Wel of niet reanimeren

In mijn spreekkamer krijg ik er nooit mee te maken. Het is in mijn huidige functie zelfs nog nooit in me opgekomen om dit onderwerp bespreekbaar te maken. Sterker nog: ik heb het er nog eerder aan de keukentafel met familie over dan tijdens mijn werkzaamheden. Eigenlijk vreemd, want ik fungeer als huisarts voor militairen. De Amerikaanse, heroïsche actiefilms, met altijd een goede afloop, zijn in de praktijk helaas niet altijd op waarheid gebaseerd. Ook militairen zijn geen Arnold Schwarzeneggers die immer ‘I’ll be back’ kunnen roepen. Niemand is onaantastbaar of onsterfelijk.

Met het stijgen van de pensioenleeftijd naar 67 jaar, wordt eveneens de Nederlandse militair steeds ouder. Ook zij kunnen een myocardinfarct krijgen of anderszins in een reanimatiesetting terechtkomen. Op de huidige dogtag staan naam, geboortedatum, bloedgroep en geloofsovertuiging vermeld. Er wordt echter met geen woord gerept over het reanimatiebeleid. Ligt dit onderwerp dan te gevoelig? Civiel blijft dit ook een heikel punt.

Een op het donorbeleid gebaseerd ‘niet reanimeren, tenzij geregistreerd’ gaat mij te ver. Ook aan de 19-jarige militair die mijn spreekkamer betreedt met een unguis incarnatus zal ik niet gaan vragen of hij nog gereanimeerd wil worden. Degene die ik screen om op uitzending te gaan, zal ik niet ineens bang gaan maken met reanimatievragen. Zelfs mijn 45-jarige diabeet type 2 zal niet per direct dit gespreksonderwerp toegeworpen krijgen. Maar wat is dan wél een geschikt moment om het over een reanimatiebeleid te hebben?

Vandaag heeft de tuchtrechter een uitspraak gedaan in een zaak tegen een Groningse verpleegkundige. Zij besloot een in een reanimatiesetting terechtgekomen patiënt (met gemetastaseerde ziekte en curatieve insteek) niet te reanimeren, terwijl hij wél een actief reanimatiebeleid had afgesproken. Volgens haar was deze reanimatie medisch niet zinvol, gezien de mogelijk negatieve uitkomst. Vooropgesteld dat dit gespreksonderwerp en deze beslissing geen verpleegkundige taken zijn, kunnen we het met zijn allen een stuk makkelijker maken. We kunnen er zelfs voor zorgen dat dit soort vervelende situaties (hopelijk) in de toekomst voorkomen kunnen worden. Het praten over de dood is, uitzonderingen daargelaten, nou eenmaal niemands hobby. Leg het initiatief niet bij de patiënt. Maak geen onderscheid meer tussen jong en oud. Gezond en ongezond. Onschuldige en ernstige aandoening. Korte en lange opnameduur. Ziekenhuispatiënt en huisartsbezoeker. Vraag iedereen naar zijn/haar reanimatiewens en registreer die. De huisarts die een patiënt verwijst vermeldt alle (medisch) relevante gegevens en verwerkt deze in een verwijsbrief. Het simpele kopje ‘reanimeren ja/nee’ hoeft enkel besproken en aangekruist te worden. Elke nieuwe patiënt in een huisartsenpraktijk kan dit invullen op het aanmeldformulier. Als we het unaniem eens zijn om zo te handelen, hoeven we ook niet meer te twijfelen over de uitvoering.

Voor militairen kunnen we het helemaal makkelijk maken. Geen reanimatiepenning nodig, slechts een aanvulling op de reeds bestaande dogtag. Geen gevoelige onderwerpen die out of the blue aangesneden hoeven worden, maar wel duidelijkheid en zekerheid. Daar hebben we toch allemaal behoefte aan?