Weer een middel geflopt tegen alzheimer: Nieuwe Handleiding 2.0

Crenezumab, een monoclonaal tegen alzheimer, is na het investeren van miljarden recentelijk de mist in gegaan. Het patent stamt uit 2007 en ruim vijftien jaar later is de fase III afgesloten zonder positief resultaat. Blijkbaar helpt het de patiënten niet om de productie van bèta-amyloïd te remmen op die wijze.

Alzheimer, parkinson, schizofrenie, depressie, verslavingen, angsten, fobieën, allemaal stoornissen van het functioneren van ons zenuwstelsel. Als je een werkzaam middel ontwikkelt daarvoor, dan heb je de jackpot in handen. Vandaar dat veel respectabele bedrijven, en veel startups, zoeken naar nieuwe wegen om deze aandoeningen te behandelen. Er zijn miljarden ontwikkelingsgelden in deze onderzoeksbranche in omloop. En er is enorm veel geld dat ligt te wachten op investering. Als je een goed verhaal weet te verzinnen op basis van een nieuw werkingsmechanisme kan je cashen!

Helaas is de vertaalbaarheid van diermodellen binnen deze ziektebeelden zeer suboptimaal. Je moet dus proberen om de pathogenese die heel complex is terug te brengen naar iets heel simpels, een aansprekend schema. Dat duidelijk is wie de ‘bad guy’ is! Om vervolgens de magische kogel te introduceren die dat slechte molecuul wegschiet. Ik presenteer hier de Nieuwe Handleiding 2.0 hoe (niet) een nieuw middel tegen een belangrijke ziekte succesvol te introduceren.

Stel je bent een jonge veelbelovende professor en CEO van een vers biotechbedrijf. Net uit de schoot van de academia ontslagen. Je moet nieuwe bronnen van bestaan ontdekken. Geld om door te starten. Om je eigen managementteam te betalen. En natuurlijk ook om de lijdende mensheid te helpen. Maar waar haal je dat geld binnen? En hoe? Hier een handleiding hoe dat te doen. De schrijver ervan kan ook ingehuurd worden als consulent. Pensioenfondsen hebben nog veel liggen dat roept om geïnvesteerd te worden.

Selecteer eerst een interessante chemische groep van moleculen. Moleculen die het gebracht hebben tot geneesmiddelen. Synthetiseer vervolgens enkele nieuwe derivaten van een oud beproefd middel. Al die nieuw stoffen zijn nu ineens sexy, omdat je er een octrooi op kunt aanvragen en zal krijgen. Doe vervolgens een mooie batterij aan receptoraffiniteitsonderzoek, zodat je Het Nieuwe Veelbelovende Molecuul (NVM) goed kunt karakteriseren. Hopelijk is er enige affiniteit van het NVM tot een receptor in het nanobereik, een zogenaamd hoogpotent middel. Maar als dat niet het geval is, kun je altijd nog een verhaal maken over het belang van een medicijn met brede werking. Je spreekt dan over ‘verrijkte farmacologie’ terwijl die term eigenlijk voor een zwakwerkend middel staat, dat gericht is op meerdere neurotransmittersystemen. Maar dat doorziet niemand. Selecteer vervolgens in PubMed een aantal artikelen over de relevantie van die neurotransmittersystemen bij ziekte X. Ziekte X moet een duidelijke onvervulde behoefte hebben en ofwel een grote markt of, misschien nog beter, in aanmerking komen voor de ontwikkeling als weesgeneesmiddel.

Vervolg dit door een spannend verhaal te maken en direct voor een coole naam te gaan, zoals een ‘fronto-amygdalaire enhancer’, of iets dergelijks. Voer enkele eenvoudige farmacologische onderzoeken uit bij ratten of muizen en vind een dosis die ergens enkele biologische functies beïnvloedt. Voer dan wat farmacokinetisch onderzoek uit, en elke lineaire dosis-werkingscurve en een halfwaardetijd van enkele uren is voldoende.

Ga dan verder met fase I en IIa, en bouw veel psychometrische schalen in. Voer wat ad-hocanalyses uit en vind enkele parameters die je kan relateren aan het werkingsmechanisme van een fronto-amygdalaire enhancer. Schrijf dan een onbegrijpelijk artikel over hoe je het molecuul hebt ontworpen, en dat je in een vroeg stadium al precies wist welk farmacologisch profiel je wilde hebben, en bouw zo je verhaal op. Zoek nu een goede investeerder en zweef nog een paar jaar met je bedrijf mee op die mooie financiële injectie die je hebt weten te realiseren. Verlaat het bedrijf zes maanden voordat de resultaten van fase II binnenkomen en verkoop uw aandelen. Leef nog lang en gelukkig.

Zo moet het dus niet. Maar respect hebben voor de complexiteit van de biologische regelmechanismen bij CNS-ziekten en beseffen dat je niet moet simplificeren is niet populair bij de wetenschapsvoorlichting over het ontwikkelen van geneesmiddelen…