Wie het zwaarste is, gaat voor

Miami International Airport. Bij gate D37 komt een echtpaar met rolstoel aanrijden. Meneer duwt, mevrouw zit. Zij heeft twee grote tassen op haar schoot. Aangekomen bij mijn stoelenrij staat zij met moeite op uit de rolstoel. Twee stoelen naast mij ploft zij neer. Ik word bijna gelanceerd. Een stevige confrontatie met een slordige 180 kilo medemens van ongeveer 60 jaar oud. Het is geen verheffend gezicht. Onder de gordel is mevrouw slechts gekleed in een kort broekje en een paar uitgelopen sportschoenen. Ik heb een goed uitzicht op een paar enorme dijen.

Mevrouw zit. Maar mevrouw zit niet stil. De tassen gaan open. Geroutineerd tast ze met één hand de inhoud af. De ene tas blijkt gevuld met koeken, mueslirepen, sandwiches, donuts, hamburgers en andere koolhydraat- en vetrijke producten. Alles zit netjes in plastic zakjes. Mevrouw neemt een donut en begint te eten.

Dat je bij zo'n eenzijdig menu trek krijgt in iets hartigs ligt voor de hand. Na tien minuten staat mevrouw dan ook op en waggelt naar de dichtstbijzijnde snackdesk, waarna ze met een broodje kroket-met-mosterd in de hand weer naar haar stoel terugkeert. Mevrouw ploft weer neer en laat het zich smaken. Intussen geeft ze haar man aanwijzingen voor de oplossing van zijn doorlopende kruiswoordpuzzel. Niets ontgaat haar.

Achter de balie verschijnt personeel van American Airlines. Mevrouw staat meteen op. Ze schuifelt naar de balie en babbelt even met het personeel. Ze wijst op haar rolstoel. Terug op haar stoel opent ze de andere tas. Die bevat meer van hetzelfde, maar ook chocoladerepen, aardbeienvla, frambozenyoghurt en frisdrank. Na enig grabbelen pakt ze een beker frambozenyoghurt.

Even later wordt er achter de balie in een microfoon gepraat. Your flight to Aruba is now ready for boarding   …....   at first priority passengers will board, then business class passengers, holders of bluesky passports, then economy class passengers starting with row 45-55 ….. we wish you a pleasant flight!

En zo gaat het ook. Mevrouw neemt plaats in de rolstoel. Haar man neemt de beide instapkaarten ter hand en duwt de 180 kilo naar de ingang van de gate. Daar worden zij met alle egards ontvangen. Als eerste en enige priority passenger wordt mevrouw door de slurf naar het vliegtuig gereden. Dan komen op enige afstand de andere categorieën. Na een half uur in de rij ga ik het vliegtuig in. Ik zie mevrouw meteen zitten. Ze past nog net in stoel 12C. Het gangpad biedt extra ruimte aan het uitdijend heelal. Ik wring mij langs mevrouw naar stoel 13D. Ik kan het pleidooi voor twee vliegtuigstoelen per obese passagier wel billijken. Dat is goed voor American Airlines én voor Boeing.

Obesitas is een ernstige chronische ziekte. En chronisch zieken moeten kunnen rekenen op voorzieningen waarmee ze zo goed mogelijk kunnen deelnemen aan het maatschappelijk verkeer. Wie durft daaraan te tornen? Die voorzieningen lijken voor luchtreizigers echter hun doel voorbij te schieten. Zij houden de ziekte in stand. Het gedrag van de patiënt én dat van de omgeving is gericht op immobilisatie. De restmobiliteit wordt alleen benut voor het verwerven van extra voedsel en voor het claimen van prioriteit. Sociaal volkomen geaccepteerd. Wee degene die tornt aan deze verworven rechten! Hij krijgt van doen met een actieve en strijdbare patiëntenvereniging.

Ziekte overkomt je? Voor een deel. Risicogedrag draagt bij aan het optreden ervan. Ik zie een dilemma. Moeten wij dit risicogedrag aanmoedigen en obese personen op vliegvelden alleen nog zittend vervoeren? Of hebben we te maken met een bewuste strategie van mevrouw, en moet zij leven met de voor- en nadelen die obesitas met zich meebrengt?

De eerste optie leidt tot meer priority passengers. Daarmee stijgt de behoefte aan vliegtuigstoelen en dus aan vliegtuigen. Goed voor de economie, slecht voor klimaat en volksgezondheid. De tweede optie is heel onwaarschijnlijk. Want wie kiest er nu vrijwillig voor om honderd kilo ballast mee te zeulen, vierentwintig uur per dag, zeven dagen per week? Dat is een wel heel hoge prijs voor een schamele prioriteit.