Zelf specialist, maar nu een gedwee schaap

‘Het gaat nu wel weer goed.’ Hij gaf dit afwijkende antwoord op mijn standaardvraag. Ik ken hem al heel lang en hij is me dierbaar. Ik heb hem echter een paar jaar niet gesproken en kom hem nu tegen op een congres.

We gaan zitten met een kop koffie (van de industrie) en hij vertelt. Over zijn ziekteperiode en ic-opname. Ik ken de getallen, ik zie de verhalen, maar hij is een vriend. En ook hij vertelt over de tijd die hij kwijt is, het gewicht dat hij verloor, evenals de spierkracht. En hij vertelt over de PTSS. Maar daarmee hield het niet op. Ik vroeg naar de precieze diagnose en hij wist het niet. Misschien dat er toch wat aanvullend onderzoek gedaan moest worden? Zijn behandelend arts vond het niet nodig. Zijn partner wel. En hij? Hij wist het niet zo goed. Zelf specialist, maar een gedwee schaap bij zijn specialist. Hij was voor elke afspraak zenuwachtig, vergat wat hij wilde vragen en was met minimale antwoorden tevreden. Zijn verhaal doet me denken aan mijn eigen verhaal, en aan dat van mijn ouders.

Terwijl hij vertelt, zie ik ze zo weer voor me. Met zijn tweeën wachtend in de grote hal van het ziekenhuis, wachtend op de volgende afspraak. Uiteraard herken ik ze elke keer direct als ik ze zie zitten, maar er is iets vreemds aan ze, iets wat me steeds weer raakt. Ze zijn zenuwachtig, onzeker zelfs, logische emoties die me niet verbazen. Het is iets anders. Er is een bepaalde makheid. Ik zie twee gedweeë mensen. Neem een Friezin en een Amsterdammer samen en er is niets gedwees aan. Maar daar, toen, wel. En mijn vriend vertelde hetzelfde van wat ik daar had gezien. Ik herkende zijn woorden. Wat is dat toch? Dat kennelijk veel mensen op het moment dat het zo belangrijk is om voor zichzelf, voor hun eigen gezondheid, hun eigen lijf, op te komen, zenuwachtig en gedwee worden. Zijn de belangen gewoon te groot? Is het fijner om liever niets te horen dan iets slechts? Ik weet het niet. Ik deed hetzelfde, juist toen het zo nodig was om met mijn gehavende vuist op tafel te slaan, en ook ik weet niet wat het was waardoor ik dat niet deed. Ook ik was te nerveus, te gedwee en verlangde geen antwoorden op al mijn vragen. Ik wist meestal niet eens meer wat ik wilde vragen.

Terwijl we zo zaten te praten werd ons gevraagd mee te doen aan een kort onderzoek. We moesten een kaartje trekken en daar stond een beroep op. Ik was een priester, mijn vriend een leraar. De vraag was hoe we, vanuit die professie, zouden willen dat de arts met ons zou praten. En, zo met onze eigen ervaringen weer scherp in beeld, vroegen we ons af of het moest uitmaken. Of iemand nou arts is, zoals wij allebei, of men heeft, net als mijn ouders, een totaal ander beroep, uiteindelijk is iedereen die bij een arts komt een individu met een zorgvraag. Met een zorgvraag die soms zo moeilijk te stellen is. En soms ook zo moeilijk te ontdekken als deze niet gesteld wordt.