Yolande de Kok

Altijd als ik in de separeercel een patiënt spreek, kijk ik naar wat er op het schoolbord aan de muur is geschreven of getekend. Vaak zijn het woorden of symbolen met een religieuze betekenis, maar soms ook gewoon feitelijkheden als een naam of telefoonnummer. Interpretatie van wat iemand schrijft moet natuurlijk met de nodige slagen om de arm gebeuren en wat iemand voor toelichting geeft bij zijn krijttekening zegt altijd meer dan de tekening zelf. De eerste vraag die ik stel, is of de patiënt het bord zelf heeft volgeschreven. Vaak zijn de tekening en de tekst gemaakt door een patiënt die vóór hem in de separeercel zat en is het bord nog niet schoongeveegd.

Alles begint bij de anamnese. Maar soms is het toch wel fijn als je behalve de anamnese ook nog een stethoscoop kunt gebruiken. Dat realiseer ik me in elk geval elke keer als we in de gevangenis een patiënt binnenkrijgen die geen Nederlands of Engels spreekt, en ook geen enkele andere taal die ten minste één van ons in elk geval een beetje beheerst.

Soms komt wat in een boek is beschreven precies overeen met de werkelijkheid. Ik las De Mitsukoshi Troostbaby Company van Auke Hulst, een roman waarin de hoofdpersoon rouwt om het verlies van zijn ongeboren kind, nadat zijn vriendin een abortus heeft laten plegen. Via de Mitsukoshi Troostbaby Company bestelt hij een robotkind, een meisje van 7 jaar, gemaakt van het DNA van het embryo en met een zo geavanceerde software dat ze kan praten, lopen, fietsen en zelfs aan de hand van ervaringen ander gedrag kan ontwikkelen. Dat de hoofdpersoon zich aan haar hecht, is niet verwonderlijk.

Er wordt gezegd dat de Engelsen links houden op de weg, omdat ze zo – vroeger, als ze paardreden – in hun rechterhand hun sabel konden houden en degenen die hen naderden konden afweren of aanvallen. Waarom ze dan in andere landen rechts houden, wordt niet verteld. En ook niet waarom gevangenen op de binnenplaatsen tijdens het luchten niet juist met de klok meelopen, de linkerkant aan de kant van de muur, de rechterhand aan de kant van het open midden: de arena, waarvandaan een aanval kan worden verwacht.

Nadat hij vier weken rustig op de afdeling had verbleven en aan alles had meegedaan, de arbeid, de sport, het luchten, en zich zo voorbeeldig had gedragen dat hij de benijdenswaardige taak van afdelingsreiniger had gekregen, viel hij een bewaarder aan. Het gebeurde ’s morgens, vlak voor het ontbijt.