Blogs & columns
Blog

Stilstaan

6 reacties

Iedere dag pak ik gehaast mijn tas, hup de auto in, zoevend over de snelweg naar de kliniek. Aangekomen op een drafje naar de koffieautomaat, computer aan, snel even mails lezen, en dan de wandeling naar de afdeling. Iedere dag dezelfde route, via een lange gang met tl- verlichting, plastic meubilair en volle, geparkeerde waskarren. Door de waan van de dag lijken soms alle dagen hetzelfde, gewone dingen worden kleurloos en even stilstaan is vaak moeilijker dan doorrazen.

Eenmaal op de afdeling bezoek ik Johan die in een kamerprogramma zit om overprikkeling te voorkomen. Johan verblijft al langer in de psychiatrie dan ik oud ben: een surreële en mismoedige gedachte. De vaalgele muren en grijze binnenplaatsen van klinieken zijn voor hem bekend terrein, maar Johan zelf is allesbehalve kleurloos of vaal. Hij draagt zelfgemaakte kettingen van bonte houten kralen, T-shirts met drukke prints en meestal een colbertje daarover, want ‘dat staat chique en hip’.Hij heeft halflang haar, met daarin clipjes of vlechtjes. Ondanks zijn tengere, kleine postuur is hij een indrukwekkende verschijning.

We staan voor de deur van zijn kamer, een bonte tekening heet ons welkom. De deur gaat open, Johan zit aan zijn bureau. Hij draait zich om en begint onophoudelijk te mompelen, een onnavolgbare stortvloed aan woorden en zinnen. Plots staat hij op en loopt naar me toe. Hij pakt mijn hand: ‘Goedemorgen gouden godin met groene ogen!’ De verpleegkundige naast me kan een lach niet onderdrukken.

Johan houdt van dieren en natuur, maar beide zijn helaas nauwelijks te vinden binnen de muren van de kliniek. Een drietal stekjes staat op zijn vensterbank, een poging tot vergroening van zijn grauwe omgeving. Plantjes doen hem denken aan de kliniek waar hij vroeger zat. Daar zorgde hij voor de dieren en de moestuin en keek hij uit over een park vol mooie bomen, wat hem een gevoel van vrijheid gaf.

Zijn kamer hier is donker en klein, rommelig en bedompt en we zetten ons gesprek voort tijdens een wandeling op de besloten binnenplaats. Het is stralend weer, maar echt zonnig is het er niet. Ik schaam me haast voor de treurige omgeving. De enige kleur hier is het blauw van de lucht.

Johan ratelt ondertussen vrolijk door over de zon en de goden en hoe de wolken worden bestuurd. Zijn ogen dwalen alle kanten op, ik probeer hem te volgen, maar hij is te snel. Plots houdt hij in, bukt zich, gaat op zijn knieën zitten en staart ontroerd naar de grond. Ik kijk en zie niets, maar Johan staat op en houdt iets in zijn hand: een lieveheersbeestje. Gevonden in het enige plukje gras tussen de tegels. Opgetogen zegt hij: ‘Kijk eens hoe mooi, een beestje van Onze-Lieve-Heer!’ Even zijn we samen stil, tot Johan weer begint te mompelen en we een laatste rondje lopen.

Ik besef opeens dat ondanks zijn onrust en gejaagdheid, hij eigenlijk beter stil kan staan dan ik. Hij heeft oog voor detail en kleur en ziet zo de bijzondere dingen in zijn omgeving. Hij koestert ze en laat me zien dat je mooie dingen mist als je er argeloos overheen stapt en je te veel richt op wat grauw en grijs is.

