Verantwoording in Absurdistan

Het is weer zover: 1 juni nadert. Een dwingende deadline. Vóór 1 juni moet zowel het jaarverslag als de jaarrekening worden aangeleverd bij het CIBG van het ministerie van VWS. Appeltje eitje? Vorige week heb ik meegekeken bij het invullen van de gegevens. Een leerzame ervaring. Hoe transparantie leidt tot absurditeit.

Het CIBG is de uitvoeringsorganisatie van het ministerie. Het verzorgt het BIG-register, maar ook het donorregister. Het CIBG biedt betrouwbare transparantie aan de samenleving. Wie is wie, wie kan wat en wie mag wat? Belangrijk. Want in de zozorg draait het om vertrouwen, ook in de cijfers.

In haar registrerende rol verzamelt het CIBG daarnaast de jaarverslagen en jaarrekeningen van alle zorginstellingen, en publiceert deze vervolgens. Het jaarverslag van de Maartenskliniek is via de site van het CIBG beschikbaar voor iedereen. Terecht. In het jaarverslag legt de Maartenskliniek (dus ook ik) verantwoording af over de wijze waarop publiek geld wordt besteed en de zorg is georganiseerd. So far so good.

Zoals bekend worden het jaarverslag en de jaarrekening van elke zorginstelling gecontroleerd door een accountant. Voor iedereen zichtbaar. Daarmee is onze verslaglegging van het afgelopen jaar conform de wettelijke vereisten. Pas als de accountant tekent, voldoet ons stuk aan alle voorwaarden. Ons (en u) kost dat dit jaar 280.000 euro, het staat in diezelfde jaarrekening.

Het bizarre is dat wij de jaardocumenten niet zomaar kunnen ‘uploaden’ naar de site van het CIBG. De door ons en de accountant geboden transparantie is blijkbaar onvoldoende. Dus moeten alle andere zorginstellingen hun gegevens via een speciaal (beveiligd) portaal aanleveren. Dat heet het DigiMV. Digi: van digitale overheid, MV van Ministerie Volksgezondheid.

Aanmelden lukt alleen, nadat onze medewerkers een enorme vragenlijst met soms ronduit belachelijke vragen hebben ingevuld. In wezen doen wij het voor veel geld gecontroleerde en opgestelde jaardocument dus dunnetjes over. Daar is ie weer: Kafka in de zorg.

Een van die vragen luidt of er regulier overleg bestaat met de externe accountant. Ja of nee? Wat een inzicht. Wordt er bij het CIBG soms vanuit gegaan dat de externe accountant zonder overleg een goedkeurende verklaring voor een jaarrekening heeft gegeven?

Andere vraag. Laat het toezichthoudend orgaan zich door verschillende bronnen voorzien van informatie: ja of nee? Is er een Raad van Toezicht die hier ‘nee‘ invult? Zoals bij Apple: gaat u akkoord met onze leveringsvoorwaarden? ‘Nee’? Dan kunt u het gebruik van onze apps vergeten. Of wordt er verondersteld dat de Raad van Toezicht met niemand in de organisatie en daarbuiten contact heeft (zoals wettelijk vastgelegd en door de accountant is getoetst)?

Nog zo’n vraag: Kunt u opgeven welke beeldvormende diagnostiek u heeft gedaan, naar soort verrichting? Vanzelfsprekend vullen wij dit in. Maar al die informatie is publiekelijk beschikbaar via Vektis, die onder meer de declaratiegegevens van ziekenhuizen openbaar maakt. Ook deze gegevens zijn gecontroleerd door de accountant die nagaat of wij correct declareren.

Ook mijn inkomensgegevens staan in de jaarrekening - conform de afspraken in de WNT. Onvoldoende, oordeelt het CIBG, want voor iedereen in de organisatie moet een apart WNT-formulier worden ingevuld. Eigen opmaak, andere manier van vragen. Terwijl het antwoord eveneens in de goedgekeurde jaarrekening van de accountant staat.

Moet ik burgerlijk ongehoorzaam zijn, deze vragen niet invullen en telkens verwijzen naar de goedgekeurde jaarrekening? Nee, dat heb ik niet gedurfd. Maar de meerwaarde van deze exercitie ontgaat mij. En met vertrouwen heeft de aanpak van het CIBG niets te maken. Wel met overbodige bureaucratisering. Dankuwel, overheid.