Terug naar de basisschool

Begin oktober schreef ik over het moment dat ik mij ‘arts’ mocht noemen en de reis daarnaartoe. Deze blog had eigenlijk moeten gaan over wat ik ondertussen beleefd heb als kersverse arts-assistent (eerst op een covid-ic en nu op de cardiologie). In plaats daarvan gaat het over iets zo absurd dat het net zo goed een scène kon zijn uit een stuk van Kafka of Beckett.

Enkele dagen geleden berichtte BIG mij doodleuk dat ik niet aan de taalvaardigheidseisen voldoe omdat ik geen bewijs van primair onderwijs had ingestuurd.

Om (als Nederlander) mijn beroep als (weliswaar buitenslands gediplomeerd) arts te mogen uitoefenen in Nederland moet ik een rapport uit groep 8 van de basisschool overleggen. Dat ik de middelbare school én een studie fiscaal recht (Leiden) heb afgerond in het Nederlands (of reeds werkzaam ben als arts) doet er dan niet toe. De wet eist het en zoals wij allen weten: lex dura sed lex.

Nu heb ik wel primair onderwijs in Nederland genoten. Helaas had ik niet de wijsheid om mijn rapporten te bewaren. En dankzij de AVG zijn de archieven van mijn basisschool uit die tijd (in mijn geval nog van voor het millennium) allang vernietigd.

Wanneer een wetsregel tot onredelijke uitkomsten leidt, dient gekeken te worden naar doel en strekking van de wet. Dat is de teleologische interpretatie. Dan wordt niet de letter maar het vermeende doel van de wet als leidraad genomen.

Het doel van de taaleis is duidelijk. Ik citeer uit de mail van het BIG:

‘Zorgverleners die in Nederland hun beroep willen uitoefenen dienen de Nederlandse taal te beheersen.’

Maar in dit geval leidt de letter van de wet tot een onredelijke uitkomst: een rapport van de basisschool kan ik niet meer verkrijgen. Het alternatief is een taaltoets. Die kost bijna 500 euro en veel tijd. Niet redelijk dus, gezien het simpele feit dat ik de taal al beheers! Dat geven ze zelf ook toe:

‘Derhalve wordt onze correspondentie in het Nederlands gevoerd.’

Joh!

De wet is er om de mens te dienen en niet andersom. Wanneer de wet absurd wordt, wanneer deze alles op z’n kop zet, vergt het iets meer actie dan alleen maar vinkjes zetten. Vinkjes zetten kunnen ze in Noord-Korea ook.

In Nederland kennen wij echter rechtvaardigheid. Dit principe betekent dat gelijke gevallen gelijk behandeld moeten worden, en ongelijke gevallen ongelijk. Mijn geval is ongelijk. De rechtenstudie alleen al (een taalstudie bij uitstek!) is naar analogie afdoende bewijs voor een adequate beheersing van de Nederlandse taal.

Juist nu er extra inzet nodig is, komen we alleen verder als we de handen ineenslaan. ‘Alleen samen’, luidt de slogan van de Rijksoverheid. Maar als de lieve dames en heren van het BIG-register zich liever blindstaren op de letter der wet, die hard is, geen genade kent en brandoffers eist, zie ik de toekomst somber in.

In de tussentijd heb ik een afspraak bij mijn oude school voor een verklaring van de directeur. Laten we hopen dat ik BIG hiermee kan behagen. De cirkel is rond: ik ga terug naar de basisschool.