Blogs & columns
Blog

Wed niet alleen op het prijseffect

Plaats een reactie

Meestal gaat het in de discussie over geneesmiddelen slechts om één ding. De rol van de farmaceutische industrie, in het bijzonder hun prijsstelling. Volkomen begrijpelijk. De prijs van geneesmiddelen is vaak veel te hoog. Bovendien is die gewoonlijk unfair, zeker als je de ongeëvenaard hoge winstmarges van de farma-industrie vergelijkt met succesvolle andere beursgenoteerde ondernemingen, zoals BMW.

De exorbitante prijs van sommige geneesmiddelen leidt ertoe dat de kosten van zorg te hoog worden voor de samenleving. Daarmee komen zowel de toegankelijkheid als de kwaliteit in gevaar. Dat is bedenkelijk en in zekere zin gevaarlijk. Tegelijkertijd is dit een te eenzijdig beeld. Want voor het gemak wordt vergeten dat er ook andere factoren invloed hebben op de kosten, de effectiviteit en de kwaliteit van zorg. Neem alleen onze eigen verantwoordelijkheid, als zorgaanbieder en patiënt.

Het gebruik van geneesmiddelen is een van de meest voorkomende interventies in de zorg. Daarmee is dit de basis voor kwaliteit en kosten van zorg. Helaas gaat daarbij weleens iets mis, dat is bekend. Maar toch: neem het recept, dus de kwaliteit van het voorschrijven. In 92 procent van de gevallen gaat dat goed. Ander voorbeeld: het ophalen van de voorgeschreven geneesmiddelen. In 98 procent van de gevallen oké. En dan de uitgifte. Ook die is in 97 procent van de gevallen prima. Echter steeds een ruime foutenmarge.

Wat is dan de zwakste schakel? De mens in het zorgsysteem, de patiënt, zorgverlener, dokter en de apotheker. De patiënt neemt bijvoorbeeld lang niet altijd de voorgeschreven medicijnen in, laat staan in de juiste dosering of op het juiste moment. De therapietrouw varieert sterk, ergens tussen 50 en 70 procent, zo blijkt. Sommige patiënten nemen even ‘pillenvakantie’. In andere gevallen is de hoeveelheid pillen zo groot en zijn er zoveel toedienmomenten dat het bijna onmogelijk is trouw te blijven. Bovendien hebben geneesmiddelen van patiënten die tijdelijk in een ziekenhuis zijn opgenomen bij de eigen apotheek vaak een andere naam. Hoe moet je dan standvastig blijven? Investeren in therapietrouw kan dus effectiviteitswinst opleveren.

In dit verband is het van belang te weten hoe het ‘number needed to treat’ (NNT) kan worden verbeterd. Om de effectiviteit van het geneesmiddel te vergroten, zijn betrouwbare medicatiereviews en monitoring onmisbaar. Een NNT van 10 zegt dat je bij tien mensen de medicatie moet geven om bij één van hen resultaat te hebben. Concreet helpt het geneesmiddel negen mensen niet (want geen medisch effect). Terwijl je er wel voor betaalt. Een verbetering in de NNT naar 9 geeft al een besparing van 10 procent. Hier moet veel meer onderzoek naar worden gedaan.

De meeste reumageneesmiddelen hebben een NNT van 2 en daarmee een effectiviteit van 50 procent. De uiteindelijke totale effectiviteit van het geneesmiddel is dus daarmee soms slechts een luttele 21 procent, omdat bij iedere stap een stukje effectiviteit wegvalt: de kwaliteit van het voorschrijven 92 procent, het ophalen van de voorgeschreven geneesmiddelen 98 procent, de uitgifte 97 procent, de therapietrouw 50 procent, NNT 50 procent.

Natuurlijk is er veel af te dingen op deze percentages uit een oudere studie. Maar iedereen kan dit sommetje maken en de getallen blijven schrikbarend. Elke stap ter verbetering is wenselijk. Dat kan met onderzoek, technologie, gamification, betere processen, feedbackloops en samenwerking. Dan neemt de effectiviteit snel toe. Dat gaat echter allemaal verloren, zolang we alleen maar praten over de prijs. Daarmee blijven andere mogelijke benaderingen onbenut.

‘Wed niet alleen op het prijseffect’ dient dus de leus te zijn. Patiënten en zorgmedewerkers moeten van de farmaceutische industrie en elkaar eisen dat er volop wordt geïnvesteerd in meer effectiviteit. Uiteindelijk is dat de weg. Zodat de kwaliteit van zorg omhoog gaat, het resultaat toeneemt en de kosten werkelijk dalen.

geneesmiddelen kwaliteit dure medicijnen
  • Mark van Houdenhoven

    Mark van Houdenhoven is CEO van de Maartenskliniek en bijzonder hoogleraar Economische bedrijfsvoering in de gezondheidszorg aan de Faculteit der Managementwetenschappen van de Radboud Universiteit.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.