Wederkerigheid in de zorg
4 reactiesHet ziekteverzuim in de zorg is 5,9 procent, hoger dan in welke sector ook en ver boven het landelijk gemiddelde van 4,7 procent. Het personeelsverloop is 15,7 procent. Van personeel onder de 30 jaar verlaat 30 procent binnen enkele jaren de sector weer. Het aantal zorgmedewerkers dat psychische zorg ontvangt, is de afgelopen jaren met 40 procent gestegen. Voor zeker een kwart zou gelden dat hun klachten werkgerelateerd zijn.
Deze cijfers laten hun sporen na in de zorg. Patiënten krijgen met wachtlijsten te maken, zorgverleners met enorme werkdruk. Personeel werkt zonder pauze en krijgt onvoldoende compensatie voor bereikbaarheidsdiensten. Ziekenhuizen stellen 200 miljoen extra nodig te hebben om het werk voor personeel aantrekkelijker te maken.
Maar de hoofdlijnenakkoorden liggen in de weg. Dit jaar is de volumegroei in de ziekenhuiszorg gemaximeerd op 0,8 procent. Vanaf 2022 mogen de uitgaven van ziekenhuizen helemaal niet meer groeien. De loon- en prijsstijgingen worden hier buiten gehouden. Maar de overheidsbijdrage in de arbeidskostenontwikkeling gaat uit van 2,5 procent groei terwijl de bonden 5 procent eisen. De cao-onderhandelingen zijn vastgelopen omdat er geen overeenstemming kan worden bereikt.
Tegelijkertijd groeien de kosten voor dure medicijnen die ook vanuit het ziekenhuisbudget worden betaald. Veel van het kleine beetje groeiruimte dat ziekenhuizen hebben, gaat hieraan op. Sommige zorgverzekeraars schatten zelfs dat de gehele groeiruimte zal worden ingezet voor uitgaven aan medicijnen. Geld voor de farmaceutische industrie.
Echter, op Prinsjesdag werd duidelijk dat er 500 miljoen beschikbaar is voor loonstijging in de ziekenhuizen. Het draagvlak is er ook. Ipsos toonde aan dat mensen het gerechtvaardigd vinden als het begrotingsoverschot wordt besteed aan loonstijgingen in de publieke sector.
Na Prinsjesdag steunde de gehele Tweede Kamer een oproep van de SP om lonen in het bedrijfsleven met minimaal 5 procent te laten stijgen. De winsten zijn immers torenhoog, en dit mag door iedereen gevoeld worden. Tijdens de Algemene Beschouwingen was ‘wederkerigheid’ een veelgehoorde term. Het bedrijfsleven mag wat terugdoen voor allen die meewerken aan de winsten die worden behaald.
Maar waar is de wederkerigheid in de zorg? Waar is de wederkerigheid voor personeel dat liefdevolle verzorging biedt aan een steeds ziekere, oudere en gecompliceerdere groep patiënten? Zes jaar op rij geven we minder uit dan dat het bruto nationaal product stijgt. Als de haven van Rotterdam groeit, wordt er geapplaudisseerd en gejubeld over economische groei, maar de zorg zien we als een kostenpost. Echter, het is toch een zegen als we onze ouderen en zieken goed kunnen verzorgen? Groeiende zorguitgaven voor een vergrijzende populatie getuigt ook van welvaart.
Er moet een eind komen aan het doemdenken in de begroting VWS waar boekhouders de baas zijn. We moeten breken met de rechtlijnigheid van tekentafelakkoorden die niet tegemoetkomen aan de dagelijkse realiteit waarin dokters, verpleegkundigen, fysiotherapeuten, oefentherapeuten, logopedisten, ergotherapeuten, diëtisten en verloskundigen dagelijks hun werk doen.
Het lijkt zo simpel. Er is geld te over zegt het Rijk. Waarom geven we dan de zorg niet het loon dat ze verdient? Een belangrijke reden is het wantrouwen of er zinnige en doelmatige zorg wordt geboden. Hoe komen we daar vanaf? Cruciaal is dat we afscheid nemen van winst- en omzetprikkels die gepaard gaan met een enorme controlebureaucratie. Dat betekent stoppen met de mogelijkheid om winst te maken in de zorg. Én dat alle artsen in loondienst gaan werken, zodat omzet niet meer bepalend is voor je inkomen.
