Verbinding verbroken

Wij drijven als willoze en stuurloze dooretende goudvissen in onze beschermende vissenkom. We eten maar door, omdat onze oergenen dat dicteren. Je weet immers nooit of de volgende oeros wel verschijnt en of je die dan ook kunt vangen. Dus wat je nu voor de mond komt, meteen opeten. Vet opslaan voor slechtere tijden. Die niet komen. Althans, laten we dat hopen. Geen wilskracht. Reddeloos verloren dobberen we voort op de oceaan der tijden, overgeleverd aan de elementen. Zoiets.

De helft van de westerse mensen leeft in steden, in grijze betonnen omgevingen zonder junglekleur noch junglegeluiden. De helft van de westerse mens heeft overgewicht.

Recent schreef Schelto Kruijff een provocerende blog, ‘De mens is een plofkip zonder (bewuste) wil’, met deze strekking. Volgens de reactie van enkele collega’s moet de overheid de afwezigheid van wilskracht maar oplossen. Leg de bevolking regels op. Verbied het produceren van rotzooi. Niet de patiënt, maar onze maatschappij is ziek. Het framen van het individu moet stoppen. De individuele patiënt is een slachtoffer van de omgeving die hem laat eten. En door laat eten.

Tja. Dat klopt als de mens inderdaad een willoze goudvis zou zijn, maar dan nog, een goudvis in een fatsoenlijke biotoop overeet zich niet. Mijn kippen zijn geen plofkippen, maar hoogintelligente wezens met wie ik een bijzondere band heb, ik ken elk individu en ze kennen mij. Maar dat ter zijde. Ondanks dat ik elke dag alle bakken met zaad bijvul, overeten ze zich niet en worden het geen plofkippen. Omdat ze in een natuurlijke biotoop leven, waarvoor ik zorg draag.

Nu even terug naar het begin van deze blog. De helft van de westerse mens leeft in grote steden en heeft overgewicht. Dat heeft niet alleen te maken met die perverse eetprikkels die op ons afgevuurd worden door die slechte voedingsindustrie. Ik denk dat er een andere factor ook een grote rol speelt, het verlies aan connectie.

Ik heb het enorme geluk dat ik een oude boerderij bezit in de heuvels van de Algarve, geen buren, wel kippen dus. Alleen natuur om mij heen. Regelmatig komen vrienden en jonge mensen die geïnteresseerd zijn in permacultuur (ecologische landbouw) voor enkele weken bij mij om te helpen. Ons motto is ‘farming as meditation’. Wat hoor ik van al die jonge mensen tussen de 18 en 40 die soms maanden met me samenleven? Dat ze de meeste connecties verloren zijn met hun leefomgeving, met de aarde, de planten en dieren, en vaak ook met elkaar. En dat ze niet weten wat ze willen in het leven. Het connectieloos bestaan in een betonnen omgeving werkt het plofkip worden in de hand. Ik pleit er dus voor om een dimensie extra in de discussie te betrekken. De fragmentatie van het leven leidt tot pathologisch gedrag. Overeten is gefragmenteerd gedrag. Niet functioneel, maar destructief.

Laten we verder kijken dan onze neus lang is. De oorzaak van mondiaal overeten ligt niet alleen in perverse prikkels en vreselijk bewerkt eten. Maar ook in het verlies van de connectie met onze originele kleinschalige, fijnmazige en groene biotoop.

Kortom, de epidemie van overeten en obesitas in de westerse wereld is een complex probleem dat niet alleen te wijten is aan individuele wilskracht, maar ook diep geworteld is in onze moderne leefomgeving en levensstijl. Het verlies van verbinding met de natuur, de invloed van de voedingsindustrie, psychologische factoren, sociale determinanten, genetische predisposities en technologische vooruitgang spelen allemaal een rol. Door holistisch te kijken naar deze problematiek en te streven naar het herstellen van onze verbinding met de natuur en onze gemeenschap, kunnen we niet alleen het overeten aanpakken, maar ook een gezonder, meer vervuld leven leiden. Het is essentieel om deze inzichten te integreren in onze aanpak van volksgezondheid om duurzame oplossingen te vinden voor deze uitdaging.