Uitbehandeld
7 reactiesNog nooit heb ik tegen een patiënt gezegd dat hij uitbehandeld was. Ik hou niet van dat woord, zeker niet in de psychiatrie. Ik heb wel eens gezegd: ‘Ik kan je niet beter maken’, maar daar heb ik toen aan toegevoegd, ‘maar dat kan ik heel lang volhouden’. Dat was bij een patiënt die er juist moeite mee had dat iedereen steeds van alles wilde behandelen, terwijl hijzelf daar – terecht – helemaal niks meer van verwachtte.
Wat ik ermee wilde aangeven was dat er slechts in sommige gevallen sprake is van genezen, vaak van verlichten, maar altijd van troosten. (Zie dit artikel voor de oorsprong van dit adagium). Ik zie alle drie als vormen van behandelen en zal daarom de term uitbehandeld niet gauw gebruiken.
Dat neemt niet weg dat ik het niet eenvoudig vind ermee om te gaan als ik aan de grenzen kom van wat ik aan genezing of verlichting kan bieden. Want die grenzen zijn er natuurlijk. Wat doen we als we het hele behandelprotocol hebben doorlopen en de klachten zijn er nog steeds?
Vroeger spraken we dan nog wel van een steunend contact. Laagfrequent en langdurig steun bieden om het draaglijk te houden. Daar bleek ook uit dat je mensen niet opgaf. Tegenwoordig is dat administratief vrijwel onmogelijk gemaakt. Jaarlijks moet er een nieuwe dbc geopend worden en moet de patiënt zijn eigen bijdrage betalen. Ik krijg al berichtjes van de administratie als er 45 dagen geen contact is geweest: of ik maar even wil afsluiten of anders een nieuwe afspraak wil maken. Nee, ik wil niet afsluiten en ook geen nieuwe afspraak maken. Ik wil het contact openhouden, zodat de patiënt een afspraak kan maken als hij daar behoefte aan heeft. Maar dit past niet in het huidige denken. Het moet snel en liefst meetbaar resultaat opleveren.
Om deze redenen ben ik ooit gestopt om levensloopbegeleiding bij mensen met autismespectrumstoornissen verder te ontwikkelen. Alleen het woord begeleiding was al taboe, want dan is het geen cure maar care en hoort het bij de Wmo.
Toch denk ik dat er veel winst te behalen zou zijn, als we meer zouden doen aan palliatieve psychiatrie. Ik sta open voor een beter woord, want palliatie betekent weliswaar verzachten van het lijden waar geen genezing mogelijk is, maar het is toch erg verbonden met het levenseinde. Revalidatiepsychiatrie zou ook te overwegen zijn, want in de revalidatiegeneeskunde gaat het er ook om ervoor te zorgen dat een beperking zo min mogelijk lijden tot gevolg heeft. Maar revalidatie staat ook voor herstel. En het ging er nu juist om dat herstel niet mogelijk is.
Dat is ook mijn bezwaar tegen de herstelbeweging binnen de psychiatrie. Ik ben niet tegen wat ze voorstaan, maar tegen het woord herstel. Dat suggereert mij te veel genezing. Ik denk er tegenwoordig maar achteraan (herstel) van respect en perspectief, want daar gaat het om. Mensen kunnen een boel narigheid verdragen, als ze een beetje perspectief hebben. Hoop doet leven, zelfs valse hoop. In uitbehandeld zijn is weinig hoop te vinden. Daarom gebruik ik dat woord niet.
meer van Menno Oosterhoff-
Menno Oosterhoff
Menno Oosterhoff is (kinder- en jeugd)psychiater eninitiatiefnemer van www.ocdnet.nl en www.ocdcafe.nl. Hij maakt de podcast ‘God zegene de greep’ over de dwangstoornis. Daarover gaat ook zijn boek ‘Vals alarm´ waarin ook zijn eigen dwangstoornis aan de orde komt. Zijn boek ‘Ik zie anders niks aan je’ gaat over psychische aandoeningen in het algemeen. Tenslotte vindt u een bloemlezing van zijn blogs terug in het boek 'De psychiater en ik', een uitgave van Medisch Contact.
YG Van Ingen
Specialist ouderengeneeskunde, kaderarts palliatieve zorg, Zuid-Scharwoude
Beste collega dank voor deze column.
U introduceert de term palliatieve psychiatrie en stelt dat dat mogelijk teveel met het levenseinde geassocieerd is.
Het is een brede misvatting dat palliatief synoniem is aan het levenseinde. Het taboe op pa...lliatie/de dood? is zo groot dat in ziekenhuizen eufemismen worden gebruikt als ‘best supportivecare’. Veel patienten met hartfalen, longlijden worden behandeld in de cure, maar zijn ook ongeneeslijk progressief ziek. Palliatieve zorg wordt voor hen weinig ingezet.
Wat is er mis met de term palliatief? De oorsprong van het woord palliatief is terug te leiden naar het Latijnse woord pallium: de mantel die de zieke comfort biedt.
Ook in de ‘somatische cure’ krijgen mensen het stempel uitbehandeld. Als palliatief arts weet ik dat patienten dán juist behoefte hebben aan bijgestaan worden door hulpverleners door wie zij gezien worden en die hen bijstaan om het leven zo dragelijk mogelijk te maken.
