Wie sagt man das auf Deutsch?

Mank kwam de patiënt de spreekkamer binnen, gevolgd door de partner. Met nerveuze blik vroegen ze mij: ‘Sprechen Sie auch Deutsch?’ ‘Ja’, antwoordde ik, in mijn beste Duits. Op school had ik er eindexamen in gedaan, dus nu was het tijd om te laten zien wat ik nog kon: ‘Können sie mir erzählen: was war passiert?’

Maar wat was ‘spieren’ in het Duits? Bluffend zei ik, ‘Spieren’, waarna ik naar twee vragende gezichten keek. Vervolgens bracht ik mijn rechterarm in negentig graden flexie en wees ik naar mijn m. biceps brachii.

‘Meinst du Muskeln?’

Muskeln! Het leek meer op het Engels dan het Nederlands. Met deze nieuwe kennis vertelde ik dat het waarschijnlijk een probleem was met de ‘Belastung der Muskeln’. Voor het overleg met mijn supervisor zocht ik nog op wat ‘pees’ in het Duits was: Sehne.

Aangezien de passanten in deze kustplaats vaker Duitse vakantiegangers waren, besloot ik een woordenlijst bij te houden. Ik ontdekte dat Duitse en Nederlandse woorden ook in medische context vaak nagenoeg hetzelfde zijn. Zo is ‘hoesten’ simpelweg husten. Fonetisch geen verschil. ‘Jeuken’ is jucken. ‘Amandelen’ is Mandeln. ‘Zalf’ is Salbe. ‘Kortademig’ is kurtzatmig. ‘Weegschaal’ is Waage, nuttig voor als je het gewicht van een kind moet weten om de dosering van een medicijn te berekenen.

Veel van deze woorden leer je door te luisteren naar patiënten. Een patiënt met een wondinfectie benoemde dat er ‘Eiter’ uit kwam. Eiter – etter – pus. Een jong meisje had een rode vlek op het been nadat er een ‘Zecken’ had gezeten. De ringvormige huiduitslag bevestigde mijn vermoeden dat Zecken ‘teek’ betekende.

Het moeilijkste was om bij een kind met buikpijn ter plekke een vertaling te vinden voor ‘ontlasting’. ‘Entlastung’ klonk incorrect. Dan maar ‘poepen’? Dat woord kenden ze niet. ‘Scheißen’ leek me wat plat. Ik googelde op ‘poepen’ en kreeg als vertaling ‘kacken’. Wederom wat plat. Uiteindelijk kwam ik eruit: Stuhlgang.

Het mooiste Duitse woord dat ik geleerd heb is de vertaling van ‘diarree’. Net als ‘diarree’, wanneer je de etymologie daarvan bekijkt, beschrijft de Duitse vertaling van dat woord zichzelf namelijk uitstekend: Durchfall.