het jaar en het land. IEI-EMF is identiek aan de oudere en nu zowat verdwenen IEI die werd toegeschreven aan chemische stoffen, een vorige fobie uit de jaren tachtig en negentig. In Zweden heeft wel 10 procent van de mensen last van hun mobieltje. In Iran, waar je de mensen moet slaan voor ze hun mobieltje van hun oor houden, niemand. In Zweden kreeg wel 5 procent jeuk en irritatie van hun (oudere) beeldschermen, een elders niet veelvoorkomend symptoom. De IEI-EMF-‘epidemie’ wordt onderhouden door fobieën in een heksenmengsel van normvervaging. Weinig scrupuleuze onderzoekers voeren doelloos onderzoek om meer geld binnen te halen voor meer doelloos onderzoek. Het enige wat betrouwbaar valt aan te tonen, is dat je als epidemioloog je je leven lang kunt laten betalen voor zinloos onderzoek zonder enige fatsoenlijke hypothese of behoorlijk design.
De sensatiezuchtige media smullen van slecht onderzoek, hoe slechter hoe beter. Internetgekken met een missie vinden in het gebrek aan enig bewijs nog het meest overtuigende bewijs van een industrieel complot om de mensheid te vermoorden of toch minstens te steriliseren. Verachtelijk kwakzalverstuig dat vaart onder de naam ‘woonbioloog’ tracht zielenpoten allerhande dure metingen, testen en producten aan te smeren om hun woning weer ‘gezond’ te maken of zichzelf te beschermen tegen de ‘elektrosmog’. De overheid bevordert deze elektrofobie door met onzinnig onderzoek en brakke risicocommunicatie te suggereren dat varkens misschien toch kunnen vliegen. Ze doet helemaal niets tegen het onbeschaamde consumentenbedrog van de woonbiologiekwakzalvers, nochtans ook een niet mis te verstane aanbeveling van de Wereldgezondheidsorganisatie. Staat, artsen en onderzoekers laten deze patiënten zo in hun elektromagnetische sopje gaar koken. Ze doen geen spat om deze zwakke mensen te beschermen, maken het enkel erger. Preventie blijft een dode letter, als er niemand aan verdient.

Luc Bonneux is epidemioloog

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Jan Allein

    medisch afgevaardigde en coördinator Beperk de Straling

    Is het fenomeen elektrogevoeligheid dan zo ver gezocht? Eigenlijk niet. Van sommige dieren zoals vogels en bijen is geweten dat ze over een goed functionerend en uiterst gevoelig 'elektroreceptief systeem'
    beschikken, waardoor ze het (zeer zwakke) ma...gnetische veld van de aarde kunnen waarnemen om zich op basis hiervan te oriënteren. Dit elektroreceptief (of magnetosensorisch) vermogen berust op de aanwezigheid van 'magnetiet' in de weefsels; een sterk geleidend mineraal dat in zeer grote mate in staat is om elektromagnetische straling te absorberen en te geleiden. Als men dan weet dat ook de mens afstamt van een diersoort met een sterk ontwikkeld elektroreceptief systeem (cfr. studie van Modrell et al. gepubliceerd in Nature vorig jaar) en dat de menselijke hersenen royaal zijn voorzien van magnetiet, is het dan zo verbazingwekkend dat mensen gevoelig kunnen zijn voor elektromagnetische velden? Zoals met alle biologische kenmerken is er sprake van variabiliteit; sommige mensen kunnen dus meer magnetiet hebben in de weefsels dan andere mensen, hetgeen hun hogere gevoeligheid voor elektromagnetische straling kan verklaren.

  • E.J.W. Hannivoort

    arts, wetenschapper, huisarts n.p., Boekelo

    Collega Boukema is abuis.

    Het menselijk lichaam werkt helemaal niet met stroompjes, maar met chemische processen. Signaalpropagatie in zenuwweefsel werkt met depolarisatie van een ionenpotentiaal-gradiënt over een membraam. Die depolarisatiepotenti...alen kunnen wij meten door de resulterende "stroompjes".

    Dat betekent niet dat het menselijk lichaam daarmee "werkt".

    Dat het "dus" niet uit te sluiten is, dat elektromagnetische velden ook invloed hebben op het lichaam, is logisch, want in de wetenschap kan je niets uitsluiten.

