What has been seen cannot be unseen

We zitten aan de bar en luisteren naar de verhalen in het culturele centrum. Het meisje naast me legt even haar hoofd op mijn schouder als die ene anekdote wordt verteld. Ik wil niet huilen in het openbaar, maar het verhaal snijdt zo scherp in mijn zijn. Niet alleen omdat ik weet dat het waar is. Ik heb deze vrouwen ontmoet: de jonge vrouwen die tijdens hun vlucht elke avond opnieuw werden verkracht.

Ik hoef niks te zeggen als ze haar hoofd optilt en me kort aankijkt: want zij weet het ook. Het meisje naast me is een Franse geneeskundestudente. Ze vertaalde consulten voor mij op Samos en dit weekend logeert ze op mijn slaapbank in Amsterdam. Het is heerlijk: mijn huis is een gezellig chaos en elke avond hebben we hevige discussies, vooral over de vluchtelingencrisis. Het valt me op hoe makkelijk het is om samen met haar in mijn appartement te leven en hoeveel we praten. Een maand geleden zocht ik een Spaanse verpleegkundige op die ik ook op Samos ontmoette en de situatie was gelijk.

Tijdens mijn coschappen in het buitenland en studies in Groningen en Utrecht ontmoette ik ook altijd veel mensen. Maar groepen vielen vaak uiteen en reünies eindigen meer dan eens in een anticlimax. De relaties die ik vormde op Samos zijn toch anders. We waren samen op het eiland, met één gemeenschappelijk doel: de vluchtelingen zo goed mogelijk helpen. Er was geen hiërarchie: iedereen had elkaar nodig. De internist die er werkte vroeg mij om hulp bij zwangerenconsulten, de verpleegkundigen hielpen mij met wondzorg en één van de geneeskundestudenten leerde mij een ecg aanleggen – geen idee waarom ik dit tijdens mijn coschappen nooit heb geleerd.

Op Samos huilde ik nauwelijks. Ik was gefocust en probeerde zo goed als ik kon voor mijn patiënten te zorgen. Maar nu overvalt me soms de intensiteit van de ervaringen die ik heb gehad en de verhalen die ik heb gehoord. Ik herken mijn patiënten in de beelden van vluchtelingen op het journaal. Als ik quotes lees van vluchtelingen, kan ik me de situaties inbeelden. En als ik in een museum een filmpje zie van een vliegerend Afghaans jongetje denk ik meteen aan een van onze Afghaanse tolken die niet over zijn kindertijd kon praten omdat dat te pijnlijk was.

Afgelopen maand ben ik begonnen met de opleiding tot AIGT, wat betekent dat ik de komende 2,5 jaar in ieder geval in Nederland bezig ben en niet weg kan. Het liefst zou ik meteen weer in een vluchtelingenkamp gaan werken en acute noodhulp verlenen. Soms denk ik dat weten wat ‘daar’ gebeurt terwijl je ‘hier’ bent, misschien nog lastiger is dan middenin een situatie te zitten. Maar ik kan meer betekenen als ik een gedegen opleiding heb afgerond, dus blijf ik nog even ‘hier’.

En elk nieuwsbericht, elk verhaal, elke documentaire over conflictgebieden en/of hun vluchtelingen sterkt me in mijn motivatie. Ik moét gaan helpen. Want hoe jammer ik het soms ook vind: what has been seen cannot be unseen.