Blogs & columns
Blog

Zeg dat het je spijt

8 reacties

Commissaris van de koning Jacques Tichelaar ging diep door het stof. Hij had spijt. Hij bood ‘nederige excuses’ aan. Maar het mocht niet baten; hij moest aftreden. De politiek is meedogenloos als ambtsdragers zijn uitgegleden.

Spijt wordt beschouwd als een nutteloze emotie. Het betreurde voorval ligt achter je. Je fout is niet meer ongedaan te maken. Als je anders had gehandeld, dan was het niet zo gelopen. Met de kennis van nu zou je het anders hebben gedaan. Heeft het zin om te zeggen dat het je spijt?

Het is niet altijd makkelijk om te erkennen dat je iets fout hebt gedaan. Het betekent gezichtsverlies. En het zet de deur open voor schadeclaims. Gehaaide politici als Rutte vermijden niet voor niets die gevaarlijke als-dan-vragen. Het zijn instinkers waarmee je ongewild je fouten toegeeft.

Spijt is meer dan alleen emotie. Het wijst ook op reflectie. Je hebt nagedacht, bent tot nieuwe inzichten gekomen. Je hebt van het voorval geleerd. Het had anders, beter gekund. Ook anderen kunnen van jouw fouten leren. Daarom is het goed als je jouw spijt naar buiten brengt. ‘Zeg dat het je spijt’, riep mijn moeder vroeger, als ik iets stouts had gedaan.

Jaarlijks krijgen zo’n 1000 Nederlandse artsen een tuchtklacht aan hun broek. Zo’n 400 van hen moeten naar een zitting van een tuchtcollege om verantwoording af te leggen. Moet je dan ook je spijt betuigen? Alleen als je zelf vindt dat je het anders of beter had kunnen doen. Maar is spijt betuigen niet zoiets als schuld bekennen, de strop om je eigen nek hangen? Ja edelachtbaar college, ik heb het fout gedaan, veroordeelt u mij maar?

Het zit anders. Het gaat in de tuchtrechtspraak om feiten: wat is er precies gebeurd? Maar het gaat ook om reflectie: begrijpt de beklaagde dokter de emoties, het gegriefd-zijn van klager? Ga je het voortaan anders doen? Jij krijgt het laatste woord. Dat is ook je laatste kans om je spijt te betuigen. En daarmee inzicht in je eigen handelen te tonen. Weegt dat mee bij de oordeelsvorming? Bij de op te leggen maatregel? Alles wat geschreven en gezegd is, kan meewegen. Het betuigen van spijt werkt nooit in je nadeel. Het wordt niet gezien als schuldbekentenis, maar als zelfreflectie. Volgende keer beter! Grijp die kans en zeg het.

Spijt kan een zinvolle en vooral een leerzame emotie zijn. Dokters kunnen iets leren van Michail Timofejevitsj Kalashnikov. Deze Russische tankcommandant ontwikkelde op 27-jarige leeftijd een automatisch geweer: de Avtomat Kalasjnikova, kortweg AK-47. In 1949 voerde het Rode Leger dit wapen in. De Sovjet-Unie leverde het aan bevrijdingsbewegingen. Kalashnikov werd voor zijn uitvinding overladen met onderscheidingen.

Op oudere leeftijd begon zijn geweten te knagen. Zijn uitvinding was een instrument in handen van terroristen geworden. Die misbruiken het meedogenloos bij hun moorddadige aanslagen. Het woord spijt komt niet voor in het Handboek Terreur! Maar zo had Kalashnikov het niet bedoeld. Hij had de AK-47 ontworpen voor de verdediging van zijn vaderland. Hij kreeg spijt. Een half jaar voor zijn dood in 2013 schreef hij een brief aan de patriarch van de Russisch-orthodoxe kerk. De krant Izvestia heeft deze brief na zijn dood gepubliceerd. Kalashnikov schrijft dat hij lijdt aan geestelijke pijn. ‘Als mijn geweer mensenlevens heeft geëist, kan het dan zijn dat ik, 93 jaar oud, een christen en orthodox gelovige, aan hun dood schuldig ben?’ De patriarch vindt dat Kalashnikov een voorbeeld van vaderlandsliefde is. En over het automatische geweer schrijft hij: ‘Als het wapen wordt gebruikt voor de verdediging van het vaderland, dan steunt de Kerk de makers en de gebruikers ervan’. Daar moest hij het mee doen.

