Blogs & columns
Blog

Springtij in tijden van lockdown

Plaats een reactie

Net voordat de lockdown werd aangekondigd, kocht ik in de boekhandel Springtij van Tsead Bruinja. Willekeurig opengeslagen, zoals je met dichtbundels of verhalenbundels hoort te doen, las ik:

‘ooit schreef ze op een bijsluiter bij een medicijn

dat het ingenomen moest worden met een half glas water

waarna een patiënt haar opbelde en vroeg

of het ook een heel glas mocht zijn

ze vertelt over antipsychotica

en leverafwijkingen die ervoor kunnen zorgen

dat dergelijke medicijnen niet aanslaan.’

Is dit poëzie? Ja. Bruinja, de huidige Dichter des Vaderlands, ging afgelopen zomer in een tbs-kliniek in gesprek met patiënten en personeel en compileerde hun uitspraken tot gedichten. Na de uit het Deens vertaalde bundel Gedichten 2 van Yahya Hassan is dit de tweede dit jaar verschenen bundel waarin gevangenen met een psychiatrische stoornis poëzie laten horen.

Ik denk na over die zin over leverafwijkingen die de werking van antipsychotica verminderen. Daar worden natuurlijk de CYP-enzymen mee bedoeld, waar we de laatste tijd zoveel over horen (althans bij nascholingen op mijn vakgebied) en die medicatie zeer versneld of zeer vertraagd kunnen afbreken. En ik denk over de zin met de bijsluiter, die je zou kunnen lezen als een flauwe grap of een tekst voor een scheurkalender, maar die waarschijnlijk hoogst serieus bedoeld is. Leed de vrager aan autisme, of schizofrenie, en was hij van daaruit geneigd tot concretisme, of was het iemand die het woord van de dokter letterlijk nam?

Is het nodig dat gevangenen gedichten schrijven? Welnee. Is het nuttig? Evenmin.

Een collega kwam laatst terug van een afdeling en vertelde dat hij daar gestuit was op een door twee behandelaren geleide groepsactiviteit, waarbij de gevangenen teksten uit tijdschriften knipten en waar werd gesproken over gekruist en gepaard rijm. Zo heftig bleek het niet geweest te zijn. Een schaar had niemand in handen gehad, maar gedicht was er wel, waarbij de tijdschriften als inspiratie waren bedoeld om rijmwoorden te zoeken en om te bedenken over welke emotie het gedicht moest gaan. Want rijmende verzen over emoties of een levensgebeurtenis, dat is voor de meeste mensen een gedicht. Een gedicht dat zoveel overeenkomsten had met rap, dat ik me over het enthousiasme van de mannen niet had hoeven te verbazen.

Misschien was poëzie zo wel bedoeld, zonder enige pretentie of hoogdravendheid, een groep mensen die met elkaar hun gevoelens op rijm deelden.  

Is het nodig om poëzie te lezen? Welnee. Is het nuttig om poëzie te lezen? Evenmin. Poëzie is een volstrekt nutteloze bezigheid, waarbij afhankelijk van het niveau van de poëzie voornamelijk de meer muzikale en associatieve rechterhersenhelft een rol speelt.

Poëzie is geen essentiële levensbehoefte, evenmin als romans, non-fictie, thrillers, tijdschriften. De boekwinkels zijn dan ook dicht, behalve in België en Duitsland, waar ze wel als essentiële winkels, als ‘primaire levensbehoefte voor de geest’ worden gezien.

Nou heeft Duitsland nog belangrijkere punten waarmee ze ons tot voorbeeld kunnen zijn (denk aan de snelheid waarmee de vaccinatiecampagne daar wordt opgezet) en is het niet de tijd om uitgebreid te discussiëren over wat ook essentiële winkels zijn. Maar dat slijterijen hier zonder discussie geopend blijven, heeft me wel verbaasd. Vreesde men voor massale onthoudingsdelieren of drankoorlogen bij de schappen in de supermarkt? Of wordt alcohol zo vanzelfsprekend als primaire levensbehoefte gezien, evenals de cannabis die (zoals poëzie in onze buurlanden) nog af te halen is?

lees meer van yolande de kok
  • Yolande de Kok

    Yolande de Kok is psychiater. Op haar vrije dagen is zij graag met haar hond in de duinen.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.