Zorgtaal (5): ‘Mooi’

Afgelopen week startte de serie ‘Topdokters’. Niet dat u dat ontgaan kon zijn: het kreeg heel veel media-aandacht. Dat is op zichzelf al wonderlijk, heel wonderlijk, want ik zit in geen van de afleveringen. Maar daarnaast: het bleek geen talentenjacht, met draaiende stoelen of grote kruizen, noch een programma waarin voor mij volstrekt onbekende bekende Nederlanders moesten proberen een zo goed mogelijke dokter te zijn. Een uniek programma dus: ik was danig van de wap.

Vrijwel aan het eind van de aflevering stipte een van de helden taalgebruik aan en verhaalde over het vooral door snijdende artsen nogal eens misplaatst gebruik van het woordje mooi. Emiel Rutgers, oncologisch chirurg: ‘Ik had bij een relatief jonge vrouw een borstamputatie moeten doen, in die tijd was dat plat, en ik had het op zich netjes gehecht. Patiënt komt voor controle en ik kijk, ik zit zo voor d’r, en ik zeg: “Dat ziet er mooi uit.” En toen was het even stil aan de andere kant, en toen zei ze: “O ja? Vind je dat? Nou, ik vind het afgrijselijk. Ik begrijp wel dat u zegt dat het litteken er netjes uitziet, maar het is natuurlijk helemaal niet mooi. Het is verschrikkelijk.” (Zie de uitzending vanaf minuut 39.50.)

En dat herken ik wel. Ook ik bezondigde me weleens aan dit “De wond is mooi geworden” of een “Dat is een mooi stoma”. Dan wel fraai. Dan wel prachtig. Met een verbijsterde blik in de ogen van betreffende patiënt als gevolg. Medisch moge het mooi zijn, in dit geval zo’n stoma dat wat uitpuilt en daardoor te verwachten minder problemen met de verzorging gaat geven, maar de patiënt ziet een gat in zijn buik met een roos raar vlees erop. Een verminking van het lichaam. Hier botsen twee interpretaties van het woordje mooi: ‘goed gelukt, volgens de hoop en de bedoeling’ tegenover ‘het oog strelend’. Of volgens Emiel Rutgers: ‘Ik zeg: “Ja, dit is wel is een leermomentje. Ja, daar heeft u helemaal gelijk in. Eigenlijk moet je zeggen van: goh, het geneest netjes, of het geneest mooi.”’

En dus zegt hij tegenwoordig netjes netjes. Bijna jammer dat het programma toch niet zo’n talentenjacht is, want dan had ik mijn stoel waarschijnlijk wel omgedraaid. Of hem meteen naar de liveshows gestuurd. Af en toe wakker geschud worden hoe je onbedoeld mooi de mist in kunt gaan kan in ons vak geen kwaad namelijk. Ik hoop dat Emiel nu ik voor hem gedraaid ben, voor mij kiest. Dat zou wel mooi zijn.