Zo zijn er bij dementie(ook een progressieve ziekte zonder kans op genezing) casemanagers die patienten en hun naasten bijstaan.
Wat mij betreft een hart onder de riem om ook voor een palliatieve benadering in de psychiatrie te gaan.
Het onderbrengen van de begeleiding bij de WMO is mijns inziens een cruciale denkfout waarin de regiebehandelaar en een zorgplan ontbreken. Dat is de ‘zoek het zelf maar uit zorg.’
Daar komt bij dat het knellend budget bij de gemeenten deze zorg geen goed doet.
Lieke
Student , Arnhem
Bedankt voor de persoonlijke reactie. Ik hoop dat u oa dmv deze blogs collega's kunt bereiken en aan het denken zet over dit soort onderwerpen. Ga alsjeblieft zo door!
Groetjes lieke
menno oosterhoff
psychiater, Thesinge
Beste Lieke
Fijn dat mijn blog steunend voor je was. En sterkte met het omgaan met je aandoening. Dat is soms een zware langdurige strijd.
Lieke
Student en patient, Arnhem
Ik heb een psychiatrische aandoening, ik lijdt al sinds mijn 15e aan anorexia nervosa en ik ben nu 35. En ik ben zó blij verrast en ontroerd door deze column en dat er in ieder geval nog 1 psychiater is die er zo naar kijkt! Ik heb al in 2012 te hore...n gekregen dat ik uitbehandeld was, dat mijn ziekte chronisch en therapieresistent is (of ben ík dan therapieresistent?!) en dat ik het 'maar moest accepteren'. Dat was voor mij de meest erge boodschap die je me kon geven, en nu nog doet dat pijn. Mijn vertrouwen in (mijn) behandelaren (ook de nieuwe) is hierdoor ook erg wankel en kwetsbaar. De hoop is weg en dat maakt de ziekte nóg ondraaglijker. Uiteindelijk is niemand er bij gebaat geweest om mij die mededeling te doen want het heeft het gevecht en de behandeling alleen maar bemoeilijkt. Dus ik kan jouw mening alleen maar onderschrijven! En mocht je je ooit nog hard willen maken voor de mogelijkheid om patiënten ook langdurig te blijven ondersteunen, politiek of bij zorgverzekeringen, dan kan je op mijn bijstand rekenen.
Groetjes lieke
Michiel W. Hengeveld
Psychiater, Leiden
Twee zomers geleden gingen wij op vakantie naar Noord Spanje. We vertrokken 's middags met de auto. De eerste nacht logeerden we in de buurt van Compiegne. Toen we de volgende ochtend wegreden maakte onze auto een onheilspellend tikkend geluid. We gi...ngen naar de eerste de beste garage. De garagist reed even met de auto en zetten hem op de brug. Toen meldde hij ons dat er wat oliedruppels zaten onder de vooras. Hij gaf aan dat dit gerepareerd moest worden, maar dat we daarvoor naar een dealer van ons automerk moesten gaan, zo'n 50 kilometer naar het noord-westen. Intussen had ik onze eigen garagist, een vroegere buurman, kunnen bereiken op zijn mobiele nummer en hem onze klacht verteld. Hij adviseerde me de Franse garagist te vragen onze wielbouten eens goed vast te draaien. Deze wilde dat wel doen, al vond hij het duidelijk onzin. Toen we vervolgens op weg gingen naar de dealer, merkten we dat het tikkende geluid weg was! Opgelucht vervolgden we onze reis naar het zuiden, zonder verdere pech onderweg.
Waarom schrijf ik dit verhaal? Je blog deed me aan deze ervaring denken.
Ten eerste laat het ons zien hoe belangrijk goede diagnostiek is. Goede diagnostiek kan enorm veel kosten sparen, ook in de psychiatrie. Ten tweede, en daar sluit ik aan op jouw blog, laat het de waarde zien van langdurige, laagdrempelige begeleiding door een vaste psychiater die de patiënt goed kent. Bij een toename van klachten of bij belastende levensgebeurtenissen kan deze snel ingrijpen. Een tijdelijke medicatie-verandering, een paar extra contacten, het hoeft helemaal niet veel te zijn.
Helaas worden vrijwel alleen kortdurende behandelingen in de GGZ onderzocht op effectiviteit. En bevordert de DBC-financiering korte behandelingen van lichte stoornissen door de minst geschoolde medewerkers. Terwijl we weten dat alle ernstige psychiatrische stoornissen chronisch zijn of recidiveren. Daarom sluit ik me aan bij je pleidooi voor herwaardering van de steunende behandeling!
Margot Sedelaar
huisarts, Loosdrecht
Prachtig verwoord! Natuurlijk zijn patiënten nooit uitbehandeld. Gelukkig werken huisartsen nooit met dbc's en kunnen we mensen die niet meer beter kunnen worden tot het einde toe soms hoop en verlichting, en vaak troost bieden.
Robertvan Es
MKA-chirurg, Bilthoven
Menno
Een column naar mijn hart
Ook in de (hoofd-hals) oncologie is de patient nooit uitbehandeld.
Alleen de maligniteit is soms niet meer te behandelen - of de patient niet te genezen.
In kaakchirurgische oncologie zijn gelukkig nooit DBC's ge...komen: Iedere verrichting/controle kan separaat gedeclareerd blijven. Juist in palliatieve fase kan de specialist dan mooi samen met de 1e lijn begeleiding bieden.