Wat is het leerpunt voor dokters? Wij zijn beter af dan politici en militairen. Wij mogen leren van onze fouten zonder dat het ons meteen de professionele kop kost. Als we tijdig reflecteren op onze handelwijze kunnen we onszelf corrigeren en voorkómen dat we onszelf in de voet blijven schieten. Primum non nocere: dat geldt ook voor onszelf.

bedrijfsgeneeskunde beroepsziekten
  • André Weel

    André Weel is bedrijfsarts-niet-praktiserend en epidemioloog; werkzaam als curator bij het Trefpunt Medische Geschiedenis Nederland op Urk.'  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Dolf Algra

    commentator, opiniemaker zorg en sociale zekerheid - oud bedrijfsarts, Rotterdam

    ‘Een fout toegeven? Dat is in de politiek slechts een enkeling gegeven’. Wel of geen spijt. That was the question. In het licht knetterende dispuut tussen collega Weel en ondergetekende van weleer. Over spijt betuigen. Ook in tuchtzaken En de vraag ...welk 'nut' deze spijt heeft.

    Had Jacques Tichelaar - jaren lang fractie voorzitter van de PvdA - als Commissaris van de Koningin nu wel of niet 'oprecht' spijt betuigt ?

    Tichelaar blikt nu twee jaar na dato terug op de kaasstolp genaamd Den Haag en het politieke metier. Over de bermuda driehoek tussen kabinet, coalitiepartners en eigen fractie én de onmogelijkheden van het politieke bestaan. En over het spijt betuigen. En lees vooral ook tussen de regels door.

    1. Hoe zat deze zaak ook al weer in elkaar ? en waarom trad Tichelaar in 2017 af ?
    zie link
    https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/hoe-een-klusje-van-3-105-euro-jacques-tichelaar-ten-val-bracht~bccf03a3/?utm_source=link&utm_medium=app&utm_campaign=shared%20content&utm_content=free

    2. Lees intrigerende interview hoe Tichelaar er twee jaar na dato er nu tegen aan kijkt ?
    link:
    https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/-een-fout-toegeven-dat-is-in-de-politiek-slechts-een-enkeling-gegeven-~be0463fa/

    Of lees het boek Slagkracht. Het relaas van Jacques Tichelaar.

    Tot slot: oordeel zelf - met terugwerkende kracht
    so: your votes please.

  • dolf algra

    arts, MC blogger en commentator, rotterdam

    Een nagekomen bericht dd 21 maart op de reactie van collega Weel ter afsluiting van mijn kant. For the record: de casussen zijn er. Believe it or not. Maar aangezien collega Weel één van de zes tot acht beroepsgenoten/lid geneeskundigen in tuchtcol...lege - sectie bedrijfsgeneeskunde - is - lijkt het me niet opportuun de casussen nader te duiden. Het lijkt me beter dit zuiver en clean te houden.

  • André Weel

    bedrijfsarts, Dierren

    Chapeau, Dolf, zo gewiekst als jij de aandacht weet af te leiden. Nu weer naar mij. Ja, ik wacht nog steeds op de feiten die jouw boude beweringen moeten staven. Show me the facts. Show me the cases. Of kun je dat niet?

  • dolf algra

    arts, MC blogger en commentator, rotterdam

    Het knettert blijkbaar even op de lijn. André Weel lijkt nogal in zijn wiek geschoten. Zo interpreteer/percipieer ik zijn reactie in ieder geval. Het zal helder zijn dat ik bij hem een verkeerde snaar heb aangeroerd. Excuses daarvoor, zal ik maar ze...ggen. Maar geen spijt.

    Wellicht heeft dat te maken met het feit dat ik niet voetstoots aanneem dat het Tuchtcollege het altijd aan het rechte eind heeft. In aantal gevallen – die mij bekend zijn- namelijk niet. Sorry dat ik dat zomaar hardop zeg cq en plein public ventileer. Wellicht pijnlijk te vernemen. Het zij zo.