Lees ook
  • Lilian Kuipers

    Lilian Kuipers is manager behandelzaken bij Inforsa, waar ze ook als psychiater werkt binnen de forensisch-psychiatrische kliniek, onder andere op de tbs-afdelingen.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • S. de Groot

    Huisarts, niet praktiserend, Eelderwolde

    En nu maar hopen dat het bezoek aan Johan niet valt in de categorie: sleur van elke dag. Wellicht is het mogelijk om dagelijks Johan te bezoeken. Niet meer in de kliniek maar thuis en wel door de schrijfster van deze blog. Niet meer omgeven door TL l...icht maar door kaarslicht tussen zijn wolken van groen en lieveheersbeestjes. Waarom zitten zoveel mensen vast in psychiatrische klinieken?

    • L.J.H. Kuipers

      Psychiater

      Beste S. de Groot. Ik bezocht Johan inderdaad dagelijks. En een sleur was dat zeker niet. Helaas lukte het, ondanks vele behandelpogingen in verschillende klinieken, vanwege zijn toestandsbeeld niet om hem vanuit de tbs-kliniek door te laten stromen... naar zelfstandig wonen. Het is zeker jammer dat het soms niet lukt om mensen buiten de kliniek te laten verblijven. Helaas is het soms voor zowel de maatschappij als de patiënt veiliger om de opname te continueren, maar ik ben wel van mening dat er meer gekeken moet worden naar hoe we de omgeving inrichten waarin patiënten verblijven en met name ook naar hoe we hun eigen wensen daarin kunnen meenemen. Kleine aanpassingen kunnen al een groot effect hebben op de kwaliteit van leven in een kliniek.

      • S. de Groot

        Huisarts, niet praktiserend, Eelderwolde

        Blij te horen dat Johan zoveel aandacht krijgt. Natuurlijk zullen
        er patiënten zijn die niet buiten de kliniek kunnen verblijven.
        Maar het aantal patiënten dat gedwongen vast zit is de laatste twee decenniae met sprongen omhoog gegaan. De vraag d...ient zich aan waarom? GG-net Gelderland deed een onderzoek naar al die mensen die langdurig waren opgenomen. Zie daar: bijna de helft van die patiënten bleek bij een hernieuwd, intensief psychiatrisch onderzoek een verkeerde diagnose te hebben en onjuiste, meervoudige medicatie te slikken. Zij konden met begeleiding thuis in alle vrijheid verder leven.
        Johan zal wellicht bij de andere helft horen. Hopenlijk blijft hij de aandacht van u houden en u helpen bij de sleur van elke TL-dag.

  • E.J.W. Keuter

    neuroloog, Aruba

    Een kamerprogramma om overprikkeling te voorkomen. Briljant.

  • AIOS psychiatrie, Zwolle

    Mooie momenten zijn dat als je leert van een ander mens en dit echt binnen komt.

  • J.M. Keppel Hesselink

    pijnarts, Bosch en Duin

    Whoa Lilian, wat een dramatisch verhaal. Ik weet nog goed hoe de psychiatrische klinieken gelegen waren waar ik het eerst voet over de drempel mocht zetten, in Den Dolder, in Zeist, prachtig gelegen in de bossen. De patienten konden in de tuin wandel...en, en ook wat in de grond graven in de moestuin. Lang geleden gold dat geloof ik voor vrijwel alle psychiatrische instellingen. Wat een drama om psychiatrisch gederailleerd te zijn en in een artificiële omgeving van beton te moeten leven. Terwijl we aan de andere kant steeds meer de waarde van ecotherapie gaan inzien.

    Binnen de geneeskunde wordt vergeten dat we primaten zijn, we komen uit het oerwoud. Overal groen om ons heen gedurende bijna onze gehele evolutie. Alleen de laatste honderd jaar wonen steeds meer mensen tussen grijze muren. Lopen op grijze straten. Kleden zich grijs. Worden grijs. Is het een wonder dat onze connectie met de ander en met de natuur steeds meer verdwijnt. Deze patient laat zien dat hoe gestoord ook, hij blijft contact maken met de natuur. Wat droevig dat dit een micro-natuur is.

    Het zou niet mogen, psychiatrische klinieken die zo artificieel zijn. Los van het feit dat rondlopen in de TL cultuur ook niet goed zal zijn voor de innerlijke rijkdom van de psychiater....

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.