    Dat het menselijk lichaam is vele malen gevoeliger zou zijn voor elektromagnetische straling dan ziekenhuisapparatuur is dan ook onlogisch, on-"bewezen" en onaannemelijk.

    Zelfs is het al jaren niet meer zo dat mobieltjes in een ziekenhuis moeten worden uitgeschakeld. Dat beruste op de slechtgefundeerde angst dat de scherpe pieken van het GSM-signaal supersnelle digitale signaalstromen zouden kunnen beschadigen. Welnu, zulke signaalstromen worden niet gebruikt in levende organismen, evenmin als stroompjes.

  • P. Allis

    AIOS verzekeringsgeneeskunde, ROTTERDAM

    Kan iemand mij verklaren waarom een MRI scan als onschadelijk wordt beschouwd, terwijl het hierbij gaat om enorme electromagnetische velden en zover ik weet dus ook heel veel electromagnetische straling, en een mobieltje volgens Zembla schadelijk zou... zijn, vooral voor kinderhersenen? Met hetzelfde gemak laten we een MRI scan maken van ons kind als dat nodig is. Het feit, dat er mooie plaatjes worden getoond van hoe ver de straling doordringt, wil nog niet zeggen dat het schadelijk is. Nogmaals: waar zijn die publicaties die daar evidence voor geven? Of heb ik het mis en is een MRI iets heel anders dan de electromagnetische straling die rond bovenleidingen, transformatorhuisjes, mobieltjes en babyfoons meetbaar is?
    En als het wel om hetzelfde fenomeen gaat, waar zijn dan de professionals die al jaren die MRI scanners bedienen? Hoeveel hebben er inmiddels kanker, en is dat meer dan bij andere beroepsgroepen?

  • P.Allis

    AIOS verzekeringsgeneeskunde, ROTTERDAM

    Ik zou zo graag de artikelen lezen die stellen dat het gevaarlijk is om een mobiele telefoon dicht bij je oor te houden. Enerzijds wordt er gesproken van electrohypersensitiviteit, en is er, naar ik begrepen heb, goede evidence dat de mensen die hier...aan 'lijden' niet kunnen aangeven of een bron van electromagnetische straling aan of uit staat. Anderzijds is er sprake van een vermoeden van een correlatie met kanker rond het meestgebruikte oor. Juist die onderzoeken zou ik graag lezen. Wat het brandende gevoel van collega Boukema betreft: Dat gevoel heb ik bij elk luchtdicht voorwerp dat langere tijd broeierig dicht op de huid zit. Tevens is er natuurlijk een kans dat er metalen in zijn mobiel zitten die via transpiratievocht een microscopische accu vormen en dus stroompjes teweeg brengen. Maar inderdaad lijkt het ook mogelijk dat bij slechte ontvangst de mobiel de temperatuur van de huid verhoogt. Of dit vervolgens andere effecten heeft dan de effecten die een warme kruik heeft, geen idee. De hele discussie doet sterk denken aan de introductie van de magnetron, een veel grotere bron van electromagnetische straling waar bij mijn weten nog steeds niemand kanker van heeft gekregen. Wie komt er met een lijst betrouwbare publicaties, bij voorkeur full text?

  • R.A. Boukema

    arbo-arts, NIEUWERKERK AD IJSSEL

    De ZEMBLA-uitzending van vrijdag 1 juni jl maakt ook veel duidelijk. De uitzending is terug te zien op www.uitzendinggemist.nl.

  • ,

    Het is waanzin wat hij schrijft. De effecten van blootstelling aan elektromagnetische velden staan in vele onderzoeken en zelfs (op neurotransmitterniveaus en op endocriene systemen) in publicaties van de ICNIRP (zoals de RF Review 2009/16), dat is d...e organisatie waaraan de WHO advies vraagt.

    Er is geen enkele twijfel over het bestaan van niet-thermische effecten van hoogfrequente elektromagnetische velden. De vraag is alleen in hoeverre deze effecten de gezondheid beïnvloeden. Er is medical evidence voor positieve gevolgen van niet-thermische effecten (toegepast door pijn- en kankerspecialisten) en er zijn vele betrouwbare cases van negatieve effecten (niet kunnen slapen, pijn en andere gevolgen van de effecten).

