Sport als metafoor voor het leven

‘Tja, het is net als bij uw cluppie Feyenoord. Als je je instelt op het ergste dan valt het in de praktijk vaak mee. Bij jullie dan een keer in de twintig jaar, maar toch. Dus, nu even herstellen en dan volgend jaar de HandbikeBattle voor mij – waar u het laatst over had.’

Ik kijk naar het grijnzende hoofd boven het fletse PSV-shirt, een klassieker uit de jaren tachtig. Ik vroeg hem zojuist hoe het met hem ging na wéér een operatie. Met deze metaforische afleidingsmanoeuvre als tegenzet. ‘Tja, uw weg is net als die van Robben of van Van Persie, gelardeerd met tegenslagen en zo af en toe een juichmomentje’, kaats ik terug met een dito grijns.

Tijdens onderwijs, opleiding of in de spreekkamer zet ik sport vaak in als metafoor. Over winnen en verliezen, maar bovenal over tegenslag en veerkracht. Neem nu het afscheid van mijn voetbalhelden Arjan Robben en Robin van Persie. In dankbaarheid nemen ze afscheid van wat hun leven van jongs af aan heeft gekleurd. Als sportarts van de KNVB bij Oranje onder 16 had ik het genoegen beiden te leren kennen. Nog zie ik de eerste balaanname van Robin van Persie scherp voor me: op de borst, direct panklaar voor zijn linker om met een zwierige uithaal de diepgaande spits, ene Klaas Jan Huntelaar, vrij voor de keeper te zetten. En ook ’s avonds: het hooghouden van een pingpong- of tennisballetje op de hotelkamer, verliefd op het verleidelijke spel tussen voet en bal. Een jongen die zich ongemakkelijk leek te voelen in het keihard macho ‘Umfeld’, waarin hij was terechtgekomen omdat hij simpelweg zijn passie volgde. Jaren van aanpassing volgden, gelardeerd met conflicten, hoon, maar ook en vooral ontmoetingen met zielsverwanten als Bergkamp, Henry en trainer Wenger die hem de weg wezen naar de absolute top. Wat beklijft is de kunstzinnige doeltreffendheid met juwelen van goals en passes, waarbij zijn iconische snoekduikgoal tegen Spanje op het WK 2014 over 50 jaar nog de bewondering van de voetbalfans zal vergenoegen.

Of mijn ontmoeting met het jonge ventje Arjen Robben op een internationaal toernooi, daags nadat hij onder uit de zak had gekregen van de bondscoach omdat hij simpeler moest spelen, maar bovenal die bal eens moest afgeven! ‘Ach, dok, als ik zou moeten doen wat die trainers zeggen: “kaatsen en afspelen” dan verlies ik het plezier. Want dan doe ik niet, waar ik goed in ben: pingelen naar de goal.’ En zie wat het hem opleverde: jarenlang bewondering, afgewisseld met hoon van publiek en medespelers, struggelend in Londen en Madrid, maar juist door bij zichzelf te blijven, uitmondend in een rol in de absolute wereldtop bij Bayern München. We zullen hem herinneren om zijn beslissende ‘veeg’ in de laatste minuut van de Champions Leaugue-finale 2013 en om zijn onnavolgbare rushes op het WK 2014. En we nemen de legendarische teen van keeper Casillas voor lief; we kennen onze plaats in de voetbalgeschiedenis.

Maar waarom nu deze ode aan twee voetballers – dit is toch een medisch blog?

Welnu, ten eerste, vanuit persoonlijk en louter therapeutisch perspectief. Je moet goed afscheid nemen in het leven om weer door te kunnen. Maar daarnaast zijn deze twee topspelers metaforen van onverzettelijkheid, geloof in eigen kunnen, authenticiteit en veerkracht. Datgene waaruit onze patiënten, maar ook wij artsen, moeten putten in tijden van tegenslag. Ontelbare malen geblesseerd, weggehoond of uit vorm, maar evenzovele malen teruggeknokt naar het leven van een wereldster, met alle aandacht, alle weging, alle druk en alle belangen. En ondertussen het maximale halen uit een ‘van God vergeven’ talent. Dat vraagt om stevige benen.

Om stevige armen vraagt de door de patiënt genoemde HandbikeBattle, een tocht op een monsterlijke Oostenrijkse Alpenreus die mensen – die een onheilstijding als een dwarslaesie, ernstig auto-ongeval of beroerte hebben moeten doorstaan – beklimmen met een Handbike. Ik geef het u te doen! Of eigenlijk niet, het lukt u niet. Want daarvoor is hetzelfde nodig als waaruit Van Persie en Robben jaren hebben geput: intrinsieke motivatie, ondersteund door de juiste professionals. Met het beklimmen van een berg als metafoor voor hun wederopstanding. Maanden voorbereiding, verblijven op een onbekende plek in het buitenland en dan datgene doen waarvan je een halfjaar van te voren dacht: dat lukt me nooit! Magisch, als de vernietigende spurts van Arjen Robben en de balcontrole van Robin van Persie.

Met eigen ogen zien? Zie www.handbikebattle.nl