Verlepte bloementuinen

‘Ja dokter, ik vertel u maar gewoon zoals het is. Ik plas steeds in mijn broek als ik moet lachen of mijn kleinzoon optil. En dan moet ik ook soms ineens heel nodig en dan ben ik wel eens te laat. En daarnaast kan ik pas ontlasting hebben als ik met mijn vingers die bal tussen mijn benen naar binnen duw. En de seks is ook niet meer wat het geweest is. Dat is toch om gek van te worden?’

Ik moet mij even herpakken. Ik heb tijdens mijn stage op de polikliniek van de gynaecologie weinig vrouwen ontmoet die zo direct en open spreken over verzakkingsproblematiek. Ik geef dit dan ook aan haar terug (zoals een echte huisarts in opleiding betaamt die veel geoefend heeft in gespreksvaardigheden): ‘Goh, het valt mij op hoe open u hier over spreekt mevrouw, dat lijkt mij niet makkelijk.’

Patiënte: ‘Weet u dokter. Ik heb jaren rondgelopen met dit gedoe. Ik sprak er niet over. Ik dacht dat ik de enige was. Ik vond het gênant. Ik ging niet meer met de trein, ik droeg wijde rokken zodat het maar niet zou opvallen. Maar nu sprak ik laatst met mijn beste vriendin en die heeft het dus ook! En haar zus ook! Maar we schaamden ons zo dat we er dus niet over praatten. Vandaar dat ik nu heb besloten er zo open mogelijk over te zijn. Iemand moet het doen toch?’

Ik heb drie korte maanden gewerkt op de gynaecologie. In tegenstelling tot bovenstaande mevrouw viel het mij op met hoeveel schroom en schaamte nog gesproken wordt over gynaecologische problemen. Ondanks vrijere opvoeding, de toegang tot het internet en het jaar 2019 blijkt dit nog altijd een beladen onderwerp te zijn. Ik zie hier dan ook een belangrijke rol voor de (huis)arts. Wij hebben als dokters de unieke positie om het gesprek hierover te openen en te normaliseren. En misschien wel om aan te moedigen er met anderen over te spreken.

Ik stel open en gedetailleerde vragen, vragen die blijkbaar door de directe omgeving van een patiënt weinig worden gesteld. Hoe jong of oud de patiënt ook is, meer vrijheid voelen om te spreken over gynaecologische problemen lucht op.

Zo vraag ik aan het eind van mijn stage aan een patiënte van tachtig jaar of zij met een spiegeltje wil meekijken bij de inspectie van het gynaecologisch lichamelijk onderzoek. Ze denkt en mompelt dan zachtjes: ‘Ik heb “daar beneden” nog nooit gekeken. Misschien wordt het eens tijd.’ Ze positioneert de handspiegel tussen haar benen en schuift haar bril op de neus. ‘Ooooh, dokter, och.’ Ze is even stil en dan giechelt ze: ‘Ziet dat er altijd zo rommelig uit?’

Ik kan mijn lachen niet inhouden en kijk op: ‘Dit ziet er heel normaal uit hoor, mevrouw.’ Nadenkend zegt ze: ‘Jullie hebben toch maar een raar vak hoor, beetje turen naar dit soort verlepte bloementuinen.’