    Ik begrijp niet wat Bonneux bezielt. Hij zou als epidemioloog de door IARC als mogelijk kankerverwekkend ingeschatte blootstelling juist moeten opschalen in waarschijnlijk kankerverwekkend, gegeven de epidemiologische data.

    Met vriendelijke groet,

    Frans van Velden

  • ,

    Bonneux heeft een afkeer van verschijnselen die hij als epidemioloog niet kan verklaren (MC 18/2012: 1082). Het zit zo. Sommigen hebben een hypergevoelige gestel en ontwikkelen stressverschijnselen. Het is een bekend fenomeen in de biologie van diere...n onder stress. We worden blootgesteld aan een mix van elektromagnetische velden van een bijzondere soort waartegen ons organisme nog geen verdediging heeft opgebouwd. Het betreft digitale pulsen van elektronische apparatuur en van diverse zendersystemen in en buiten huis. Die velden brengen processen in het lichaam op gang die leiden tot stresssymptomen die van persoon tot persoon verschillen. We hebben daarvoor geen receptoren, maar cellen en subcellulaire structuren kunnen erop reageren, zoals blijkt uit laboratoriumexperimenten. Mensen kunnen velden inderdaad niet ‘voelen’ in de gewone betekenis, maar wel gewaarworden. Daar begint de verwarring.
    Het is ongelofelijk dat dit verschijnsel niet meer aandacht trekt van fundamentele wetenschappers. Daardoor grijpen allerlei charlatans hun kans om hulpvragende mensen te bedienen met niet-werkende spullen. De waarheid is simpel, zoals we hebben aangetoond: EM-veld weg dus klacht weg! Probeer het maar eens zelf met wat buren die er niet helemaal gezond uitzien.
    Hecht niet te veel aan die proeven die valselijk ‘aantonen’ dat mensen EMV niet kunnen voelen. Het gaat om het organisme als geheel dat op factoren reageert als EMV, synthetische geuren, ultralaag geluid en andere zaken waar we in onze studietijd nooit van hebt gedroomd. Mensen met die hypergevoeligheid lenen zich niet voor proeven. Die proeven deugen niet want de deelnemers zijn geselecteerd op ongevoeligheid voor EMV. Dat was sowieso de opzet daarvan. Misschien niet toevallig dat die experimenten deels gefinancierd waren door telecomindustrie die onze berichten over EHS onwelgevallig zijn. Daar is Bonneux mooi ingetrapt!

    Hugo Schooneveld, voorzitter Stichting elektrohypersensitiviteit, Driebergen

    [Reactie gewijzigd door op 30-07-2012 02:00]

  • R.A. Boukema

    arbo-arts, NIEUWERKERK AD IJSSEL

    Wat de boer niet kent, dat eet-'ie niet. Het menselijk lichaam werkt met stroompjes (en dus ook met magnetisme). Hier wordt dagelijks gebruik van gemaakt bij diagnostiek. Denk bijvoorbeeld aan het ECG, EEG, MRI, EMG. Ook behandeling met electirciteit... is dagelijkse praktijk, bv bij cardioversie (AED). Het is dus niet uit te sluiten, dat electro-magnetische velden ook invloed hebben op het lichaam. Dat die invloed niet altijd goed te meten is, wil nog niet zeggen, dat die er niet is. Persoonlijk ervaar ik wel hinder van een mobieltje: een gevoel, alsof ik me gebrand heb, op de plaats waar dat apparaat in mijn broekzak heeft gezeten.
    In ziekenhuizen moet het mobieltje uitgeschakeld worden, omdat apparatuur door de electromagnetische straling ontregeld kan raken. Het menselijk lichaam is hier vele malen gevoeliger voor.

  • M. Vasbinder

    medico familiar y comunitario, 03725 TEULADA ALIC Spain

    Eindelijk een gezonde reactie op deze vorm van gezondheidsfraude. Ook andere vormen van kwakzalverij, zoals homeopathie vallen hieronder. De overheid vergoed deze rommel en houd het daarmee in stand, terwijl onder andere kwaadwillende artsen hun zak...ken vullen. Hekserij, helemaal mee eens, waarbij de serieuze wetenschappers moeten oppassen niet op de brandstapel te belanden. Zo zijn we beland van het ene in het andere uiterste, waarbij die brandstapel natuurlijk allang afgeschaft had moeten worden.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.