Blogs & columns
Blog

Wat is psychisch?

4 reacties

Het concept van onze geest die als een vlam boven ons hoofd hangt, is inmiddels wel achterhaald. De psyche ontwikkelt zich in de hersenen. Bij psychosen op jonge leeftijd denken we al snel aan een encefalitis, bij een anderszins onbehandelbare OCD kunnen we diepe hersenstimulatie overwegen en als je op zaterdag xtc slikt, ben je met zekerheid op dinsdag depressief. We weten het zeker: de geest is lichamelijk.

Dit is een reactie op een blog van Menno Oosterhoff >

Maar het lichaam is ook psychisch. Alles wat ons lichaam voelt en doet heeft een representatie in de hersenen, waarbij emotioneel gevoel en motivatie de meest overtuigende psychische connecties vormen. We moeten ons dat voorstellen in drie dimensionale landkaarten (maps) waarin de neurologische perceptie, de motorische mogelijkheden en de emotionele waarde alle drie een plaats hebben. Iedere waarneming is een lichamelijk proces dat zich afspeelt in onze hersennetwerken en iedere beweging is psychisch. Daarom hebben topsporters een psycholoog nodig en helpt running therapy bij depressie. Ik denk dat daarom ook de intensieve bootcamp-therapie bij Cognitive fx werkt voor de klachten van aandacht en geheugen. Het is altijd allebei. Waarbij ik het niet eenvoudiger wil maken dan het is. Psychisch kan bewust, onbewust, psychodynamisch, emotioneel of door stemming gekleurd zijn. Bovendien is er altijd de invloed van en op de omgeving. Menno en ik zijn niet alleen geestelijk en lichamelijk. Wij zijn ook onze malle blogjes, zoals Rem Koolhaas zijn gebouwen en Piet Oudolf zijn tuinen is. In die zin is er dus meer. Het is eigenlijk altijd biopsychosociaal. Maar om dat woord te kunnen gebruiken moet je dus een soort van concept van de psyche hanteren. Dan moeten dingen psychisch kunnen zijn.

Lichamelijke klachten kunnen op meerdere manieren samenhangen met onze psyche. Ik houd van een indeling in vier typen biopsychosociale beïnvloeding. Ten eerste ervaart iedereen met een lichamelijke klacht of ziekte een emotionele respons, die het omgaan met de ziekte beïnvloedt. Ten tweede zijn er ziekten waarbij stress een negatieve invloed heeft op de ernst van de klachten; denk aan migraine, astma, reuma. Ten derde zijn er psychiatrische ziekten, zoals ernstige persoonlijkheidsstoornissen, die gepaard gaan met blokkades op lichamelijk vlak, meestal conversies genoemd. De vierde en grootste groep zijn de functionele aandoeningen. Bij dit soort klachten is er een verandering van de gevoeligheid van het lichaam, meestal van het zenuwstelsel (low treshold syndromes). Dergelijke aandoeningen ontwikkelen zich geleidelijk omdat vicieuze cirkels een rol spelen. Die vicieuze cirkels bevatten altijd een gedragsmatige, emotionele of anderszins psychische component. Als je die niet herkent en behandelt, is dat jammer want dan blijven de symptomen erger worden, ongeacht hoeveel aanvullend onderzoek je doet en hoe vaak je ook uitlegt en geruststelt.

lees ook
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Anil van der Zee

    n.p., Amsterdam

    Interessant. Ook direkt een paar vragen!

    Is er bewijs voor dat bij functionele klachten of aandoeningen er louter een verandering van de gevoeligheid van het lichaam is? Misschien interpreteer ik het verkeerd maar het geschrevene suggereert mijns... inziens dat we de precieze etiologie, pathofysiologie en psychologie eigenlijk al een beetje kennen? Daarnaast zul je die verandering van gevoeligheid toch ook bij niet functionele aandoeningen aantreffen?

    Volgens u ontwikkelen dergelijke aandoeningen zich geleidelijk omdat vicieuze cirkels een rol spelen. Dat die vicieuze cirkels altijd gedragsmatige, emotionele of anderszins psychische componenten bevatten. Ook hier vraag ik mij af of bij niet functionele aandoeningen dit per definitie zoveel zal verschillen? Dat lijkt mij toch ook niet het geval?

    Het is zeker belangrijk om naast de bio ook de psychosociale factoren te herkennen en indien nodig te behandelen zodat klachten hopelijk niet erger worden. Daar ben ik het opzich helemaal mee eens maar ook hier zal dit bij niet functionele aandoeningen ook hetzelfde gelden.

    Ik vind het toch jammer dat functioneel vaak per definitie vanuit de psychosociale hoek benaderd wordt omdat we de bio kant nog niet precies kennen. Bij sommige gevallen zal dit kloppen. Bij andere, zoals dit ook bij astma of reuma ooit het geval was, niet. Het voelt toch altijd een beetje dualistisch, voorbarig en te generaliserend. Het staat mijns inziens eventueel passende psychische ondersteuning in de weg.

  • menno oosterhoff

    psychiater, thesinge

    Beste Emile
    Dank voor je reactie. Ik weet niet of ik tijd heb voor een uitgebreide reactie. Maar alvast even dit. We zijn het in hoofdzaken wel eens denk ik. Het punt wat ik wilde maken is dat voor veel mensen: 'Het is psychisch" ongeveer gelijk st...aat aan: 'Er is niks aan de hand;. Dat is onzin natuurlijk, want psychisch is wel degelijk reëel en ook niet zonder lichamelijk substraat, maar zo beleven mensen het nu eenmaal. Ik pleitte er daarom voor het anders te benoemen, hoewel ik dat eigenlijk een knieval vind voor het niet serieus nemen van psychisch. Een pragmatische oplossing

  • Emile Keuter

    Neuroloog, Aruba

    Dankjewel. Dat vind ik een heel waardevolle opmerking. ik moet het wat nuanceren,hè?

  • Roos

    Huisarts, Groningen

    Mooie blog , ik lees ze altijd met veel plezier en voor mij als huisarts ook erg herkenbaar , ben het nu niet eens met je laatste zin, maar dat komt misschien doordat wij de minder ernstige functionele klachten binnen de eerste lijn houden, soms is ...een nieuwe positieve externe factor ( bv nieuwe partner, nieuwe baan , vrijwilligerswerk) dus een externe factor de sleutel tot een vermindering of zelfs verdwijnen van functionele klacht(en) bij mensen, ook bij diegenen die nog in de vastbijtende fase zitten van “ er moet toch iets zijn dokter”

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.