Steekpartijen in maart: business as usual?

Het is op het moment van schrijven nog vroege coronatijd in Utrecht. Dat heeft nu al enorme gevolgen, voor zover niks nieuws. Wat betekent het voor ons als traumachirurgen? Voorlopig nog niks. We hebben dienst en helpen (zwaar)gewonde mensen. Met of zonder virus. En dat gaat gewoon door. Business as usual. Maar is dat wel echt zo?

We hebben ons electieve programma, voor zover we dat al hebben, stil gelegd. Het vastzetten van een enkelgewricht (artrodese) en het verwijderen van een calcaneusplaat kan ook in een later stadium. Als we meer mondkapjes hebben bijvoorbeeld. Nu proberen we met zo min mogelijk mensen en middelen al het nodige te doen. En dat is terecht: de schrik slaat je om het hart als je de verhalen uit Brabant hoort. 

Dus wat doe je nou zoal in je dienst in coronatijd? En daar begint de twijfel. We hebben drie mensen behandeld met steekwonden in twee dagen tijd. Is dat nou zo gek, vraagt u? Je bent toch traumachirurg? Ja, dat is gek. Het leeuwendeel van ons werk in Utrecht is stomp trauma.

We zijn dol op getallen en weten dus dat 96 procent van onze zwaargewonde patiënten stomp trauma heeft gehad. In Utrecht zijn we normaal gesproken aardig voor elkaar. Waarom dan opeens al die steekpartijen?

Volgende aanwijzing. Alle drie de slachtoffers waren werkzaam in de supermarkt en precies op het moment dat onze minister president verzekerde dat er niet gehamsterd hoefde te worden. Beginnen we toch langzaam gek te worden met z’n allen? Er zijn politieke stromingen die graag in complotten denken. Uitgaan van het slechte van de mens in crisistijd. Bakken met stemmers gegarandeerd.

Maar gelukkig is er ook tegengas. Rutger Bregman. Meest lezenswaardige boek van 2019. Alle fabeltjes over doemdenken en een zwart mensbeeld worden met chirurgische precisie ontmanteld. De mens is niet slecht. Het is andersom: we gaan elkaar juist helpen in tijden van crisis. De meeste mensen deugen dus.

Getallen helpen daarbij. Dus laten we deze casuïstiek ontleden zoals Rutger Bregman dat gedaan zou hebben. Het goede nieuws is dat we alles bijhouden. Echt alles. En wat blijkt? Maart is per definitie een maand met veel zwaargewonde patiënten bij ons. Ook met schot- en steekwonden. Is ieder jaar weer prijs en we hebben afgelopen drie jaar keurig nagekeken.

Dat geeft hoop. Dan iets meer onderzoek. Gewoon met je patiënten praten in ons vak, geen hogere wiskunde. Wat blijkt? Drie steekpartijen, twee daders. Dat scheelt toch weer in de collectieve gekte. Daarbij is de vermoedelijke dader van steekpartij 1 een recidivist. Hij had voor de coronacrisis al een strafblad opgebouwd. Dader 2 is erg jong en kwam in discussie met het slachtoffer over een kleinigheid. Dat leverde een steekpartij op. Ik vrees dat dit meer met het huidige tijdsbeeld en de intoleratie te maken heeft, dan met de coronacrisis. De getallen uit de Rotterdamse regio ondersteunen dat beeld helaas. Voor zover het doemdenken over gekte als gevolg van de coronacrisis dus.

Ten slotte dan de gevolgen van de coronacrisis. Dit voorbeeld gaat over drie onschuldige jonge mensen met een acuut levensbedreigend probleem die spoedzorg nodig hebben. We hebben straks ziekenhuizen vol met coronapatiënten. Maar wat gaan we doen met mensen die een gebarsten aneurysma hebben? Of een obstruerend coloncarcinoom? Of om het maar buiten de heelkunde te trekken: geboortezorg, beroertezorg en acute hartzorg?

Conclusie: de acute zorg gaat door, ook in tijden van corona. Dat gaat harde keuzes vragen aan de poort, het is niet anders. Die keuzes worden een van de grote uitdagingen in de komende periode. We hebben als zorgverleners namelijk ook de plicht kwalitatief goede zorg te blijven leveren voor niet-coronapatiënten met een acuut levensbedreigend probleem. Business as usual dus, ook in coronatijd.