Zwangeren zijn niet ziek, doe soms gewoon even rustig aan

Als huisarts zie ik zwangeren sporadisch. Af en toe voor een controle van een plasje of een vaginale schimmelinfectie. Heel soms wat duizeligheidsklachten, maar dan heb je het ook wel gehad. Het gros wordt gezien en begeleid door de verloskundige of de gynaecoloog. Ik zie ze dan weer een keer in het kraambed. Stiekem een van de leukste redenen van de visites als huisarts.

Binnen Defensie zie ik zwangeren vaker. Maar dan vooral gerelateerd aan het werk. Wat kan en mag ik wel? Niet alle zwangere militairen zijn soldaat met de daarbij behorende groene taken (hindernisbaan beklimmen, tijgeren door de modder, verplaatsen door het bos, etc.). Dan klinkt het enigszins logisch dat ze bepaalde werkzaamheden niet meer mogen uitoefenen. Maar ook wanneer ze achter een computer werken, zijn er bij bepaalde activiteiten wel zaken om rekening mee te houden. Het afgeleide rijtje van de NVAB-richtlijn Zwangerschap en Werk, genoemd in het artikel ‘Helft zwangeren loopt risico op complicaties door het werk’, is mij dan ook niet vreemd. En toch wordt deze richtlijn bij lange na niet altijd gevolgd (door de zwangere zelf). Die zieke collega wordt met liefde vervangen ook al betreft het een nachtdienst. Die zware tas ligt in de weg en wordt toch nog even verplaatst. En hoeveel zwangeren zullen een achtste deel van hun werktijd opeisen voor rust-/pauzemogelijkheid? Een telefoon blijft rinkelen en vragen stapelen zich op. Alsof je je op je eerste werkdag na je vakantie door je mailbox heen worstelt. Weg ontspanning. Bovendien is een zwangere niet per definitie ziek. Maar toch zou het beter zijn om (af en toe) rustiger aan te doen.

Zonder behandelrelatie, maar vanuit eerste hand kan ik slechts praten over zwangeren in de zorg (lees: collega’s). Zwangeren in andere beroepsgroepen zie ik te weinig. Maar als ik voor mijn eigen huidige zwangerschapscontrole door het ziekenhuis loop en die bolle buikjes achter een witte jas zie, heb ik weinig vertrouwen in het nakomen van het zelf gegeven advies: ‘Doe rustig aan.’

Mijn zwangerschapsverlof is inmiddels ingegaan. Het is best lastig om af te schakelen, zeker wanneer je gewoon tot 36 weken hebt kunnen werken (en niet zo goed bent in loslaten). Is dat goed geweest? Ons kindje in mijn buik is te klein. Dat kan een gevolg zijn van mijn manier van werken tijdens de zwangerschap. Heb ik te lang en of te hard doorgewerkt? Had ik toch een avondbelasting moeten overslaan? Eerder moeten zeggen dat het beter was om gas terug te nemen? Of worden we overgecontroleerd in het ziekenhuis? De controles zijn niet aan te slepen. Niet op eigen verzoek, maar voor de zekerheid vanuit het ziekenhuisprotocol. Zonder waardeoordeel overigens, want je vergeeft het jezelf nooit als achteraf blijkt dat je eerder had kunnen (laten) ingrijpen, omdat dit nou eenmaal nodig bleek te zijn. Dit is echter geen blog over mijn persoonlijke situatie. Met mij zijn er namelijk tig andere werkende, zwangeren. Doen we te veel en laten we te weinig? ‘Doe gewoon wat goed voelt’, wordt vaak gezegd. Hoewel daar een zeker gevaar schuilt. Dat extra zout op een eitje smaakt heerlijk. Dat gebakje slaan we niet over en het middagzonnetje aanbidden we graag. Was daar ook niet iets mee?

Maar behalve dat we als zwangere vooral de hand in eigen boezem moeten steken, blijken er ook nog grote verschillen tussen ziekenhuisprotocollen te zijn, aldus het proefschrift van verloskundige Bahareh Goodarzi. Lees ik dat nou goed? Tot wel een halve kilo verschil? Dus het maakt daadwerkelijk uit waar in Nederland je vliezen breken welke behandeling jij en je kindje gaan krijgen? En dat voor ons kikkerlandje waar we vrijwel overal met de auto (!) binnen vier uur kunnen komen. We leveren toch uniforme zorg?

Het is daarbij niet helemaal eerlijk om met vingertjes enkel naar de gynaecoloog te wijzen. Zij zien immers het reeds geselecteerde gezelschap. Zwangeren zijn niet ziek, maar over het algemeen verloopt een zwangerschap niet geheel complicatie- en of risicoloos als de controles in het ziekenhuis plaatsvinden. En ik zal nooit, maar dan ook nooit met een gynaecoloog qua baan willen ruilen die eerder een kindje onder zijn of haar handen door zag glippen. Dat neemt niet weg dat al die controles ook wel voor onrust kunnen zorgen. Willen we soms niet te veel weten en/of meten?Is dat niet de tendens van onze maatschappij? Sporthorloges, activiteitentrackers, slaapmeters, voedingsdagboeken en zelfs horloges die hoogoplopende psychische spanning detecteren. Het moet niet gekker worden.

Soms te hard werkende zwangere vrouwen en soms (terecht?) overbezorgde gynaecologen. In een maatschappij waar we liever alles dan niks willen weten en meten. Dat is mijn observatie. Zonder ervaring – behalve mijn persoonlijke ervaring – in de geboortezorg ga ik me als huisarts tegenover zwangere collega’s dan toch wagen aan een goedbedoeld advies. Doe gewoon wat goed voelt. Af en toe zout op je eitje, een gebakje of een middagzonnetje kunnen geen kwaad. Dat geldt ook voor het niet altijd naleven van de NVAB-richtlijn. Maar overdrijf het niet. En mijn advies aan de collega’s die ons als zwangeren begeleiden? Maak een uniform beleid. Wijs niet met vingertjes naar elkaar. En laat ons vooral ook genieten van wat komen gaat. We zijn niet ziek. We moeten soms gewoon rustig aan doen.

PS: Arianne Beckers beviel kort na het insturen van deze blog van een kerngezonde zoon. Zij maken het beiden goed.