Zorgkosten beginnen bij mij

Zorgkosten zijn een veelbesproken onderwerp. Er komen veel meningen, visies, ideeën en bedenkingen voorbij. Wat weinig besproken wordt, is de rol van de burger en patiënt. En dat is jammer, want ik zie in de dagelijkse praktijk genoeg voorbeelden waarbij ik me afvraag of de patiënt zich bewust is van de kosten die gemaakt worden.

Ik zie dagelijks het gemak waarmee patiënten kijken naar zorg, ervan uitgaande dat het er is en gegeven wordt. Aan de andere kant zie ik ook de enorme weerstand tegen het betalen van elke euro uit eigen zak voor het krijgen van zorg. Dit gaat van eigen risico, tot vergoeding geneesmiddelen, tot parkeergeld bij het ziekenhuis. Betalen voor eigen gezondheid wordt gezien als een onrecht dat bestreden moet worden. En alles krijgen wat mogelijk is, wordt vaak gezien als een recht. Daar ben je immers voor verzekerd. Hieronder zomaar een greep uit de praktijk, waarbij ik me afvraag of de patiënt in kwestie weleens heeft stilgestaan bij de kosten van zorg.

Met enige regelmaat gebeurt het dat een patiënt niet komt opdagen op het spreekuur. Verklaringen zijn velerlei. Vergeten, ziek, de klachten waren over, ik had geen vervoer. Prima, er zijn redenen om niet te komen. Maar hoeveel moeite is het om eventjes af te bellen? Dan kan er tenminste een andere patiënt gezien worden in die tijd. Zouden patiënten hier ook zo makkelijk over doen als ze zelf moesten betalen?

Ook komen patiënten soms voor de eerste keer op het spreekuur terwijl de klachten al weg zijn. ‘De afspraak stond al, dus ik dacht ik kom toch maar. Ik denk alleen niet dat het nog iets toevoegt.’ Stel nu dat de rekening voor deze consulten naar de patiënt zelf zou gaan. Hoe zou het dan lopen in de praktijk? Ik durf te veronderstellen dat patiënten dan actiever afspraken zouden afzeggen.

Een heel ander voorbeeld is een dame van boven de 80 jaar, die ik zag op het multidisciplinaire handenspreekuur samen met een handchirurg en handfysiotherapeut. De reden van consult was een scheefstaand vingertopje door artrose. Het gewricht zelf was inmiddels vastgegroeid, er was geen pijn. Het was louter een cosmetisch probleem. Gelukkig hebben we in goed overleg kunnen besluiten dat we hier niets mee zouden doen. Maar alleen al het consult met drie specialisten in avonduren, voor dit probleem. Dat vind ik al een lastige. Niet vanwege mijn tijdsinvestering, wel vanwege de maatschappelijke kostenpost.

Allemaal voorbeelden van kosten die gemaakt zijn waarbij je enorme vraagtekens kunt zetten bij het nut. Wat zou het toch opleveren als we dit soort situaties weten te veranderen. Ik denk veel. Natuurlijk hebben betrokken artsen hier ook een rol. Maar dat is een andere discussie. Een die veel vaker aan bod komt dan het onderwerp wat ik hier wil benoemen.

Om de zorg betaalbaar te houden, zullen we de handen ineen moeten slaan. Het vraagt verantwoordelijkheid nemen en nadenken over onze eigen rol in het geheel. Ook dat is solidariteit.