Blogs & columns
Blog

Zijn wij de tovenarij voorbij?

2 reacties

Met harde klappen stuiteren we richting Sengerema Hospital. De fourwheeldrive brengt ons zo snel als de gaten in de weg het toestaan naar het ziekenhuis. We schieten langs uitgestrekte groene velden, bakstenen huizen en groepen mensen. Op de weg zien we fietsers, geitenhoeders, waterdragers. Een bus scheert langs en hult iedereen in een grote stofwolk.

Kinderen zijn hier overal. Ze komen uit alle richtingen aangerend. ‘Mzungu!’, roepen ze. In de auto zegt iemand: ‘Het woord mzungu betekent letterlijk iemand die zonder reden ronddwaalt, constant in beweging is.’

De kinderen hebben gelijk. Wij zijn altijd in beweging, stilzitten is verloren tijd. Tijd waarin je een extra rondje voor Strava kan fietsen, een congres kan organiseren of social media kan bijbenen. Als Duracell-konijnen stuiteren we door het leven. In een maatschappij waar individualisme het hoogste goed is, is iedereen in potentie de competitie.

In Malawi vertelde een man mij ooit: ‘You white people have watches. We have time.’

In de verte zien we een grote ronde hut met een rieten puntdak. Daar woont de lokale traditionele genezer. Eromheen staan kleinere hutten die worden bewoond door patiënten. Sommige patiënten liggen meer dan een jaar ‘opgenomen’.

Wie ooit in de gezondheidszorg in een Afrikaans land heeft gewerkt, kent ze. Traditional healers heten ze officieel. Holistische natuurgenezers die de (spirituele) oorzaak van ziekte opzoeken en behandelen. Onder westerse dokters – met ons heilige geloof in het biomedisch-wetenschappelijke model – zijn traditional healers weinig geliefd. Daar hebben wij reden voor. Met regelmaat zien wij patiënten die eerst de traditional healer hebben bezocht. Als genezing uitblijft, belandt de patiënt na een flinke vertraging in het ziekenhuis. Met alle gevolgen van dien. Maar de succesvol behandelde patiënten, die zien wij niet.

Zoals vaker houdt het werk ons hier een spiegel voor. We kunnen bovenstaande afdoen als bijgeloof en tovenarij. Wij, westerse dokters, geloven in harde cijfers, wetenschap, empirisch bewijs. Maar waarom wordt de een ziek door een longontsteking en een ander niet? En waarom kan iemand al rokend 100 jaar oud worden, maar valt een ander op zijn vijftigste om vanwege een hartinfarct?

Uiteraard zal ook hiervoor een wetenschappelijke verklaring zijn. De wereld onttovert in hoog tempo. Alleen lijkt het alsof de mensen hier meer beseffen dat de wereld is gevuld met het ongrijpbare, zaken waar we geen invloed op hebben. Ook zie ik hier meer de waarde van familie en de gemeenschap. Elementen waar wij compleet aan voorbijgaan in onze individualistische maakbaarheidsmaatschappij. Mensen mogen hier financieel arm zijn, maar wíj zijn spiritueel en emotioneel arm.

En tegelijkertijd, geloven ook wij niet in sprookjes en fabels? De vaccinatiegraad daalt al jaren. Mensen duiken van dieet naar dieet, sporthype naar sporthype, met als belofte het eeuwige gezonde leven. Ondanks keiharde cijfers ontkennen sommigen antropogene klimaatverandering.

Halen en brengen, schreef een collega tropenarts ooit treffend. Het is een illusie dat wij, westerse dokters, alleen maar brengen. Er zijn ontelbare lessen te vinden, daar aan de andere kant van de wereld.

Ook van Mitchell Windsma

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Gadellaa

    Huisarts, Nagele

    Dit is nou juist waarom de theorema van Bayes iedereen moet weten.
    Die beschrijft zo mooi deze illusie.
    Vele huisartsen missen geen diagnoses waardoor patiënten te laat in het ziekenhuis komen: daar geldt een andere prevalentie, sensitiviteit, SN...OUT voorspellende waarde, of hoe zat dat ook al weer? hoe zat het ook al weer met regressie naar het gemiddelde , de kracht van het grote getal en vooral van het kleine getal? 7 mld mensen houden niet van mij, maar mijn vrouw wel!
    Het lijkt wel Mind-f (ster)ck, ook dat is wetenschap toepassen.
    Gelukkig vertelt het Sindterklaarverhaal ons dat elk verklarend model zijn grenzen kent.

  • Nico Terpstra

    huisarts, Hoorn

    "Mensen mogen hier financieel arm zijn, maar wíj zijn spiritueel en emotioneel arm."

    Adembenemd kort door de bocht, het lijkt Jos Verstappen wel.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.