Wat het ontbreken van voldoende openbare wc’s betekent
1 reactieIn de warme zomerdagen is het strand zelfs rond zonsopgang nooit helemaal leeg. Altijd is daar wel iemand die net als ik de hond uitlaat, of hardloopt voor de hitte toeslaat, of zwemt voor de stroom badgasten komt.
En soms rijdt er ook al politie of strandbewaking. Maar een aantal van die auto’s bij elkaar was wel bijzonder, en deed me vrezen dat er bij de strandtenten waar ze stonden, een ongeluk was gebeurd. Toen ik dichtbij kwam zag ik dat de handhavers waren gekomen om de mannen die op de strandbedjes hadden geslapen, te verjagen en te bekeuren. Mij leek het een mooi multifunctioneel gebruik van de bedjes die overdag worden verhuurd, om ze ’s nachts beschikbaar te stellen aan daklozen. Maar zo is de gemeentepolitiek niet. In het begin van de corona-epidemie was het anders, toen werden leegstaande hotels beschikbaar gesteld voor daklozen, die met mooi weer ontbeten op het terras dat voor gewone burgers taboe was en die met blikjes in de hand over de boulevard liepen, waar wij allen gemaand werden afstand te houden. Omstandigheden kunnen rap veranderen. En hoe afhankelijker van je omgeving je bent, hoe meer last je van die wijzigingen hebt. Word je als dakloze het ene moment nog als een gast onthaald, het volgende moment mag je een bed dat bedoeld is om buiten op te liggen, niet beslapen. Toen ik zag hoe rustig de mannen op het strand zich lieten bekeuren (vast en zeker in de wetenschap dat een uitgeschreven bekeuring nog geen betaalde bekeuring betekent) realiseerde ik me weer eens hoezeer de daklozen die ik in de gevangenis zie een selectie vormen. Sommige worden ook alleen staande gehouden vanwege een klein daklozendelict, als een winkeldiefstal of slapen in openbare ruimte, maar verzetten zich uit paranoïdie of agitatie dan dermate heftig dat ze alsnog worden vastgezet.
Eén van die daklozen, die pas op latere leeftijd voor het eerst bij ons kwam, was Fred. Gezien het delict dat hij had gepleegd (het aanvallen van een hulpverlener die hem had aangesproken) leek er zeker sprake van paranoïdie, maar eenmaal in de gevangenis (en na uitwerking van alcohol en cannabis die hij buiten in onbekende hoeveelheden had genomen) stond dat wantrouwen niet meer op de voorgrond. Hij ging rustig in gesprek en was op geen enkele manier dreigend. Alleen medicatie vertrouwde hij niet. De pillen hadden een andere kleur dan de pillen die hij buiten gebruikte en hij vroeg zich af of het wel nodig was dat hij zoveel pillen kreeg, en wie daaraan verdiende. De furosemide, die hij buiten ook voorgeschreven had gekregen, wilde hij in geen geval. Dat de benauwdheid waar hij last van had, door zijn hart kwam, geloofde hij niet. Hij voelde immers dat het goed klopte. Dat gaf wel een probleem bij de behandeling. Was de furosemide medisch dermate noodzakelijk dat die voortgezet moest worden? Ja. Fred was kortgeleden in het ziekenhuis nog behandeld voor een astma cardiale. Was hij dermate gestoord in zijn afwegingen en oordeelsvorming dat er kon worden gesproken van wilsonbekwaamheid en dat de furosemide ook zonder zijn instemming intraveneus kon worden gegeven?
Ja, er was met zijn overtuiging dat zijn hart prima klopte en dat de cardioloog die iets anders zei ongelijk had, zeker sprake van een gestoorde oordeels- en kritiekfunctie. Was er sprake van paranoïdie of van ontkenning van een aandoening die hij niet kon accepteren? En wat maakte dat voor verschil bij de beantwoording van de vraag over wilsbekwaamheid? Uiteindelijk wilde Fred de furosemide gewoon slikken en werd ook duidelijk waarom hij dat zolang geweigerd had. ‘Buiten kon ik het niet nemen, dan zou ik een boete hebben geriskeerd voor wildplassen.’
Wat maar eens duidelijk maakt wat het ontbreken van voldoende openbare wc’s betekent, overigens niet alleen voor daklozen.
Lees ook
M. Kromkamp
Psychiater
Prachtige illustratie van de valkuil waarin we kunnen komen als we niet open staan voor de afwegingen van onze patiënten en de wereld waarin zij hun leven moeten leiden. Voor je t weet sta je te rommelen met infusen onder dwang met alle toeters en be...llen, terwijl de patiënt een voor hem hele reële afweging maakt. Niks wilsonbekwaam!