Waarom ik Pools had moeten leren
1 reactieArabisch of Pools, dat was de keus die ik had, toen ik besloot om één van de talen te leren die door veel van mijn patiënten wordt gesproken. Ik koos voor Arabisch. Dat was uiteindelijk niet de meest praktisch keus. Behalve dat het aantal Arabisch sprekenden in de gevangenis lang niet zo hoog is als het aantal Poolssprekenden, zijn er onder de bewaarders een behoorlijk aantal die Arabisch kunnen vertalen en is er niemand die Pools spreekt.
Jazeker, er zijn tolken. Telefonische tolken ook. Maar acuut verwarde en dreigend agressieve patiënten in de separeercel met behulp van een telefoon spreken, is vaak niet mogelijk. Juist om op die momenten iets te kunnen zeggen of verstaan, leek een talencursus me een goed idee.
Hoewel het, zo ze zeggen, heel goed is om op oudere leeftijd nog nieuwe dingen te leren, vind ik het jammer dat er tijdens mijn middelbareschooltijd, toen ik nog zeeën van tijd had, geen keuzevak Arabisch werd gegeven. Dat dat nog steeds maar op een handvol scholen gebeurt, is niet alleen jammer, maar ook verwonderlijk. Terugdenkend aan hoe veel lessen op de middelbare school het heeft gevraagd voordat ik een beetje in het Engels of in het Frans kon praten, begreep ik dat ik niet mocht verwachten dat ik na een jaar les (al was het dan bij een hele goede leraar) een psychiatrische anamnese kon afnemen. Ik merkte wel hoeveel verschil een paar woorden kunnen maken. “Salaam aleikum” (wat ik zonder cursus natuurlijk ook wel had kunnen zeggen, alleen nooit zei) deed een man die onder zijn dekens was weggekropen en nergens op reageerde, tevoorschijn komen. Dankzij de cursus verstond ik het woord dat hij gebruikte, toen hem werd gevraagd hoe het ging. “Alhamdulillah”, alle lof aan God, goed.
Ik merkte ook hoe het leren van een taal mijn blik veranderde. Bijvoorbeeld, dat het best opmerkelijk is dat er veel minder media-aandacht is voor een verwarde man die mensen met een mes doodsteekt (helaas gebeurt het de laatste tijd nogal eens dat psychotische mensen anderen met een mes aanvallen), dan voor een verwarde man die “Allah Akbar” roepend mensen met een mes verwondt. De Ramadan ging minder ongemerkt aan mij voorbij, nu ik medecursisten en de leraar hongerig bij de avondles zag aanschuiven. En ik keek met meer sympathie dan voorheen naar de zwaar gesluierde vrouwen, die op zomerdagen op het strand met hun familie bij een tentje zaten en in zwarte lange gewaden de zee ingingen, al had dat ook een andere reden. Sinds ik 10 jaar geleden een melanoom heb laten wegsnijden, heb ik zelfs met factor 50 zonnebrand nooit meer vrijuit gezwommen en zou zwemmen in een lang gewaad, al had ik het dan liever in het groen, me welkom zijn geweest.
Soms vraag ik me af hoe het zou zijn als ik niet had gekozen voor de poëtische Arabische taal, maar me had ingeschreven voor een cursus Pools, ongetwijfeld gemakkelijker voor een Nederlander, al was het maar omdat je het schrift niet hoeft te leren. Welke mooie kanten van de Poolse cultuur zou ik hebben leren kennen?
Ik denk aan de vreselijke berichten uit het zuidoosten van Polen (ook een deel van de EU) waar de rechts conservatieve P(rawo) i S(prawiwdliwosc) partij inmiddels 80 gemeenten tot homovrije zone heeft benoemd. Omdat ik denk dat je het kwaad niet moet negeren, maar met open vizier in de bek moet kijken, zou ik dit keer met vakantie eens naar zuidoost Polen willen gaan. Hopelijk is het bier er lekker, is de natuur er mooi en treffen mijn vrouw en ik er mensen die net zo enthousiast zijn over onze honden als de toeristen die hier aan zee komen kijken. Het is dan alleen jammer dat ik geen Pools heb geleerd.
lees ook
Jose van Haastrecht
bedrijfsarts niet practiserende, `Den Haag
Arabisch is een lingua franca. Tenminste, wanneer je iets in het Arabisch leest. Lettend op het grote verspreidingsgebied waar Arabisch gesproken wordt, is het niet verwonderlijk dat van Urumqi tot aan Marrakesh op heel verschillende wijzen de gespr...oken taal zich in de loop van de vele eeuwen heeft ontwikkeld met eigen klanken, met eigen uitdrukkingen.
Het feit dat er in de loop der laatste jaren veel populaire programma's vanuit studio's in Egypte te zien zijn op tv-stations draagt wellicht bij tot meer eenheid, ook in het gesproken woord. Maar voorlopig worden er een viertal gebieden voor het gesproken Arabisch onderscheiden. Het is nog maar een kleine 10 jaar geleden dat een tolk Arabisch afkomstig uit Afghanistan het liet afweten toen hij bemerkte, dat er bij het gesprek voor een tweede asielaanvraag op medische gronden iemand bij dit gesprek aanwezig was die het dossier en de details goed kende van het vluchtverhaal, dat eerder vertaald was door een tolk afkomstig uit hetzelfde Oost Afrikaans land als de asielaanvrager: de Afghaanse tolk wist dat hij het gesproken Arabisch niet juist zou kunnen vertalen en stopte er daarom mee.
Hopelijk houdt het Bureau dat - indien noodzakelijk - de tolkvoorziening regelt, rekening met de herkomst van de patient en kent het een tolk uit het juiste taalgebied toe. En misschien treft u als tolk weleens iemand die asiel verkregen heeft in Nederland, daar opnieuw via studie en tentamens en examens moest aantonen bekwaam en kundig te zijn om als (basis)art te kunnen werken in Nederland maar - misschien ook al omdat deze arts intussen al weer vele jaren ouder was geworden en een vreemde blijft een vreemde, niet waar - het niet voor elkaar kreeg om aan de eisen voor herregistratie te voldoen, nu als tolk werkzaam is.