Witte ridders

Als dokters dragen wij een witte jas. Het is al vaak geschreven: die heeft daadwerkelijk geen enkele praktische functie. Niet voor steriliteit, niet voor de dokter, maar gewoon alleen voor de uitstraling van uw zorgbedrijf. Daarom prijkt er ook een wapen of een clublogo van uw ziekenhuis op de jas (niet omdat de patiënt anders niet weet waar hij of zij is). Pure franchise dus. Bovendien, er bestaat geen wetenschappelijk bewijs dat een witte jas voordeel biedt voor welke medische uitkomst dan ook. U bent dus een uithangbord voor uw zorgbedrijf net zoals bij de McDonald’s, maar dan zonder rode en gele streepjes of cap op uw hoofd.

Het voordeel vind ik wel dat je weinig aandacht aan nieuwe pakken hoeft te besteden. Zo liep ik in Australië weliswaar strak in pak en das visite, maar dat gaf toch een hoop gedoe met stomerijbezoeken. Net als bij de Mac hebben de meeste ziekenhuizen tegenwoordig ook strakke dresscodes. Iedereen moet er hetzelfde uitzien en er zijn zelfs posters waar collega’s poseren op ideale wijze gekleed met witte jassen en klompen (ik heb nooit begrepen waarom die ook buiten de operatiekamer gedragen moeten worden. Als obers van een goed restaurant moeten wij er immers uniseks uitzien).

Wellicht hebt u toch meer ideële gevoelens bij uw witte jas? Draagt u ook de witte jas vanuit een soort ‘Nightingale-gevoel’? Met andere woorden: vindt u dat iedere dokter het toonbeeld van gezond gedrag zou moeten zijn en draagt u wellicht daarom uw witte jas? Kort gezegd: bent u een witte ridder? Als dat zo is dan zou u die rol ook helemaal moeten spelen. Dan kunt u met de witte outfit aan niet meer stiekem kroketjes eten in het restaurant, die massaal verkocht worden in een gezondheidsinstituut. En ook kunt u dan niet meer zo’n heerlijke Twix uit een van de vele snoepautomaten halen, die om onverklaarbare redenen massaal in het ziekenhuis staan opgesteld waar diabetespatiënten behandeld worden en zelfs pancreastransplantaties worden uitgevoerd. Dan zouden we ook geen collega`s meer in witte pakken buiten zien roken en zouden we continu preventieve adviezen geven voor meer beweging, verstandige voeding, altijd naar het werk moeten fietsen en de trap op moeten lopen, zelfs als u op de vierde zit. Het lijkt mij een uitdagend leven, maar wel logisch wanneer u de witte jas als meer beschouwt dan een McDonald’s-outfit.

Zelf was ik nooit echt een witte ridder. Maar steeds vaker schrik ik zelfs van het effect dat mijn rol als ‘dokter in een witte jas’ kan hebben. Niet de persoon maar puur de rol en de verkleedpartij hebben impact. We might as well use it, denk ik nu. Laatst liep ik visite en kwam er een aardige jongeman lachend op mij af, die riep: ‘Dokter Kruijff!’ Eenmaal speurend in het dossier bleek dat ik hem vijf jaar geleden acuut geopereerd had en volgens de perceptie van meneer had ik ‘zijn leven gered’ (dat viel best mee). Hij vertelde me dat hij mij met mijn kinderen vanuit zijn auto had zien lopen terwijl hij net heerlijk zat te genieten met een sigaretje achter het stuur. Toen ik blijkbaar zijn kant op had gekeken had hij direct zijn sigaret uit het raam gegooid. Toch een indrukwekkend dokterseffect op gedrag, zelfs al zonder witte jas! Helaas bleek bij doorvragen het langetermijneffect uitgebleven.

Kortom, het witte ridderschap is mogelijk effectief, maar brengt helaas ook veel ‘voorleefgedrag’ met zich mee. Nu we toch bezig zijn boren we meteen maar een van de andere pijnpuntjes aan. Gaat u nu ‘na corona’ ook weer lekker met uw collega`s op congres? Paradoxaal genoeg leveren wij als zorgsector wereldwijd de grootste bijdrage aan de CO₂-uitstoot, meer zelfs dan de vliegindustrie, en veroorzaken we dus meer gezondheidsschade dan wij goedmaken. Zo is een gemiddeld internationaal congres in de Verenigde Staten met deelnemers uit 110 landen goed voor 8646 ton CO₂-uitstoot, wat ongeveer gelijkstaat aan de jaarlijkse uitstoot van ruim vierhonderd Nederlandse huishoudens. Het vervelende voor u is dat uw snoepreisje bedreigd wordt omdat er inmiddels goede alternatieven zijn ontstaan door op elk continent met wetenschappers bij elkaar te komen middels videoverbindingen. Hierdoor blijven uw netwerken behouden terwijl er ontzettend veel wordt bespaard op vliegkilometers. Dus het ‘netwerkargument’ kunt u helaas ook niet meer goed opvoeren als u zich thuis aan tafel probeert te verantwoorden aan de generatie die straks met de rotzooi zit.

Ik wens u veel wijsheid met uw keuzes. Helaas brengt een wit ridderschap een zware last met zich mee.

Maar geen zorgen: u kunt ook altijd nog wat anders gaan doen.