  • André Weel

    bedrijfsarts, Dieren

    Weer zo'n typische vluchtreactie van Algra. Als je geen goed verhaal hebt, ga je gewoon een hoop herrie maken. Met beeld en geluid de aandacht afleiden van de werkelijke discussie, dat kennen we van Algra.

  • dolf algra

    arts, MC blogger en commentator, rotterdam

    Het - mogelijk cryptische - muzikale antwoord verwoord door Rag N' Bone: Human
    I'm only Human after all

    Maybe I'm foolish, maybe I'm blind
    Thinking I can see through this and see what's behind
    Got no way to prove it so maybe I'm blind

    But I'm only... human after all, I'm only human after all
    Don't put your blame on me

    Take a look in the mirror and what do you see
    Do you see it clearer or are you deceived in what you believe

    Cos I'm only human after all, you're only human after all
    Don't put the blame on me
    Don't put your blame on me

    Some people got the real problems
    Some people out of luck
    Some people think I can solve them
    Lord heavens above
    I'm only human after all, I'm only human after all
    Don't put the blame on me
    Don't put the blame on me

    https://www.youtube.com/watch?v=L3wKzyIN1yk

  • André Weel

    bedrijfsarts, Dieren

    Dolf Algra weet het meestal beter dan wij, gewone dokters. Maar met deze blog heeft hij het erg moeilijk. Zijn reactie verzandt in onderbuiksgevoelens en vage beschuldigingen. Algra gelooft er niets van dat Tichelaar en Kalashnikov spijt hadden. 'Lou...ter voor de bühne' schrijft hij. Geen woord om dat ook maar enigszins aannemelijk te maken. Net als Geert Wilders vecht Algra de onafhankelijkheid van de rechtspraak aan, in dit geval de tuchtrechtspraak. Een typische reactie van iemand die zich verongelijkt voelt. Ook hier ontbreken de feiten. Vals spel van de klager? Show me the cases! Dan kan ik je misschien uit je lijden verlossen.

  • dolf algra

    arts, MC blogger en commentator, rotterdam

    Sorry hoor, maar ik loop tegen een muur van mixed feelings aan bij het lezen van deze blog. Mag ik zo vrij zijn deze met U te delen ? Hopelijk krijg ik daar later geen spijt van.

    André Weel en ik zijn blijkbaar in hetzelfde tijdsgewricht opgegroeid.... Mijn vader zei altijd: sorry zeggen kost niks. Variant van de uitspraak van de moeder van André - zeg dat het je spijt. Maar ook toen had ik daar al grote moeite mee.

    Maar Tichelaar heeft helemaal geen spijt. Ook over de openbare boetedoening van Kalashnikov heb ik zo mijn twijfels. Eigenlijk geloof ik er geen pepernoot van. Ergo: ik vind ze niet geloofwaardig. Louter voor de bühne. En daar zit hem volgens mij mogelijk de kneep.

    Maar roept André Weel nu op tot meer openbare boetedoening ? Zeg dat het je spijt. Ik heb daar nogal moeite mee. Ook omdat ik niet altijd overtuigd ben van de ‘waarde vrije’ intenties van een aantal klagers.

    Laat ik het dichtbij huis houden. Ik ken nogal wat tuchtzaken die met voorbedachte rade en bad intentions tegen bedrijfsartsen zijn aangespannen. En waar ons geacht tuchtcollege met open ogen in mee is gegaan. Ziende blind. Waarbij de bedrijfsarts een berisping krijgt voor vals spel van de klager. En daar zou de dokter spijt over moeten betuigen ?

    Lijkt mij de omgekeerde wereld. Zo waardenvrij blijken de feiten feitelijk dus niet te zijn. Wellicht is het tijd voor het tuchtcollege om zelf aan het woord spijt te gaan denken ?

    O ja: en wat te denken van de emotie wraak ? Ook zo'n ingewikkelde. Ik kauw nog even door op deze blog. Wel slecht voor mijn humeur overigens.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.