Blogs & columns
Blog

Weg met het verkeerde frame

2 reacties

Opvallend. De vacatures zijn terug in de zorg. Ja, u leest het goed: langdurige en onvervulbare vacatures. In de ouderenzorg, op operatiekamers, in de wijkverpleging, op SEH’s. Klinkt goed, maar in feite is de situatie zorgelijk. Want op veel plekken dreigt de zorg in gevaar te komen door de vele vacatures.

Nu veel geld uittrekken helpt niet, omdat er simpelweg steeds minder gekwalificeerd nieuw personeel is. In tijden van ‘ontgroening’ onder de bevolking – er komen minder jongeren bij – lukt het bovendien niet om meer mensen op te leiden. En dat terwijl de vraag naar zorg door de vergrijzing almaar stijgt.

Wat te doen? Robotisering, e-health, automatisering, ‘Internet of Things’ hebben het predicaat werkgelegenheid te vernietigen. Legio doemscenario’s zijn bekend. Neem de middenklasse die krimpt doordat talloze administratieve banen verdwijnen. Zelfs banen voor hoogopgeleiden verdwijnen omdat er wordt ingezet op ‘artificial intelligence’.

Advocaten worden grotendeels overbodig, medische diagnoses kunnen binnenkort worden gesteld door ene dr. Watson van IBM – zonder dat daarvoor een dokter nodig is. De een hemelt dit toekomstbeeld op. Anderen, zoals vakbonden, bewindslieden, het parlement en ‘gewone’ mensen kijken er met angst en beven naar.

Tegelijkertijd zijn automatisering en de inzet van ICT volop benut om processen efficiënter te maken. Meestal betekende dat: met minder mensen meer doen. Waarna de winst omhoog moest voor de aandeelhouders. Hierdoor is veel werkgelegenheid verloren gegaan. Ook in de gezondheidszorg, ook door mij, is gewerkt aan verbetering ‘van de processen’, zodat met minder mensen meer zorg kan worden geleverd.

Overigens was het doel bij ons in de zorg niet om de winst vergroten. Integendeel, wij wilden de toenemende vraag naar hoogwaardig gespecialiseerde zorg opvangen. En, waar mogelijk, wilden we investeren in innovatie. Het effect was evenwel hetzelfde. Met zijn allen namen we afscheid van mensen. Personeelskosten zijn hoog en met behulp van technologie moest de zorg efficiënter en betaalbaar worden. Dat was het mantra van iedere beleidsmaker.

Hier wringt de schoen. Want innovatie, efficiëntie en bijvoorbeeld robotisering zitten gevangen in het verkeerde frame. Het frame dat we met minder kosten, ergo minder mensen, ons werk doen.

Dat frame moet veranderen. Waarom? Omdat er minder mensen op de arbeidsmarkt komen die op niveau het vereiste werk in de zorg kunnen doen. Dat is het demografische effect van de wegebbende geboortegolf. En binnen die krimpende groep is waarschijnlijk een kleiner deel bereid om in de zorg te gaan werken. Dat blijkt al uit de lagere instroom bij de zorgopleidingen en de vele moeilijk en soms amper te vervullen (gespecialiseerde) vacatures.

Ik pleit ervoor dit sombere beeld te kantelen. Heerlijk, dat technologie het mogelijk maakt met robots eenvoudige zorg te kunnen leveren. Fantastisch om standaardwerk te laten uitvoeren door computers, MRI’s deels te laten beoordelen door computers of cellen te tellen met computers. Goed dat dit kan. Schreeuw dat van de daken.

Er is evenwel ook een ander geluid nodig. Een ondersteunend geluid. Want in de zorg draait het altijd om mensen. Benadruk dat en door groei van technologie ontstaat plek voor meer ‘echte mensen’ in de zorg. Collega’s van vlees en bloed die zorg leveren aan patiënten. Mensen die serieus aandacht en liefde geven en de tijd nemen en hebben voor anderen.

Het is van tweeën één. Als er binnenkort al wordt geïnvesteerd in de (ouderen)zorg, dan moet dat (extra) geld zowel naar opleidingen gaan als naar een nog grotere boost voor nog meer technologie. En laat dat geluid dan hard en duidelijk aan de buitenwereld horen.

ICT technologie innovatie
  • Mark van Houdenhoven

    Mark van Houdenhoven is CEO van de Maartenskliniek en bijzonder hoogleraar Economische bedrijfsvoering in de gezondheidszorg aan de Faculteit der Managementwetenschappen van de Radboud Universiteit.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Geert Slock

    huisarts, Sluis

    In onze regio heb ik door wanbeleid en botte bezuinigingen veel verpleegkundigen en verzorgenden vnl in de verpleegsector zien vertrekken na de zoveelste bezuiniging en ontslagronde. Een deel van deze mensen werkt intussen in een totaal andere secto...r die hun personeel beter betaalt of is als zelfstandige begonnen.
    Zolang directie en management hun personeel straffeloos verder als goedkoop wegwerpproduct kunnen behandelen zal het steeds moeilijker worden vacatures op te vullen.
    Niet robots of computers maar fatsoenlijke behandeling van ons zorgpersoneel moet het probleem oplossen.

  • A.Cigaar

    radioloog n.p., arnhem

    De werkgelegenheid in de zorg is erg conjunctuurgevoelig, gaat het economisch goed met veel werkgelegenheid dan loopt de belangstelling voor een baan in de zorg terug.
    De combinatie van onregelmatige werktijden,slechte betaling,weinig aanzien en geri...nge autonomie is uiteindelijk funest. De uitstroom van 30 -en 40 jarigen is behoorlijk,met name omdat men dan nog de kans heeft wat anders te gaan doen. Overigens is het ook zo (heb ik uit eerste hand), dat diverse verpleegkundigen helemaal de buik vol hebben van sommige arrogante medisch specialisten en arts-assistenten,maar dit terzijde.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.