Als de samenleving erop kan vertrouwen dat de zorg die hulpverleners bieden, geboden wordt omdat deze zorg echt nodig is. Dat vergroot het draagvlak voor de middelen die nodig zijn om voor iedereen de zorg goed en goed bereikbaar te houden. Ook dat is wederkerigheid.
meer van henk van gerven
Ton Kuipers
Anesthesioloog, Borne
Alle artsen in loondienst. Daar is een voorbeeld van, de NHS. Het is ook een goed voorbeeld van een falend zorg systeem. I rest my case.
M. de Vries
Verzekeringsarts, Amsterdam
Wat een vreemde kronkels... alle artsen in loondienst, want dan is je loon niet meer afhankelijk van de omzet, is tot daaraantoe... Dat je vervolgens wel afhankelijk bent van de grillen van het ziekenhuisbestuur (= minder regelruimte, dus (?) hoger v...erzuim, waar dit stuk mee begon) zien we dan maar even over het hoofd? Mijn hypothese is dat de meeste werknemers in de zorg niet vertrekken uit de sector/voor zichzelf beginnen, alleen omdat ze elders geld ruiken, maar vooral ook omdat ze niet kunnen doen wat ze willen doen.
Er is naast geld heus een andere reden dat veel psychiaters liever geen nachtdiensten doen (kwaliteit en bezetting van de instellingen onder de maat, zonder daar invloed op te kunnen uitoefenen bijvoorbeeld: ziehier geen autonomie, alle verantwoordelijkheid) of dat verpleegkundigen steeds vaker ZZPen: je hebt meer autonomie, je kan beter begrenzen. Deze collega’s afdoen als kieskeurig of verwend, gaat voorbij aan de problemen die er op de werkvloer zijn. Deze collega’s hebben misschien gewoon wel een punt dat ze zichzelf iets beters gunnen. ‘Inlijven’ via een verplicht dienstverband lijkt mij niet bevorderlijk.
Verder doet het vergelijken van de groei van de Rotterdamse haven met de groei in de zorgsector (grotendeels gefinancierd uit publieke middelen, waar de haven dat bij uitstek niet is...) mij wat vreemd aan.
Atta van Westreenen
Co-assistent, Tilburg
Een zwak gemotiveerd betoog voor het afschaffen van marktwerking en nog zwakker voor het afschaffen van maatschappen.
Nergens wordt gemotiveerd dat het controledenken met name voortkomt uit wantrouwen gestoeld op de aanname dat alle zorgverleners u...it zijn op het pootje lichten van de verzekeraar. De enige data die hierin echt zou steunen, zou data zijn waaruit blijkt dat A) zorgverzekeraars veel regelgeving opleggen wegens B) declaratiemisstanden vanuit zorgverleners gericht op het onterecht maximaliseren van de geldstromen hetwelk C) significant vaker voorkomt bij maatschappen, en D) afneemt bij conversie naar loondienstverbanden.
Vooralsnog is er geen data voorhanden voor welk van de letters ook, dus doet het mij aan als slechts een ideologisch betoog, conform de SP. Behoudens dan dat ik nog mis dat de belastingdruk die zij graag zouden willen de eventuele loonsverhoging die wordt geopperd, meer dan ongedaan maakt.
E.B. van Veen
, huisarts
Hoewel u een oud-collega bent, ben ik het niet met u eens dat 'alle artsen in loondienst' een oplossing is voor de problemen die u schetst.
Ik denk zeker dat zorgprofessionals (ook artsen) loon naar werk moeten krijgen, of zij nu vrijgevestigd zijn ...of in loondienst. Ik denk dat het zuiverder is om deze loonkosten niet als zorgkosten te tellen.
De problemen die u schetst (uitgeputte, slecht betaalde zorgprofessionals) komen in mijn beleving eerder door de doorgeschoten marktwerking in alle geledingen van de zorg. Wat wij, ook artsen, 'leveren' wordt beschreven in termen als 'product' en 'omzet' en 'winst'. Zorgverzekeraars hebben alle macht, ook om niet te betalen voor (reeds) geleverde diensten. Wat u in de Tweede Kamer zou kunnen doen, is tezamen met de regering de marktwerking in de zorg afschaffen. En de regie over de Nederlandse gezondheidszorg terugnemen. Zodat er geen ziekenhuizen meer 'om kunnen vallen' omdat een zorgverzekeraar niet meer wil betalen.